اضافه وزن، مساله‌ای است که اگر خودمان به شکل مستقیم با آن درگیر نباشیم حتما اطرافیانی داریم که با چاقی مواجه هستند. شاید بتوان گفت اغلب این افراد به دنبال راه‌های میانبر برای کاهش وزن هستند در حالی که راه میانبری وجود ندارد. استفاده از رژیم‌های غذایی سخت چند روزه، دمنوش‌ها و قرص‌های گیاهی لاغری و جراحی ، اغلب راه‌هایی است که افراد برای کاهش وزن در پیش می‌گیرند. برخی صفحات مجازی فعال در این زمینه، کاسبی سودمندی راه انداخته‌اند. شعار تبلیغاتی «کاهش وزن، بدون رژیم و بدون ورزش» که وعده کاهش وزن ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم در ماه را به مخاطب می‌دهد. عکس‌های افرادی را در این صفحات می‌بینیم که تصویر قبل و بعد خود را بعد از استفاده از این محصولات، به نمایش گذاشته‌اند تا مشتری باور کند می‌توان بدون ورزش و رژیم غذایی، به کاهش وزن رسید.
سراغ یکی از این صفحات می‌روم تا از شیوه کاری‌شان بپرسم و اینکه کاهش وزن به چه شکل است. ابتدا قد، وزن و سن را سئوال می‌کنند و با اینکه قد و وزن را به شکلی داده‌ام که شاخص توده بدنی مناسب را نشان دهد ، اما باز قصد فروش محصول را دارند. شیوه این صفحه استفاده از سیر سیاه است. در توضیح سیر سیاه می‌گوید : سیر سیاه لاغری، فرآورده‌ای است که از تخمیر سیر معمولی در حرارت و رطوبت کنترل شده طی دما و فشار مناسب و به تدریج و با گذر زمان حاصل می‌شود. پس از آن سیر حالت ژله‌ای یافته و مزه شیرین و رنگ سیاه دارد. قیمتش ۴۶۰ هزار تومان است و قول می‌دهد در مصرف ۳۰ روزه، در بدترین حالت، ۹ کیلوگرم کاهش وزن را شاهد خواهیم بود. این صفحه حدود ۱۱ هزار دنبال‌کننده دارد.
صفحه دیگری خود را کارشناس سلامت و «جزو مشاوران برتر سال» معرفی کرده است. این را که از کدام منبع جزو مشاوران برتر سال شده ، عنوان نکرده است. در معرفی صفحه‌اش نوشته: لاغری مدرن، افزایش وزن، کبد چرب، پوست و مو، میگرن، کیست و تنبلی تخمدان. همه اینها را درمان می‌کند.
این یکی کمی منصف‌تر است. وقتی قد و وزن را دریافت کرد پاسخ داد که «وزن مناسبی دارید و برای کاهش وزن جا ندارید». اضافه کردم چاقی شکمی دارم که استفاده از چربی‌سوز شکم و پهلو را توصیه کرد و ادامه داد: دمنوش‌های ما با علم فیتوشیمی و فارماکولوژی تهیه شده‌اند. دمنوش ۴۰ روزه میگرن هم دارد به قیمت ۳۷۰ هزار تومان.
نظارت آنچنانی هم بر این صفحات وجود ندارد و آنچه می‌خواهند را به مشتری می‌فروشند، محصولاتی که به نام لاغری فروخته می‌شود ، اما در اغلب مصرف‌کنندگان نه تنها تاثیر مثبتی برای لاغری ندارد بلکه آسیب به دیگر اعضای بدن را به همراه دارد.
تجویز شیشه برای لاغری
یک پزشک در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: تنها راه علمی و عملی رسیدن به وزن ایده‌آل، کاهش یا افزایش وزن، استفاده از رژیم غذایی و ورزش است.
دکتر صلواتی با بیان اینکه افراد برای اینکه زودتر به نتیجه برسند راه‌های غیر علمی را برای کاهش وزن استفاده می‌کنند، افزود : فکر نمی‌کنیم چند ماه و چند سال طول کشیده و این مقدار چربی در بدن ما انباشته شده و با چه روشی قرار است این چربی را از بین ببریم بدون اینکه آسیبی به بدن برسد.
این متخصص تغذیه ورزشی گفت : الان افراد برای کاهش وزن به دنبال قرص‌های خاص و یا مواد گیاهی مانند دمنوش‌ها هستند و می‌خواهند سریع‌تر به نتیجه برسند و به عنوان نمونه ۱۰ کیلوگرم در ماه، وزن خود را کاهش دهند ، در حالی که نمی‌توان به طور قطع گفت هر فرد در ماه چند کیلو می‌تواند وزن کم کند.
وی ادامه داد : نمی‌توان چنین پیش‌بینی کرد چون بدن افراد با یکدیگر فرق دارد و هر بدن در مقابل ورزش و رژیم غذایی، واکنش متفاوتی دارد.
صلواتی با اشاره به اینکه فضای مجازی مملو از کسانی است که به تبلیغات دروغ در زمینه کاهش وزن روی آورده‌اند و محصولات خود را به فروش می‌رسانند، تصریح کرد : در این آشفته بازار، وقتی خریدار وجود دارد پس افرادی هم به فروش محصول خود می‌پردازند ما باید این آگاهی را به خریدار بدهیم که تفکر خود را تغییر دهد و اگر قرار است با شیوه‌های غیر علمی به کاهش وزن روی بیاورد به چه آسیب‌هایی مواجه خواهد شد.
وی با بیان اینکه این صفحات به دروغ، مردم را به مزاج‌شناسی برای کاهش وزن سوق می‌دهند که ادعایی واهی است، افزود: مشکل عمده این صفحات با شیر و ماست است و به همه مراجعه‌کنندگان خود تجویز می‌کنند که باید مصرف شیر و ماست قطع شود. یا تشخیص آنها برای اغلب افراد مراجعه‌کننده ، کبد چرب است. اینها ۶ ماه دوره می‌بینند و دکانی باز می‌کنند بدون اینکه از سواد کافی در این زمینه برخوردار باشند.
صلواتی گفت : به عنوان پزشک عمومی مشاهده کرده‌ام افرادی با بیماری زمینه‌ای مانند فشار خون که از قرص‌های شیمیایی استفاده می‌کردند با تجویز این افراد، مصرف داروهای شیمیایی را قطع کرده و از دمنوش‌های گیاهی آنها استفاده کرده و در نهایت جان خود را از دست داده‌اند. افرادی به همین راحتی جان خود را از دست می‌دهند به خاطر اینکه عده‌ای بدون داشتن سواد کافی، به فکر سودجویی و کسب درآمد هستند.
این متخصص تغذیه ورزشی خاطرنشان کرد : مدتی اغلب بانوان برای کاهش وزن از تخم کتان استفاده می‌کردند و اینگونه شایعه شده بود که تخم کتان باعث کاهش وزن می‌شود. سئوال من به عنوان پزشک این است که در کدام مقاله علمی - پژوهشی عنوان شده تخم کتان موجب لاغری می‌شود و ماده موثره‌ای که باعث این لاغری شود چیست؟ آیا هیچ آزمایشگاهی در این زمینه کار کرده است؟
وی گفت : بانوانی که از تخم کتان برای لاغری استفاده می‌کردند پس از مدتی با رویش موی سیاه و زمخت مواجه شدند و این تاثیر تخم کتان بر هورمون‌ها بود.
صلواتی با بیان اینکه مورد دیگری که برای لاغری استفاده می‌کنند تخم شربتی است ، ادامه داد : ۹۰ درصد از مغز انسان را چربی تشکیل می‌دهد و اگر تخم شربتی و مواردی از این دست چربی‌سوز هستند و باعث لاغری می‌شوند از کجا بدانیم بر چربی‌های مغز تاثیر نمی‌گذارند و آثار تخریبی دیگری ندارند.
وی با اشاره به اینکه اداره نظارت بر درمان دانشگاه علوم پزشکی باید در این مسائل ورود کند، اظهار کرد: در برخی باشگاه‌های ورزشی و برخی افراد که در زمینه کاهش وزن کار می‌کنند مشاهده شده که قرص‌هایی حاوی ماده مخدر شیشه تجویز می‌کنند و لازم است دستگاه‌های نظارتی در این زمینه ورود کنند.
صلواتی با بیان اینکه بسیاری از قرص‌هایی که با عنوان قرص لاغری فروخته می‌شود نه از نهاد مرتبطی مجوز دریافت کرده‌اند و نه تاریخ تولید و انقضا دارند و با قیمت‌های گزافی فروخته می‌شوند، افزود: بخشی ا زمردم چون راه کوتاه و آسان را برای دستیابی به وزن ایده‌آل می‌پسندند ، به این روش‌های آسیب‌زا روی می‌آورند.
وی با اشاره به اینکه شیوه جدید زندگی باعث شده افراد ادعا کنند برای نیم ساعت پیاده‌روی در روز وقت ندارند، گفت : چون سلامت، اولویت آنها نیست چنین ادعایی دارند و به راه‌های غیر معمول دست می‌زنند.
این متخصص تغذیه ورزشی با بیان اینکه صداو سیما هم به جای آگاهی‌بخشی در این زمینه، به تبلیغات این دمنوش‌ها می‌پردازد، ادامه داد : رسانه در این زمینه وظیفه بر عهده دارد و باید به گوش مخاطب برسانند ۹۰ درصد از عوامل رسیدن به وزن ایده‌آل در ورزش و استفاده از رژیم‌های غذایی مناسب هر فرد است.
برای برخی افراد مهم نیست با چه شیوه‌هایی به لاغری یا وزن ایده‌آل برسند، برای آنها، هدف، وسیله را توجیه می‌کند. عده‌ای می‌خواهند بدون تغییر سبک زندگی، بدون گنجاندن ورزش در برنامه روزانه و خوردن و نوشیدن بی‌رویه، از تناسب اندام هم برخوردار باشند. متخصصان امر، تنها راه علمی و عملی وزن ایده‌آل را در ورزش و رژیم غذایی مناسب می‌دانند و معتقدند راه میانبری وجود ندارد.
راه میانبری برای کاهش وزن وجود ندارد
دانشیار دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه مازندران در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: میزان چاقی، شیوع زیادی در جامعه دارد و کرونا این وضعیت را پیچیده‌تر کرده و به همین دلیل برخی افراد برای رسیدن به وزن متعادل، از راه‌های غیرمعمول استفاده می‌کنند.
دکتر شادمهر میردار با بیان اینکه بر اساس آمار رسمی وزارت بهداشت ۴۰ میلیون نفر از جمعیت کشور با اضافه وزن مواجه هستند، افزود: این چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن را حتی در کودکان و نوجوانان هم شاهد هستیم و معتقدم سبک زندگی رایج، باعث این چاقی است و بیماری‌های ناشی از کم‌تحرکی بیداد می‌کند.
وی با اشاره به اینکه راه میانبری برای کاهش وزن وجود ندارد، گفت : نزدیک به ۵۰ درصد از جمعیت جامعه با اضافه وزن مواجه هستند و با چنین آماری، بازاری خوب برای کسانی است که به هر طریق قصد کسب درآمد دارند و با تبلیغات فریبکارانه، افراد را به سمت استفاده از روش‌های غیر علمی در رسیدن به وزن متعادل، سوق می‌دهند.
این متخصص فیزیولوژی ورزشی با بیان اینکه استفاده از محصولاتی که وعده کاهش وزن سریع می‌دهند مبنای علمی ندارد و هیچ علمی به چنین شیوه‌ای توصیه نمی‌کند، تصریح کرد: در مقالات علمی، کاهش وزن ۲ تا چهار کیلوگرم در ماه، مطلوب و متعادل عنوان شده و بیشتر از آن آسیب‌زا است.
میردار با اشاره به اینکه برخی سودجویان با روش‌های غیر علمی، افراد را وادار به استفاده از دمنوش‌ها و ترکیبات مختلف می‌کنند تا به کاهش وزن برسند، ادامه داد: استفاده از ترکیبات مختلف در کنار ورزش و رژیم غذایی مناسب در کوتاه مدت می‌تواند خوب باشد ، اما اگر هدف اصلی فقط استفاده از دمنوش و ترکیبات اینچنینی برای کاهش وزن باشد عمدتا به دلیل عملکردی که کاهش آب بدن را در پی دارد پیامدهای منفی برای کلیه و کبد رقم خواهد زد.
وی با اشاره به استفاده از رژیم‌های غذایی چند روزه برای کاهش وزن که در فضای مجازی به وفور دیده می‌شود، خاطرنشان کرد: این تبلیغات اغواگرانه باعث می‌شود افراد در مسیری خطرناک برای رسیدن به وزن متعادل، حرکت کنند.
میردار با بیان اینکه دلایل چاقی مشخص است که بخشی به ژنتیک و بخشی هم به سبک زندگی مرتبط می‌شود، اظهار کرد: اگر از دلایل ژنتیک چاقی بتوان چشم‌پوشی کرد اما سبک زندگی در اختیار ما است و باید شیوه زندگی را تغییر دهیم تا به تندرستی و وزن ایده‌آل نزدیک شویم.
عضو هیات علمی دانشگاه مازندران با اشاره به اینکه نقطه مشترک مجامع علمی داخلی و بین‌المللی، تاکید بر تحرک و فعالیت بدنی برای تندرستی و وزن ایده‌آل است، افزود: باید فرهنگ‌سازی کنیم تا مردم به سمت فعالیت ورزشی زیر نظر افراد متخصص هدایت شوند تا بتوانند برای کنترل وزن اقدام کنند.
وی با بیان اینکه برای کنترل وزن نباید به سمت استفاده از دارو برویم، گفت: دارو برای کاهش وزن موثر نیست، ممکن است عامل کمک کننده در کوتاه مدت باشد اما با قطع استفاده از آن، فرد مستعد برگشت وزن می‌شود در صورتی که با استفاده از فعالیت ورزشی منظم و رژیم غذایی مناسب، کاهش وزن به تدریج اتفاق می‌افتد که روش علمی است.
میردار ادامه داد: فعالیت‌های ورزشی هوازی حداقل سه بار در هفته با شدت متوسط، در کنار رژیم غذایی مناسب می‌تواند برای کاهش وزن موثر باشد.
وی با اشاره به اینکه برخی افراد برای کاهش وزن، مصرف بی‌رویه سرکه را در دستور کار قرار می‌دهند، تصریح کرد: سرکه با افزایش سطح قند خون، احساس سیری در فرد ایجاد می‌کند اما پیامدهای منفی روی کبد و کلیه دارد، با استفاده از مواد اینچنینی، افراد نه تنها به کاهش وزن نمی‌رسند بلکه با آسیب به اندام‌های حیاتی خود مواجه می‌شوند.
شیوع کرونا و تاکید بر ماندن در خانه باعث شده افراد، اندک تحرک بدنی هم نداشته باشند. سرگرمی برخی خانواده‌ها در این روزها، پختن غذا، شیرینی، کیک و دسرهای مختلف است و مسلم است که با دریافت کالری بیشتر، کم کم دچار اضافه وزن شوند. بهتر است برای این روزهای در خانه ماندن افراد، برنامه‌های ورزشی تدارک دید تا از کم‌تحرکی فاصله گیرند تا سلامت روح و جسم تامین شود.