«مهدی ذاکریان» روز جمعه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره رویکرد دولت جدید آمریکا نسبت به برجام گفت: در حالی که دولت دونالد ترامپ به پایان رسیده و او کاخ سفید را ترک کرده است اما هنوز این کشور و هیات حاکمه آمریکا از ترامپیسم خارج نشده و هنوز روح دولت پیشین این کشور در فضای سیاسی این کشور در جریان است.
وی با بیان اینکه پیوستن به توافق اقلیمی پاریس و پایان بخشیدن به برخی محدودیت‌های مهاجرتی برای خروج از ترامپیسم کافی نیست، اظهار داشت: دولت جدید آمریکا باید در رفتار خود در عرصه بین‌المللی و مسائل آن دقت کند. اقداماتی که دولت بایدن در عرصه بین‌المللی انجام داده مانند قطع حمایت از ائتلاف سعودی در جنگ یمن، بازگشت به توافق پاریس، پایان بخشیدن به برخی محدودیت‌های مهاجرتی و... مثبت هستند اما کافی نیستند و لازم است کاخ سفید گام‌های بیشتری را با سرعت زیادتری بردارد.
به گفته این کارشناس ارشد مسائل آمریکا، یکی از این اقدامات در رابطه با توافق هسته‌ای است که ارتباط وثیق و تنگاتنگی با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد دارد که واشنگتن هر دوی آنها را نقض کرده و از آنها خارج شده است و در حالی که به تعهداتش پایبند نیست، این انتظار را مطرح می‌کند که ایران تمامی تعهداتش را رعایت کند.
هم آمریکا و هم اروپایی‌ها باید به خاطر عملکردشان نسبت به برجام باید به ایران خسارت بدهند چراکه از انجام تعهداتشان شانه خالی کردند و نه تنها با کلام، بلکه با رفتارشان موجب شدند کشورهای دیگر هم از انجام تعهداتشان خودداری کنند.
آمریکا و اروپا باید به ایران خسارت بدهند
ذاکریان با اشاره به اظهارات اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار با فرماندهان نیروی هوایی ارتش تصریح کرد: هم آمریکا و هم اروپایی‌ها باید به خاطر عملکردشان نسبت به برجام باید به ایران خسارت بدهند چراکه از انجام تعهداتشان شانه خالی کردند و نه تنها با کلام، بلکه با رفتارشان موجب شدند کشورهای دیگر هم از انجام تعهداتشان خودداری کنند.
وی با اشاره به اصل مسئولیت بین‌المللی در حقوق بین‌المللی خاطرنشان کرد: مسئولیت در حقوق بین‌المللی با دولتی است که تعهدی را نقض کرده است. در مورد برجام هم دولتی که از تعهداتش خارج شد و آن را نقض کرد، نه ایران بلکه ایالات متحده بود و اکنون هم مسئولیت سرنوشت برجام برعهده آمریکا است و دولت این کشور وظیفه دارد در قبال تعهدات خود در برابر این توافق و همچنین قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت پاسخگو باشد.
این کارشناس ارشد حقوق بین‌المللی با تاکید بر اینکه هیچ کشوری نمی‌تواند مدعی نقض برجام از سوی ایران باشد، ابراز داشت: اقدامات کاهشی ایران براساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و برای متوازن ساختن داده‌ها و ستانده‌ها بوده است. از سوی دیگر، ایران همواره اعلام کرده این اقدامات گامی برای تشویق کشورها برای انجام تعهداتشان در برجام و بازگشت به توافق بوده است.
آمریکا نسبت به دو رای دیوان لاهه تخلف کرده است
ذاکریان با بیان اینکه اقدامات ایران برای کاهش تعهدات تدریجی و براساس هشدارهای از پیش تعیین شده بوده است، عنوان کرد: ایران همواره یادآور شده در صورتی که طرف مقابل به تعهداتش بازگردد، سریعا به تعهداتش بازمی‌گردد. بنابراین همه اقداماتی که ایران در مورد برجام انجام داده، غیرحقوقی نبوده بلکه مطابق با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ بوده است.
وی ادامه داد: این آمریکا بود که از برجام خارج شد و تحریم‌ها را علیه ایران مجددا اعمال کرد و حتی تحریم‌های دیگری را تحت عناوین مختلف اعمال کرد و حتی به رغم پادرمیانی اتحادیه اروپا، سیاست فشار حداکثری را علیه ایران ادامه داد.
این استاد دانشگاه با اشاره به رای دیوان لاهه درباره شکایت ایران از آمریکا گفت: این دادگاه، دو رای به سود ایران صادر کرد یعنی هم حکم موقت مبنی بر توقف تحریم‌ها را صادر کرد و هم صلاحیت خود را برای رسیدگی به این شکایت احراز کرد ولی آمریکا در هر دو موضوع نسبت به این دو رای تخلف کرده است.
هم ترامپ و هم بایدن برجام را نقض می‌کنند
ذاکریان با تاکید بر اینکه اکنون زمان آن فرارسیده است که آمریکا در رویکرد خود نسبت به ایران تجدیدنظر کند، یادآور شد: اگر واشنگتن به رویکرد خوددرباره تهران تجدیدنظر نکند و بخواهد براساس همان رویه سابق در قبال ایران رفتار کند، تهران باید به رویه خود برای کاهش تعهدات ادامه دهد و در این مسئله نباید تردید داشته باشد.
وی افزود: آمریکا در دولت ترامپ با فشار و تحریم به تعهداتش عمل نمی‌کرد ولی اکنون در دولت بایدن، آمریکایی‌ها با ژست دموکراسی و ویترین دیپلماسی و عمل به تعهدات همچنان مشغول به نقض تعهداتشان هستند. به عبارت دیگر، هم دولت سابق و هم دولت کنونی آمریکا تفاوتی برای ایران نداشته‌اند چراکه هر دوی آنها تعهداتشان را نقض کرده اند.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با تاکید بر اینکه آمریکا باید بداند در خاورمیانه نجات نمی‌یابد مگر آنکه با قدرت‌های اصلی منطقه همکاری داشته باشد و امتیازات بزرگ به آنها بدهد، بیان کرد: آمریکا به اشتباه امتیازات بزرگ را به قدرت‌های دیگر داده است. لازم است آنها عینک خودشان را عوض کنند و پیش روی‌شان را بهتر ببینند. امتیاز آنها به عربستان، تجاوز به یمن، کشتار روزانه مردم این کشور، سرکوب منتقدان و کشتن افرادی چون خاشقچی بوده است.
اروپا شریک آمریکا در نقض برجام است
ذاکریان گفت: امتیاز دادن آنها به اسرائیل موجب ۷۰ سال جنگ، اشغالگری و شهرک‌سازی در خاک کشورهای دیگر شده است. آمریکا به جای همکاری با ایران با عینک نادرستی که به چشم‌هایش زده، مسیری را به اشتباه طی کرده که نه تنها صلح بلکه امنیت سیاسی، نظامی و انرژی برای منطقه و جهان به همراه نداشته است.
وی اظهار داشت: سیاست فشار حداکثری ترامپ نشان داد که چه کسی شکست خورده است. در فشار حداکثری، ایران هم دیپلماسی و مقاومت حداکثری را در پیش گرفت و پیروز منازعه به آمریکا شد و این دولت ترامپ بود که نابود شد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اروپایی‌ها مدعی هستند که از برجام خارج نشدیم ولی دروغ می‌گویند چراکه اقدام آنها کم از خروج از توافق هسته‌ای نیست، تصریح کرد: آنها می‌گویند این شرکت‌های ما بودند که ایران را ترک کردند. در ادبیات حقوق بین‌الملل، نمی‌گویند توتال یا رنو از ایران رفت بلکه می‌گوییم فرانسه رفت. دولت فرانسه و دولت‌های اروپایی تلاش لازم را برای حضور و باقی ماندن شرکت‌هایشان انجان ندادند و بنابراین، آنها در این خسارت با آمریکا شریک هستند.
اگر خروج از برجام اشتباه بود، بایدن به توافق بازگردد
شخص بیماری به دلخواه خود از یک توافق بین‌المللی خارج شد. بایدن و تیم امنیت ملی او می‌گویند این کار ترامپ اشتباه بوده است. اگر آن کار اشتباه بوده، نباید این کار را ادامه دهند و جبران کنند. اکنون آنها دچار تناقض هستند و حرف و عمل‌شان یکی نیست.
ذاکریان با بیان اینکه اروپا و آمریکا برای آنکه ایران به تعهداتش عمل کند، باید امتیاز بزرگی را به ایران بدهند، خاطرنشان کرد: فشار حداکثری و تحریم علیه ایران جواب ندادند. در آن شرایط ایران به میز مذاکره نیامد. الان هم با همین رویه وارد مذاکره نخواهد شد.
وی اضافه کرد: شخص بیماری به دلخواه خود از یک توافق بین‌المللی خارج شد. بایدن و تیم امنیت ملی او می‌گویند این کار ترامپ اشتباه بوده است. اگر آن کار اشتباه بوده، نباید این کار را ادامه دهند و جبران کنند. اکنون آنها دچار تناقض هستند و حرف و عمل‌شان یکی نیست.