در ماه مبارک رمضان سال گذشته بود که شیخ حسین انصاریان در مراسم احیا سخنی گفت که توجه دلباختگان حسینی را به خود جلب کرد. انصاریان سخن خود را در قالب دعا بیان کرد و به این مضمون گفت که خدایا مبادا ماه محرم از توفیق جلسات عزاداری حسینی محروم بمانیم. البته دعای شیخ حسین مستجاب شد و عاشقان حسینی توانستند با رعایت شیوه نامه های بهداشتی در جلسات عزاداری حاضر شده و کسب فیض کنند یا از طریق فضای مجازی موفق به عزاداری شوند.
سخنرانان در جلسات عزاداری دعا می کردند که خدایا توفیق پیاده روی اربعین را از ما نگیر ولی دست تقدیر اینگونه رقم خورد که مردم عراق بدون حضور دلدادگان ایران و سایر کشورها از نجف تا کربلا را پیاده روی کنند.
امسال نیز ماه رجب و فصل بندگی در حالی فرا می رسد که مسئولان بهداشتی از احتمال موج چهارم کرونا خبر می دهند و مردم همچنان باید با رعایت شیوه نامه های بهداشتی در جلسات و برنامه های مذهبی شرکت کنند؛ برنامه هایی مانند لیله الرغائب یا جشن مولود کعبه یا مراسم مبعث رحمت للعالمین.
موج چهارم کرونا دلیلی بر محروم ماندن از فیض درک فضیلت ماه رجب نیست و می توان با یادآوری برخی روایات و دعاهای این ماه از اهمیت آن سخن گفت و به قول شاعر با مشق نام لیلی خاطر خود را تسلی داد.
هر چند ماه رجب از ماه های حرام است ولی حتی در زمان جاهلیت نیز این ماه را ماه دعا دانسته و مردم آن زمان، منتظر فرا رسیدن ماه رجب بودند تا در آن دعا و نیایش کنند؛ ماهی که روزه، شب زنده داری و صلوات بر پیامبر اکرم(ص) در آن بسیار فضیلت دارد و زیارت آن حضرت و امیرمومنان(ع) نیز در این ماه سفارش شده است.
زمانی که نگاه رسول خدا(ص) به هلال ماه رجب میافتاد، می‌فرمود «خدایا ماه رجب و شعبان را بر ما مبارک گردان و ما را به ماه مبارک رمضان رسانده و بر گرفتن روزه و عبادت و بر حفظ زبان و پوشیدن چشم از نامحرمان یاری فرما و بهره ما را از آن ماه تنها گرسنگی و تشنگی قرار نده.»
دوباره ماه رجب فرا رسید و فرصت مهیا شد تا ذکر شیرین یا من ارجوه لکل خیر را چاشنی نمازهایمان کنیم و با معتکفان کوی دوست همصدا شویم و اعمال ام داود را در نیمه رجب زمزمه کنیم.
نسیم ماه رجب دوباره وزیدن گرفت تا هزار بار ذکر لا اله الا الله را تمرین کنیم و صدقه ای را پس از صد مرتبه استغفرالله الذی لا اله الا هو وحده لا شریک له و اتوب الیه تقدیم نیازمندان کنیم.
خدا برای اعمال و عبادات ماه رجب به قدری آسان گرفته که اگر افرادی قادر به روزه گرفتن در این ماه نیستند، با گفتن (صد مرتبه) تسبیح وارد شده، می توانند از فضیلت روزه آن روز بهره مند شوند و آن تسبیح این است «سبحان الاله الجلیل، سبحان من لاینبغی التسبیح الا له، سبحان الاعز الاکرم، سبحان من لبس العز و هو له اهل» یعنی منزه است خدای بزرگ، منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز برای او شایسته نیست، منزه است خدای برتر و کریم تر، منزه است آنکه لباس عزت در بردارد و شایسته آن است.
وقتی پیامبر اکرم (ص) ماه رجب را ماه خدا معرفی می کند و می فرماید «شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است» دیگر چه نیازی به وصف این ماه و برشمردن اوصاف آن است.
وقتی رسول خدا (ص) می فرماید «کسی که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، موجب خشنودی خدای بزرگ و غضب الهی از او دور و دری از درهای جهنم بر روی او بسته می شود» متوجه عظمت روزهای ماه رجب می شویم.
مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب المراقبات برای اهل دل و معنا، سفارش های ظریف و عارفانه ای دارد که بر غنای استفاده از این ماه می افزاید و سالک الی الله را در مسیر خود محکم و استوار می سازد.
بسیاری از بزرگان اخلاق و عرفان با تاکید بر این که سه ماه رجب و شعبان و ماه مبارک رمضان، برکات بسیاری را نصیب انسان می کند؛ نکات نغز و جالبی را مطرح می کنند.
حضرت امام خمینی(ره) شرافت این سه ماه را فراتر از درک دانسته و فرمود: در ماه رجب، مبعث بزرگ و ولادت مولا علی بن ابی طالب (ع) و بعض ائمه دیگر، و در ماه شعبان ولادت حضرت سید الشهدا (ع) و ولادت حضرت صاحب -ارواحنا له الفداء- و در ماه مبارک، نزول قرآن بر قلب مبارک پیغمبر اکرم بوده است و شرافت این سه ماه در زبان ها و در بیان ها و در عقل ها و در فکرها نمی گنجد.
شاید عظمت این ایام را به راحتی درک نکنیم اما وقتی روش عبادت برخی عارفان را مطالعه می کنیم و آگاه می شویم که برخی از سالکان الهی برای درک فضیلت شب قدر، تمام سال را شب زنده داری می کردند تا مبادا فضیلت شب قدر از دستشان برود، به فاصله خود با این عاشقان و بندگان درگاه الهی پی می بریم و از خود شرم می کنیم که ما چگونه عبادت و بندگی می کنیم و آنان چگونه! اما آرزو می کنیم تا خداوند چنین توفیقاتی را هم نصیب ما کند.
بعضی از کسانی که می خواهند حقیقت این ماه های عزیز را درک کنند، قبل از شروع ماه رجب برای خود برنامه ریزی دینی می کنند و روزه را که اجر و ثواب بسیاری در ماه های رجب و شعبان دارد، سرلوحه برنامه های خود قرار می دهند.
داستان «فرشته دعوت کننده» یعنی «ملک داعی» خود روایتی دیگر است که شنیدن آن موجب حسرت کسانی می شود که شب های ماه رجب را به راحتی سر بر بالین می گذارند و به خواب شیرین می روند؛ اما داستان این فرشته چیست؟
بر اساس روایتی که از پیامبر اعظم (ص) نقل شده؛ فرشته ای در ماه رجب از شب تا سحر ندا می دهد که خوشا به حال تسبیح کنندگان و ذاکران خدا و خوشا به حال فرمانبرداران از پروردگار و حق تعالی می فرماید من همنشین آن کسی هستم که او همنشین من باشد و فرمانبر کسی هستم که فرمانبردار من است و آمرزنده آن کسی هستم که از من طلب بخشایش و آمرزش کند.
چقدر سخت است که از رحمت خدا در این ماه دور و از عبادت و راز و نیاز محروم باشیم و ریسمان میان خود و رب العالمین را پاره کنیم، در حالی که خودش فرمود «رجب، ماه من است. آن کسی که در این ماه مرا بخواند، من او را اجابت می کنم و هر کس از من چیزی بخواهد، به او می بخشم و هر کسی طلب هدایت از من کند، او را راهنمایی و هدایت می کنم. من ماه رجب را چونان ریسمانی بین خود و بندگانم قرار داده ام، هر کس این ریسمان را بگیرد، به من می رسد.»
خدایا هر سال که ماه رجب آغاز می شود به خود وعده می دهیم که با اعمال و عبادت هایی که برای من قرار دادی، زندگی معنوی خود را سر و سامان دهیم و حضور تو بیشتر از همه بندگان در رفتار و کارهایمان نمایان شود اما وقتی این ماه های پر فضیلت به ویژه مبارک به پایان می رسد و در نماز عید فطر دست به قنوت برمی داریم، احساس می کنیم از قافله خوبان عقب افتاده ایم و کمتر از همه توشه برای قیامت برداشته ایم، هرچند تو آنقدر دارای فضل و رحمت هستی که به نسیم رحمت تو، خود را تسکین می بخشیم.
هنوز دیر نیست. مفاتیح را برداریم و فضیلت های ماه رجب و اعمال این ماه الهی را مرور کنیم تا شاید با آمادگی بیشتری وارد این ماه شده و بتوانیم خود را برای میهمانی ماه مبارک رمضان آماده کنیم.
دعای امام صادق (ع) در هر روز از ماه رجب که می فرماید «خاب الوافدون علی غیرک...» راهنمایی برای پویندگان حقیقت و جویندگان آخرت است. آری، آنان که بر غیر تو امید بستند، ناامید شدند و کسانی که به غیر از تو رو کردند، زیانکار شدند و آنان که جز به درگاه تو فرود آمدند، تباه گشته و کسانی که جز از فضل تو پوییدند، گرفتار قحطی شدند.
اعمال ماه رجب شامل اعمال مشترک، برای تمام ماه و اعمال ویژه است که مربوط به بعضی از روزهای آن می باشد و در میان اعمال ویژه، اعمال شب و روز اول اهمیت خاصی دارد که زیارت امام حسین (ع) در شب اول ماه رجب و همچنین در روز اول باعث آمرزش گناهان می شود و در روایتی از امام صادق(ع) آمده است هر کسی امام حسین (ع) را در روز اول رجب زیارت کند، خداوند او را بیامرزد.