اکنون ۲۹شهرک و ناحیه صنعتی در چهارمحال و بختیاری وجود دارد که با تولید محصولات متنوع و شاخص در حوزه‌های مختلف از جمله خوراک آبزیان، صنایع کانی غیرفلزی، صنایع نساجی، لوازم خانگی و صنایع فولاد نقش موثری در توسعه صنعتی استان دارند.
هر چند شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی با رشد چشمگیری مواجه بودند، اما برخی از چالش‌ها پیش‌روی آن‌ها است که نیازمند سرمایه‌گذاری و توجه خاص به این مراکز است.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران از افزایش تقاضای سرمایه‌گذاری در کشور خبر داد و گفت: در سالجاری واگذاری زمین در شهرکهای صنعتی ۱۱۲ درصد رشد داشته است.
علی رسولیان در سفر به چهارمحال و بختیاری افزود: وضعیت سرمایه‌گذاری در بخش صنعت کشور از رشد قابل توجهی برخوردار شده است و با وجود تحریم‌ها پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال رشد صنعتی در کشور به ۶ درصد برسد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران، تکمیل زیرساخت‌ها در شهرکهای صنعتی مناطق مختلف کشور را از اولویت‌های این سازمان برشمرد و افزود: خود را ملزم می‌دانیم که زیرساخت‌ها را در شهرکهای صنعتی توسعه دهیم.
رسولیان، توازن در سرمایه‌گذاری بین مناطق مختلف کشور از جمله مناطق کمترتوسعه‌یافته را از دیگر برنامه‌های این سازمان عنوان کرد و گفت: این دغدغه وجود دارد که مشوق‌هایی برای جذب سرمایه‌گذار در مناطق کمترتوسعه‌یافته تدوین و اجرا شود در همین راستا می‌طلبد با ارائه لایحه‌ای به مجلس، موانع کنونی برطرف و رویه موجود اصلاح شود.
وی با بیان اینکه اختیارات استان‌ها در حیطه فعالیت شهرکهای صنعتی افزایش می‌یابد، اظهار داشت: این موضوع قدرت ریسک‌پذیری مدیران استانی را در اجرا و پیشبرد برنامه‌ها افزایش می‌دهد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران، تقویت صنوف تولیدی در شهرکهای صنعتی را از دیگر برنامه‌های این سازمان اعلام کرد و گفت: انتظار می‌رود مدیرانی استانی نسبت به حضور صنوف تولیدی در شهرکهای صنعتی همت کنند و با لغو محدودیت‌ها، مکانی را برای فعالیت این اصناف اختصاص دهند.
نگاه آماری به وضعیت و ظرفیت‌های شهرک‌ها و نواحی استان
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی در خصوص تفاوت میان شهرک و ناحیه صنعتی بیان کرد: ناحیه صنعتی، به مناطق صنعتی کمتر از ۵۰ هکتار که بیشتر در کنار روستاها احداث شده‌اند، گفته می‌شود و تنها با مصوبه شورای برنامه‌ریزی استان قابل اجرا است و شهرکهای صنعتی نیز به مناطق صنعتی بالای ۵۰ هکتار گفته می‌شود که برای احداث، به مصوبه هیات دولت نیاز دارد.
حمیدرضا فلاح در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا در خصوص تعداد شهرک‌ها، ناحیه‌ها و واحدهای موجود در تمامی شهرک‌ها و ناحیه‌های چهارمحال و بختیاری گفت: ۲۹ شهرک و ناحیه صنعتی و به عبارتی ۲۲ شهرک و هفت ناحیه صنعتی وجود دارد که از این تعداد ۱۸ شهرک و پنج ناحیه فعال است.
او افزود: ۱۷ شهرک و ناحیه صنعتی جدید نیز در دست اقدام است و تعداد کل واحدهای صنعتی موجود ۲ هزار و ۶۴۲ مورد است که از این تعداد یک هزار و چهار واحد صنعتی به بهره‌برداری رسیده است.
به گفته وی، شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی برای ۱۷ هزار نفر به صورت مستقیم و برای بیش از ۱۵ هزار نفر به صورت غیر مستقیم اشتغالزایی کرده است.
فلاح به مساحت زیربنای شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی اشاره کرد و گفت: مساحت اراضی در اختیار شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی سه هزار و ۷۰۰ هکتار که معادل سه و هفت‌دهم وسعت صنعتی کشور است.
او در پاسخ به خبرنگار ایرنا در خصوص رتبه شهرکهای صنعتی چهارمحال و بختیاری در کشور بیان کرد: شهرکهای صنعتی کشور در سه گروه قرار می‌گیرند که در گروه یک حدود هفت استان صنعتی، در گروه ۲ حدود ۱۰ استان و سایر استان‌ها در گروه سه قرار دارند، هرچند چهارمحال و بختیاری جزء استان‌های گروه دوم به شمار می‌رود، اما با توجه به شاخص‌ها و براساس عملکرد شهرک‌سازی و ایجاد زیرساخت‌ها در گزارش ۱۰ ماهه اول، پیش‌بینی می‌شود در لیست استان‌های گروه یک قرار بگیرد.۱۷ شهرک و ناحیه صنعتی جدید نیز در دست اقدام است و تعداد کل واحدهای صنعتی موجود ۲ هزار و ۶۴۲ مورد است که از این تعداد یک هزار و چهار واحد صنعتی به بهره‌برداری رسیده است.
به گفته وی، شاخصی برای رتبه‌بندی شهرکهای صنعتی در استان انجام تعریف نشده است و سعی بر آن است که با فراهم آوردن تمامی امکانات زیربنایی در شهرستان‌های استان، کمینه یک شهرک یا ناحیه فعال در هر شهرستان وجود داشته باشد.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی چهارمحال و بختیاری گردش مالی شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی را به صورت صریح بیان نکرد و در خصوص میزان ارزآوری شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی گفت: میزان صادرات استان در سال گذشته حدود ۸۰ میلیارد دلار بود که ۷۵ درصد از این میزان مربوط به صادرات شرکت‌های صنعتی استان بود، با وجود کاهش میزان صادرات به دلیل شیوع ویروس کرونا، ۷۵ درصد از ۳۵ میلیون دلار صادرات کل استان، مربوط به صادرات شهرکهای صنعتی است.
فلاح مهمترین محصولات شاخص تولید شده شهرکهای صنعتی چهارمحال و بختیاری را خوراک آبزیان، صنایع کانی غیرفلزی از جمله کاشی و سرامیک، صنایع نساجی، لوازم خانگی و صنایع فولاد نام برد و در خصوص ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در شهرکهای صنعتی بیان کرد: ۲۸ بسته سرمایه‌گذاری برای متقاضیان سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شده است که بیشتر این بسته‌ها شامل صنایع شیمیایی، زنجیره‌های فولاد، صنایع نساجی، صنایع غذایی و آب معدنی است.
او در پاسخ به پرسش میزان بهره‌مندی شهرکهای صنعتی از زیرساخت‌های لازم از جمله آب، برق، گاز و جاده گفت: بیشتر زیرساخت‌های لازم در شهرکهای صنعتی در سراسر استان آماده شده است و با توجه به پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۷۰ میلیارد تومانی تا پایان سال، تلاش بر آن است زیر ساخت های ناقص در شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی تکمیل شود و برای شهرکهای تازه احداث شده از جمله شهرک صنعتی شهرکرد۲ ، ناحیه صنعتی بادام خانمیرزا و سایر شهرستان‌ها اقدام شود.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان در ادامه افزود: تکمیل زیرساخت‌های لازم تا ورودی شهرکهای صنعتی برعهده دستگاه‌های خدمات‌رسان از جمله آب، برق و گاز است و آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم در داخل شهرکهای صنعتی برعهده شرکت شهرکهای صنعتی است که ۱۲۰ میلیارد تومان در این حوزه برای سال آینده در نظر گرفته شده است.
او در خصوص افق پیش‌روی شهرکهای صنعتی گفت: با توجه به استقبال از شهرکهای صنعتی به ویژه در سال جهش تولید، حدود هفت برابر میانگین واگذاری زمین در شهرکهای صنعتی انجام شده است و تا زمان بهره‌برداری این واحدها، جهش بسیار وسیعی در اشتغال و ارزآوری صورت خواهد گرفت و با توجه به توسعه شهرک صنعتی بر اساس آمایش سرزمین و پتانسیل هر منطقه، آینده روشنی در انتظار شهرکهای صنعتی است.
فلاح پس از طرح سوال خبرنگار ایرنا در خصوص چالش‌های پیش روی شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی اظهار داشت: تامین نبودن امکانات زیرساختی تا ورودی شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان، همخوانی نداشتن آب‌بها با تولید(اخذ حق النظاره)، کمبود نقدینگی برخی از واحدهای صنعتی و کمبود مواد اولیه در برخی از صنایع به ویژه صنایع شیمیایی و غذایی از مهمترین چالش‌های شهرکهای صنعتی به شمار می‌رود.
استفاده از پساب فاضلاب اقدامی برای رفع چالش کم‌آبی شهرکهای صنعتی
در یک دهه اخیر چهارمحال و بختیاری دچار خشکسالی شده است و این خشکسالی گریبان بخشی از صنعت از جمله تعدادی از شهرکهای صنعتی را نیز گرفته است.
یکی از راهکارهای ارائه شده برای تامین آب واحدهای صنعتی مستقر در شهرکهای صنعتی استفاده از پساب فاضلاب است.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری نیز در خصوص چالش‌های پیش‌روی شهرکهای صنعتی بیان کرد: مهمترین چالش پیش‌روی شهرکهای صنعتی بیشتر بودن سرعت واگذاری زمین از سرعت ارائه خدمات و زیرساخت‌های لازم است به طوری که در بسیاری از شهرکهای صنعتی زمینی برای واگذاری وجود ندارد.
محمدکاظم منزوی افرود: شرکت شهرکهای صنعتی در حال عقد قرارداد با شرکت‌های آب، برق و گاز است، اما به دلیل بالا بودن سرعت واگذاری زمین‌ها، تهیه زیرساخت های لازم چندین ماه به طول می‌انجامد.
او چالش دیگر را به زمین‌های واگذارشده‌ای که رها شده‌اند و در آن‌ها اقدامی صورت نگرفته است مربوط دانست و گفت: بر اساس قانون لازم است یکسال پس از واگذاری زمین، واحد صنعتی احداث شود، در غیر این صورت بر اساس قانون قرارداد این واگذاری باید فسخ شود.
او در ادامه به سیاست مثبت شرکت شهرکهای صنعتی در سال اجاری اشاره کرد و افزود: هرچند امسال شرکت شهرکهای صنعتی به طرح‌هایی که زمین گرفته‌اند و اقدامی روی آن‌ها صورت نگرفته است اخطار و اقدام به فسخ قرارداد آن‌ها کرده است، اما فسخ قرارداد در دادگاه طی مدت زمان زیادی انجام می‌شود.
مهمترین چالش پیش‌روی شهرکهای صنعتی بیشتر بودن سرعت واگذاری زمین از سرعت ارائه خدمات و زیرساخت‌های لازم است به طوری که در بسیاری از شهرکهای صنعتی زمینی برای واگذاری وجود ندارد.منزوی با اشاره به چالش کم‌آبی شهرکهای صنعتی بیان کرد: با توجه به مشکلات موجود به ویژه خشکسالی، انتقال آب یکی از راه‌های برطرف کردن مشکل کم‌آبی شهرکهای صنعتی است، انتقال پساب تصفیه‌خانه شهرکرد به شهرک صنعتی شهرکرد یکی از راه‌های پیش‌رو است که به دلایل متعدد از جمله هزینه‌های بسیار بالا با مشکل مواجه شده است.
او با اشاره به هزینه انتقال هر لیتر پساب افزود: با وجود سهمیه حدود ۶۰ لیتر در ثانیه شرکت شهرکهای صنعتی از این تصفیه‌خانه، لازم است سرمایه بزرگی معادل ۷۰ میلیارد تومان جمع‌آوری و به حساب آبفا واریز شود و در کنار هزینه حق انشعاب، هزینه‌های دیگری برای تهیه زیرساخت‌های لازم برای انتقال آب از جمله لوله‌کشی، پمپاژ و ساخت استخر لازم است.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با تاکید بر نیاز شرکت شهرکهای صنعتی به جذب سرمایه‌گذار، به ضرورت تشکیل یک کنسرسیوم برای برطرف ساختن چالش تامین آب اشاره کرد و گفت: تشکیل کنسرسیوم به شراکت چندین واحد صنعتی نیازمند است که هنوز این کار انجام نشده است.
بازچرخابی راهکاری برای رفع کم‌آبی در بخش صنایع است
مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های اخیر، صرفه‌جویی در مصرف آب، بازچرخانی و استفاده مجدد از منابع آب را به عنوان راه حل‌هایی برای مقابله با کم‌آبی به ویژه برای استفاده واحدهای صنعتی برشمرد.
شهرام احمدی استفاده از ظرفیت پساب تصفیه‌خانه‌ها را یکی دیگر از روش‌های سازگاری با کم‌آبی بیان کرد و افزود: استفاده مجدد از آب، منوط به رعایت استانداردهای لازم بهداشتی و زیست‌محیطی و مطابق با استانداردهای محیط‌پذیرنده است که لازم است محیط‌پذیرنده استانداردها و کیفیت لازم را تعریف، بررسی و ایجاد کند.
او گفت: با وجود نظارت سازمان محیط زیست و راستی‌آزمایی از طریق نمونه‌برداری دوره‌ای، مسئولیت بررسی کیفیت و برخورداری از استانداردهای لازم آب برعهده مسئولان واحدهای صنعتی است که موظفند با آزمایشگاه‌های معتمد سازمان حافظت محیط‌زیست قرارداد ببندند و به صورت دوره‌ای آزمایشات لازم را انجام و نتایج را ارائه دهند.
به گفته وی، جلوگیری از ورود منابع آب آلاینده به محیط و صرفه‌جویی در مصرف آب از مزیت‌های استفاده مجدد از پساب تصفیه‌خانه‌ها است.
به گزارش ایرنا، بخش صنعت در تولید ناخالص چهارمحال و بختیاری ۱۲.۶ درصد است که این رقم با توجه به میانگین کشوری آن که ۳۴.۲ درصد است، نشان می‌دهد که بخش صنعت در استان همچنان دارای ظرفیت‌های بی‌شماری است که شکوفایی بیش ازپیش آن می‌تواند مسیر توسعه‌یافتگی چهارمحال و بختیاری را هموارتر کند.
چهارمحال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان با جمعیتی افزون بر ۹۷۹ هزار نفر است.