به گزارش خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا، محمدتقی نظرپور روز سه شنبه در هشتمین کنفرانس ملی آموزش و توسعه منابع انسانی در عصر کرونا که به صورت مجازی در وزارت علوم برگزار شد، اظهار داشت: دورکاری و آموزش مجازی توفیق اجباری شرایط کرونایی است که تبدیل محدودیت و تهدید به فرصت تلقّی می‌شود و در سطح گسترده ملی و جهانی به اجرا درآمده است؛ این فرصت را مغتنم شمرده و به‌دنبال دستاوردها و راهبردهای جدید در شرایط «پسا کرونا» هستیم.
وی افزود: منابع انسانی موجود اعم از شاغلان در ادارات، سازمان‌ها، دانشگاه‌ها، مرکز آموزشی و پژوهشی حتی بازنشستگان در گذشته شاهد بیماری واگیر در سراسر کشور نبوده و این شرایط سخت را تجربه نکرده‌اند اکنون پس از گذشت یک سال از شروع و شیوع بیماری کووید-۱۹، هنوز شناخت کاملی از نحوه سرایت آن به‌دست نیامده است.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم ادامه داد: دورکاری از سال‌های قبل مطرح و بخشنامه آن در سال ۱۳۹۲ ابلاغ شد که در مقیاس خیلی محدود در بعضی از ادارات به‌صورت ناقص اجرا شده بود، اما به‌دلیل نبود زیرساخت‌های کافی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری با شکست مواجه شد.
به گفته نظرپور، بر اساس گزارش‌های دانشگاها و حوزه ستادی وزارت، دورکاری و آموزش مجازی مزایای خوبی از جمله کاهش هزینه‌های ثابت مکان، هزینه‌های جانبی و کاهش مصرف انرژی و نگهداری، آزادی عمل در انتخاب محل مناسب و زمان بیشتر برای انجام کار اداری و آموزشی، بهره‌مندی از سلامت بیشتر در اجرای ماموریت کاری و آموزشی، ایجاد تعادل بیشتر بین زندگی و فعالیت‌های کاری (هم‌پوشانی زمانی)، کمک به کاهش آلودگی هوا و کاهش ترافیک، آسایش و آرامش بیشتر ناتوانان جسمی، حرکتی و معلولان اعم از کارکنان، اساتید و دانشجویان، بانوان باردار به دنبال دارد.
پیامدهای کرونا در آموزش عالی
وی همچنین درباره این کنفرانس، تاکید کرد: هشتمین کنفرانس ملی آموزش و توسعه منابع انسانی در حالی برگزار می‌شود که کشور همچنان درگیر شیوع بیماری کرونا و تحریم ظالمانه آمریکا است؛ به‌همین دلیل، به‌صورت حضوری با جمعیت محدود و هم‌زمان به‌صورت غیرحضوری (برخط) در مقیاس گسترده و ملی انجام می‌شود.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم افزود: پدیده مخرب شیوع ویروس کووید-۱۹ که دارای ضریب انتقال فوق‌العاده زیادی است، پیامدهای بسیاری به شکل‌های مختلف خرد و کلان، آشکار و پنهان برای همه نهادها از جمله دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشورمان در پی داشت؛ نظام آموزش عالی کشور که از جمله نهادهای جمعی متمرکز با حضور نخبه ترین افراد جامعه اعم از اساتید و دانشجویان که از وسیع‌ترین عرصه‌های جمعی تعاملات ارتباطاتی در کشور محسوب می‌شوند، به یک باره و با یک شوک ناگهانی از جنبه حضور فیزیکی در مجامع علمی مواجه شدند.
نظرپور همچنین گفت: نهاد دانشگاه در زمینه‌های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، فوق برنامه و فعالیت‌های اجتماعی با شوک تعطیلی و رکود حضور در صحنه روبرو شد و دانشجویان از نظر وضعیت روحی، روانی و اقتصادی در فشار و تنگنا قرار گرفتند.
وی خاطرنشان کرد: این رخداد پیچیده و چند وجهی نیاز به چاره جویی در حوزه‌های سیاستگذاری آموزش عالی و برون رفت از این تنگنا را ضرورتی انکار ناپذیر قلمداد می‌کند و نیازمند فکر، اندیشه قوی و تغییر خط مشی در اجرای برنامه‌های آموزشی و پژوهشی است. تحولی که با تلاش مضاعف نیروهای متخصص به زودی به بار نشست و ثمره آن، رسیدن به اجرای راهکار آموزش از راه دور و مجازی بود و تاکنون به موفقیت‌های خوبی نایل شدیم.
راهبرد ها و اقدامات به‌کار رفته در نظام آموزش عالی کشور
معاون وزیر علوم ادامه داد: دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور در نیم دوم سال تحصیلی گذشته بلافاصله بعد از توقف کوتاه، به فعالیت خود ادامه داده و تعطیل نشدند؛ همچنین با تعامل و هم‌افزایی بینِ بخشی و با به اشتراک‌گذاری تجارب و دستاوردهای علمی، به‌سرعت با یک بازآرایی به فضای مجازی روی آورده و با به‌کارگیری شیوه‌های نوین آموزشی، تعریف برنامه‌ها و فعالیت‌ها در فضای مجازی، هدایت و راهبری فعالیت‌های خود را به‌عهده گرفتند و کارآمدی نظام آموزش عالی کشور را به اثبات رساندند.
نظرپور اظهار داشت: دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری نهایت تلاش خود را در نیل به شناسایی و کشف واکسن بیماری کووید-۱۹، طرح اقدامات ابتکاری معطوف به مهار و پیشگیری، تولید و ساخت کیت‌های مورد نیاز، افزارها و وسایل مورد نیاز و ... به‌عمل آورده و به نتایج درخشانی دست یافتند. در این زمینه، با توجه به توانمندی‌های موجود در حوزه علوم پایه، بیولوژی و بیوتکنولوژی در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پایه، کشاورزی، دامپزشکی و ضرورت همکاری آنها با وزارت بهداشت در تهیه کیت‌های تشخیصی، بررسی نمونه‌ها و سایر عملیات پشتیبانی مقرر شد که پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک مسوولیت هماهنگی‌های لازم را به‌عهده داشته باشد.
وی تصریح کرد: دانشگاه‌ها به‌تقویت شبکه‌های فنی اجتماعی مبتنی بر ساز و کارهای ارتباط بینِ‌بخشی و بینِ سیستمی که امکان فعالیت شبکه‌ای را در درون و با بیرون نهاد علم و دانشگاه فراهم می‌سازد، پرداختند. همچنین با وزارت ارتباطات در جهت تخصیص بسته‌های اینترنتی و انجام تمهیدات لازم برای تأمین سخت‌افزار و نرم‌افزارهای لازم برای اعضای هیات علمی و دانشجویان با استفاده از ظرفیت صندوق‌های حمایتی و خیّرین تعاملات خوبی صورت گرفت.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم تاکید کرد: برای دانشجویان در زمینه آموزش اقدامات خوبی مانند فراهم‌سازی امکان انتقال دانشجویان به‌دانشگاه‌ها و مراکز محل زندگی، مساعدت در انجام پروژه‌های پایان‌نامه‌ای در دانشگاه‌های محل زندگی دانشجو، برگزاری جلسات ارایه گزارش، جلسات دفاع از پایان‌نامه به‌صورت مجازی و آنلاین، اختصاص فضای ابری مناسب برای حفظ و نگاهداری دروس ارائه شده در سرور دانشگاه به عمل آمد.
نظرپور به خدمات رفاهی انجام شده برای دانشجویان در دوران کرونا اشاره کرد و گفت: اقدامات در خورِ توجّهی برای دانشجویان در زمینه خدمات رفاهی از جمله محدود کردن ظرفیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در خوابگاه‌ها، جلوگیری از تجمع مغایر پروتکل های بهداشتی دانشجویان با برنامه‌ریزی حضور بر اساس اولویت از نظر نوع پژوهش و مدت ماندگاری، سنوات تحصیلی، ضد عفونی و گندزدایی منظم مراکزی که مورد استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی در حال گذراندن مراحل آزمایشگاهی و پایان‌نامه خود هستند، صورت گرفت.
وی درباره تمهیدات در نظر گرفته شده برای کارکنان حوزه‌های ستادی و صف در سطح آموزش عالی هم اظهار داشت: در زمینه کمک به سلامت جسمی و روانی، اقدامات مؤثری از جمله در اختیار قراردادن وسایل محافظت شخصی اعم از ماسک، دستکش، شیلد، مواد ضد عفونی کننده، برگزاری پویش‌های دانشجویی سلامت اجتماعی و روانی، برگزاری و معرفی برنامه هایی که موجب کاهش احساس درماندگی، سرخوردگی و ناامیدی، یأس و اضطراب، بی پناهی، بی اثری و انفعال می شود، در دستور کار قرار گرفت.