صادرات به عنوان نمود عینی و ملموس رشد همه زیر بخش های صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی در سال «جهش تولید» رشد غیرمنتظره ای داشت، به گونه ای که حبیب امین زاده، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، عنوان کرد که صادرات ۳.۲ میلیارد دلاری استان در سال جاری محقق شد که نشان دهنده اهتمام تولیدکنندگان، صنعتگران و صادرکنندگان استان برای تامین ارز مورد نیاز کشور در شرایط دشوار کرونایی و تحریم های غیرقانونی آمریکا و همپیمانانش است.
در تبیین کیفیت افزایش ارقام صادراتی آذربایجان شرقی باید گفت در حالی که رقم صادرات این خطه در سال گذشته ۲.۴ میلیارد دلار و رشد ۲۵ درصدی برای سال جاری پیش بینی شده بود، فراتر از این رقم در دی ماه امسال محقق شد و پیش بینی می شود که مجموع رقم صادراتی استان در پایان امسال به ۳.۵ میلیارد دلار برسد؛ نکته مهم و شایان توجه آن است که کالاهای تولیدی آذربایجان شرقی به بیش از ۶۰ کشور جهان صادر می شود.
اقلام صادراتی آذربایجان شرقی در مدت سپری شده از سال جاری شامل سهم ۲۶ درصدی پتروشیمی، قیر و میعانات گازی، ۱۰ درصدی شیرینی و شکلات، ۱۷ درصدی صنایع تبدیلی و محصولات کشاورزی، پنج درصدی مس و کانی های فلزی، ۱۲ درصدی ماشین آلات و ۱۷ درصدی فولاد و مواد چدنی، بیانگر این واقعیت است که محصولات تولیدی استان هم از نظر قیمت و کیفیت و هم زمان تحویل سفارش به عنوان شاخص های اصلی موفقیت صادرات با سایر کشورها در حال رقابت بوده و برای خود جایگاه مناسبی را کسب کرده است.
در تشریح چرایی رشد صادرات آذربایجان شرقی به عنوان موتور محرکه حوزه تولید، صنعت و معدن، اشاره به این نکته نیز خالی از لطف نیست که بنا بر اطلاعات و آمار منتشر شده، این استان در زمینه تولید خودروهای سنگین، تولید مقاطع طولی فولادی، لوازم خانگی و شیرینی شکلات، رتبه اول کشور را به خود اختصاص داده و در تولید شیشه و چرم نیز جزو استان های پیشرو است.
آذربایجان شرقی از نظر ظرفیت بالقوه تولید و فعالیت حدود ۳۰ واحد تولیدی فولادی، ۱۵ درصد ظرفیت تولید شمش فولادی و ۲۴ درصد ظرفیت تولید مقاطع فولاد ساختمانی کشور را به خود اختصاص داده است؛ این استان با تولید بیش از ۵.۱ میلیون تن شمش فولادی و ۲.۵ میلیون تن مقاطع فولاد ساختمانی از قطب‌های فولاد در محصولات نهایی و طولی است؛ هم اکنون ۹ پروژه کلان تولید فولاد در سطح استان در حال اجراست که تنها از طرف بخش خصوصی ۳۵ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری برای آن انجام می شود.
یکی دیگر از دستاوردهای بخش صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی در سال «جهش تولید»، احیای واحدهای تولیدی ورشکسته است، به گونه ای که تا مدت سپری شده از امسال ۱۱۰ واحد تولیدی استان دوباره به چرخه تولید بازگشتند و با این کار جایگاه شغلی حدود ۲ هزار نفر تثبیت شد؛ این در حالی است که در ابتدای سال جاری بازگرداندن ۱۰۰ واحد تولیدی استان به چرخه تولید پیش بینی شده بود که این تعداد به ۱۵۰ واحد تولیدی افزایش یافت.
در توضیح چرایی موفقیت بخش صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی در تجربه رشد مثبت در شاخص های مختلف در سال جهش تولید، یادآوری این نکته نیز حایز اهمیت است که چهار هزار و ۸۰۰ واحد صنعتی با اشتغالزایی مستقیم ۱۴۰ هزار نفر به صورت مستقیم در این استان فعال است که ۹۰ درصد آن ها در دست بخش خصوصی است.
بخش معدن آذربایجان شرقی نیز به عنوان غنی ترین استان کشور با ۸.۵ میلیارد تن ماده معدنی ذخیره در سال جاری رشد خوبی را در بخش های مختلف تجربه کرده است که افتتاح فاز توسعه ای کارخانه نفلین سینیت کلیبر و آهک هیدراته اهر از آن جمله است؛ ضمن اینکه سعد محمدی، مدیرعامل شرکت ملی مس ایران امسال اعلام کرد که قرار است در ۲ سال آینده ۲۰ هزار میلیارد تومان برای اجرای فاز سوم تغلیط و ذوب و پالایش مجتمع معدن مس سونگون سرمایه گذاری شود.
بررسی اطلاعات منتشر شده از سوی معاونت معدنی سازمان صمت آذربایجان شرقی، حاکی است در زمان کنونی ۷۳۵ معدن شناخته شده در سطح استان وجود دارد که از این تعداد ۴۰۰ معدن فعال بوده و برای ۱۲ هزار و ۶۱۲ نفر در صنایع معدنی اشتغال مستقیم ایجاد شده است که در زمینه اشتغال نیز این استان در رتبه دوم کشوری قرار دارد.
کاهش ریسک سرمایه گذاری، تأمین امنیت سرمایه، کشف پهنه های جدید معدنی و واگذاری از طریق مزایده های عمومی به بهره برداران دارای صلاحیت از دیگر اقدامات مهم در توسعه اقتصاد معدنی استان می باشد.