محمد خیاطیان روز پنجشنبه در حاشیه بازدید از شهر تاریخی توس و آرامگاه فردوسی در مشهد افزود: علاوه بر منابع و اعتبارات اختصاص یافته از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از طریق برنامه های مشارکتی هم اعتبارات خوبی به این طرح جذب شده است.
وی ادامه داد: درکنار فعالیت اداره کل، شهرداری مشهد نهایت اهتمام و مساعدت را داشته است و خوشبختانه توس اکنون در شرایط مطلوبی قرار دارد و با برنامه ریزی های انجام شده در آینده شرایط از این هم بهتر خواهد شد.
معاون توسعه مدیریت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: مقام معظم رهبری، در سال ۱۳۷۵ دستوری را برای آبادانی توس به مسوولان امر فرموده اند که تلاشهای صورت گرفته در این خصوص حتما قابلیت ارایه گزارش به معظم له را دارد.
خیاطیان افزود: آن چه که در حال اجراست با سرعت بیشتری به پایان خواهد رسید و ما هم در وزارتخانه نهایت تلاش را می کنیم که منابع و اعتبارات مورد نیاز را اختصاص دهیم و شاهد این باشیم که در کوتاه ترین زمان ممکن پروژه نهایی و مطالعات زیرساختی در توس به نحو خوبی اجرا شود.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی هم درباره پروژه های اجرا شده در توس گفت: پروژه ساماندهی جلوخان آرامگاه فردوسی با حمایت شورای اسلامی شهر، توسط شهرداری مشهد در مساحت حدود هفت هکتار و با هزینه حدود ۴۰۰ میلیارد ریال اجرا شده است.
ابوالفضل مکرمیفر افزود: پروژه ساماندهی مسیر جلوخان به هارونیه نیز با اعتبار ۱۰۰ میلیارد ریال پروژه اصلاح هندسی ورودی بولوار شاهنامه با اعتبار ۲.۵ میلیارد تومان با مشارکت شهرداری مشهد امسال اجرا شده است.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده برای راه اندازی چهار خانه صنایع دستی و مرکز تراش و فروش گوهر سنگها، احیای برج و باروی شهر تاریخی توس و احیای خانه تاریخی چهار برج و اجرای مسیر دسترسی به ارگ کهندژ تابران توس اظهار کرد: اقدامات و برنامه های انجام شده منجر به ماندگاری یک روزه گردشگران در توس خواهد شد.
شهر تاریخی توس با محوطه ۳۶۰ هکتاری در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. منطقه توس در سده دوم هجری مجموعهای از آبادیهایی همچون نوغان، سناباد و توس بود که توس، آبادترین آنها محسوب میشد و امروز همه آن آبادیها درون شهر مشهد قرار دارند.
پس از شهادت حضرت امام رضا (ع) در خراسان، تاریخدانان از محل دفن پیکر مطهر و حرم آن حضرت به عنوان "ارض توس" یاد کردند. توس در زمان حمله مغول ویران اما پس از مدتی تجدید عمارت و چندمرتبه مقر فرمانروایان مغول شد.
توس تا بهمن ۱۳۹۱ یکی از روستاهای تابع مشهد شناخته میشد اما با تایید شورای عالی معماری و شهرسازی این روستای تاریخی که مقبره حکیم ابوالقاسم فردوسی در جوار آن قرار دارد به عنوان یک محدوده منفصل شهری به شهرداری مشهد واگذار شد و هم اکنون توس زیر نظر شهرداری منطقه ۱۲ مشهد اداره میشود.
خراسان رضوی حدود هزار و ۷۰۰ اثر، بنا، محوطه و تپه تاریخی و میراث معنوی ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران دارد.