همین وضعیت است که ما را متقاعد می کند که "ریشه کنی اعتیاد به طور کامل در حال حاضر میسر نیست" اما می‌توان با اقدامات مختلف آن را کنترل کرد، آمار معتادان را کاهش داد و تبعات و آسیبهای اعتیاد را کاست.
کشورهای مختلف با اقسام گوناگون مواد مخدر درگیر هستند و این معضل شوم جهانی باعث شده است تا مبارزه با آن به عنوان دغدغه همه کشورها مطرح شود. بر همین اساس در سال ۱۹۸۷ میلادی در کنفرانس وین، سند مبارزه با قاچاق مواد مخدر به تصویب رسید و سالروز تصویب این سند هم به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نام‌گذاری شد.
جمهوری اسلامی ایران هم در زمینه مبارزه با این معضل جهانی به صورت فعال عمل کرده و در این راه براساس آمار ۴۰ ساله ستاد مبارزه با مواد مخدر از سال ۵۷ تا ۹۷ سه هزار و ۸۱۵ شهید تقدیم کرده است.
از این تعداد شهید مبارزه با مواد مخدر، هزار و ۶۸۸ نفر در سیستان و بلوچستان به شهادت رسیدند و خراسان رضوی نیز با ۳۷۱ شهید در رتبه دوم قرار دارد.
آمار معتادان خراسان رضوی و مراکز نگهداری از آنها
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی گفت: بر اساس برآوردها حدود ۹هزار معتاد متجاهر در خراسان رضوی زندگی می کنند و از این تعداد نزدیک به ۶۵ درصد از آنها در مشهد هستند و حدود هشت درصد از معتادان متجاهر خراسان رضوی را بانوان تشکیل می‌دهند.
محمدحسین صالحی افزود: پیش از این ظرفیت مرکز نگهداری از این گروه در اکبرآباد مشهد ۱۵۰ نفر ظرفیت داشت که امسال ۱۰۰ ظرفیت دیگر هم به این ظرفیت اضافه شده است و با توسعه مرکز خلق آباد هم دستکم ۶۰۰ ظرفیت جدید اضافه خواهد شد.
وی با بیان این که ساماندهی این قشر مورد توجه است ادامه داد: یکی از برنامه‌های شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی، توسعه زیرساختها و تامین فضای نگهداری معتادان بوده است. به دلیل اینکه ظرفیت نگهداری معتادان تا پیش از این هزار و ۸۰۰ نفر بود و با تکمیل ظرفیت این مراکز، هنوز تعداد زیادی از معتادان باقی می‌ماندند.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی گفت: به منظور افزایش ظرفیت نگهداری معتادان، در تفاهمنامه‌ای که بین ستاد مبارزه با موادمخدر، سپاه امام رضا(ع) و شهرداری مشهد به امضا رسید ساخت یک مرکز به ظرفیت هزار و ۲۰۰ نفر در منطقه برزش آباد مشهد آغاز شد. همچنین یک اردوگاه هم در منطقه حسن آباد با ظرفیت سه هزار نفر در حال ساخت است که زمین آن با مشارکت اداره کل اتباع و مهاجران خارجی استانداری تامین شده است و از نظر اعتبار ساخت هم ۶۰ درصد مبلغ از اعتبارات ساخت و تجهیز ستاد مبارزه با مواد مخدر و بقیه از طرف شهرداری مشهد تامین خواهد شد.
صالحی افزود: ۲۴ تیر ماه امسال عملیات ساخت اردوگاه نگهداری و درمان معتادان متجاهر حسن‌آباد در حومه مشهد با حضور استاندار و جمعی از مسوولان آغاز شد. کمپ حسن‌آباد در مرحله نخست ۵۰۰ نفر را پذیرش می‌کند اما در مرحله نهایی این تعداد به سه هزار نفر خواهد رسید و با اقداماتی که در حال انجام است تا پایان امسال ظرفیت به بیش از پنج هزار نفر و در سال آینده به هفت هزار و ۵۰۰ نفر خواهد رسید.
وی اضافه کرد: یک مرکز ترک اعتیاد ماده ۱۶ ویژه زنان و ۹ مرکز هم ویژه مردان در خراسان رضوی فعال است.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی ایجاد مراکز منطقه‌ای را از دیگر اقدامات شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر ذکر و بیان کرد: این مراکز در تربت حیدریه، نیشابور، سبزوار، تربت جام و قوچان با ظرفیت مجموع هزار نفر در حال ساخت و راه اندازی است.
صالحی با بیان این که هزینه نگهداری هر معتاد امسال روزانه ۲۸۰ هزار ریال است افزود: شهرداری هم در زمینه ساماندهی معتادان متجاهر کمکهای بسیار خوبی کرده است. همچنین در خصوص ساماندهی موقت معتادان متجاهر مشارکت فعالانه ای داشتند و هزینه ۲ هزار و ۵۰۰ معتاد را برای مدت پنج ماه متقبل شدند.
وی ادامه داد: کلینیک های ترک اعتیاد نیز مورد بازیدهای مستمر قرار دارند و با متخلفان برخورد قانونی انجام می‌شود. کسر سهمیه دارو، تذکر شفاهی و کتبی به مراکز متخلف، تعلیق ۶ ماهه یا لغو دائم مجوز از جمله برخوردهایی است که با متخلفان انجام می‌شود.
سیگار و قلیان دروازه ورود به مواد مخدر
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی با بیان این که سیگار و قلیان دروازه ورود به مواد مخدر است افزود: ۲۰درصد جمعیت بالای ۱۳ سال در استان سیگار مصرف می‌کنند که با میانگین کشوری تفاوت معناداری ندارد.
صالحی افزود: علاوه بر جمع‌آوری معتادان متجاهر از حاشیه و سطح شهر مشهد یکی از مهم‌ترین دغدغه های ما درمان این افراد است از این رو در جریان جمع‌آوری معتادان متجاهر، ضمن نگهداری این افراد، درمان و توانمندسازی آنها را نیز در دستور کار داریم تا بعد از خروج از مرکز بتوانند شغلی ایجاد کنند و مشغول فعالیت شوند.
وی ادامه داد: اقدام مهمی که در خصوص توانمندسازی این افراد انجام دادیم تفاهم با ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، شهرداری و سایر دستگاه‌هاست که بخشی از تسهیلاتی را که در اختیار دارند به خانه‌های توانمندساز و کارآفرینانی ارائه دهند که علاقه‌مند هستند برای ایجاد شغل از این افراد استفاده کنند.
سیاست اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر بسیار مهم است
دبیر کمیته فرهنگی، پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی نیز با بیان این که در مبارزه با مواد مخدر، سیاست اجتماعی شدن این موضوع بسیار مهم است افزود: استفاده از ظرفیت تشکلهای مردم نهاد و طبقات مختلف جامعه در جهت این سیاست، اثرگذار است.
محسن نظری افزود: اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یکی از معضلات مهم جامعه و یک ناهنجاری عمیق، تهدید کننده اقشار مختلف به خصوص نسل جوان است و آگاهی بخشی و اطلاع رسانی در این زمینه و پیشگیری از این پدیده مخرب زندگی و سلامت افراد نقش مهمی در مقابله با آن ایفا می‌کند.
وی اضافه کرد: اعتیاد یک معضل چند وجهی است و عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی و دیگر موارد باعث روی آوردن به آن می‌شود و نسبت به اثرات مخرب آن هم همگان آگاه هستند و همه صاحب نظران و جامعه شناسان در آسیبهای ناشی از اعتیاد اتفاق نظر دارند و راه مبارزه و مقابله با این پدیده نیز باید مستمر و با تمرکز بر پیشگیری و آگاهی بخشی با استفاده از همه ظرفیتها از جمله رسانه ها و مطبوعات باشد.
دبیر کمیته فرهنگی، پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی گفت: رویکرد مقابله با مواد مخدر در کشور از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۵ بر مقابله با عرضه متمرکز بود اما از سال ۷۵ به بعد مقابله هم در عرصه تقاضا و هم عرضه انجام شد و امروز پیشگیری و آگاهی بخشی مورد توجه است تا اذهان عمومی نسبت به این موضوع دغدغه مند باشند.
نظری افزود: طرح "یاریگران زندگی" هم که گامهایی برای جلوگیری از آسیب اجتماعی و اعتیاد است با توجه به لزوم اجرای برنامه‌های پیشگیری اولیه از اعتیاد، سلسله برنامه‌های آموزشی با هدف حساس سازی عموم مردم در کانونهای هدف از جمله محیطهای آموزشی، محیطهای کاری، محلات و مراکز تجمعی و خانواده اجرا می‌شود و در شرایط فعلی با توجه به شیوع کرونا اقدامات آموزشی و پیشگیرانه با استفاده از ظرفیت فضای مجازی و وبینارهای آموزشی در حال اجراست.