به گزارش ایرنا، شیوع کرونا و تلاش‌های فراوان بین‌المللی برای دستیابی به واکسن بیماری نوپدید کووید ۱۹ را می‌توان فصل جدیدی در تاریخ تولید واکسن در جهان به حساب آورد؛ محصول و فرآورده‌ای که برای پیشگیری از ابتلا به یک بیماری به انسان داده می‌شود و می‌تواند بدن فرد را نسبت به ویروس یا باکتری خاص، مقاوم کند.
"ادوارد جنر" پزشک انگلیسی به عنوان پدر ایمنی‌شناسی جهان شناخته می‌شود که برای نخستین بار توانست واکسن آبله را تولید و با موفقیت آزمایش کند و همین واکسن سال‌های بعد باعث شد تا بیماری آبله برای همیشه از جهان ریشه‌کن شود.
پس از آن، تولید واکسن در جهان گسترش یافت و بسیاری از بیماری‌های خطرناک همچون فلج اطفال، مالاریا، وبا، طاعون، سرخک، کزاز و مانند آنها که هر سال جان ده‌ها هزار نفر را می‌گرفتند، با تولید و توزیع واکسن‌های مناسب، از میان رفتند و امروز در بیشتر نقاط جهان، دیگر اثری از این بیماری‌ها به چشم نمی‌خورد.
به‌طور معمول از زمان تولید تا کسب مجوز و توزیع واکسن، ۱۰ سال زمان نیاز است، اما شیوع ویروس کشنده و سریع انتقال کرونا در جهان روندها را تغییر داد، طوریکه از یک سو باعث سرازیر شدن سرمایه‌های بی‌انتها و چشمگیر به صنعت دارویی شد و کشورها با پیش خرید واکسن‌های احتمالی و حمایت مالی گسترده از پروژه‌های واکسن سازی در سراسر جهان، باعث سرعت بخشی در روند توسعه و آزمایش واکسن‌ها شدند.
از سوی دیگر مقام‌های بهداشتی کشورهای مختلف با تغییر در پروتکل‌های تایید واکسن، مدت زمان تایید نهایی یک واکسن را از زمان تولید به حداقل رساندند و فرایندی که تا پیش از این به حدود ۱۰ سال زمان نیاز داشت، در مدت یک سال و با مجوزهای اضطراری ممکن شد.
اکنون ده‌ها کشور جهان در حال تلاش برای تولید واکسن‌های مقابله با ویروس کرونا هستند و از این میان واکسن‌های «فایزر-بایون‌تک» (آمریکا-آلمان)، «مدرنا» (آمریکا)، «آسترازنکا/آکسفورد» (انگلیس)، «اسپوتنیک وی» (روسیه) و «سینوفارم» (چین) هم اکنون به مرحله تایید و تزریق در سطح جهانی رسیده‌اند و ده‌ها واکسن دیگر از جمله چند واکسن ایرانی نیز مراحل تست بالینی و دریافت مجوزها و تاییدیه‌های خود را می‌گذرانند.
اما با همت دولت و مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا زمان به نتیجه رسیدن واکسن‌های در دست تولید ایرانی، قرارداد تامین ۲ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک وی با طرف روس امضا و نخستین محموله این واکسن ۱۶ بهمن ماه وارد کشور شد و نخستین مرحله واکسیناسیون کرونا از روز سه شنبه ۲۱ بهمن ماه در مراسمی با فرمان حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری و با حضور سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به طور همزمان برای پرستاران، پزشکان و نیروهای خدمات بخش‌های مراقبت ویژه ۶۲۵ بیمارستان کشور آغاز شد.
با تمهیدات اندیشیده شده در نخستین مرحله، ۲۷۰ دوز واکسن برای تزریق به کارکنان بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌های دانشگاهی و غیر دانشگاهی بوشهر تامین شد و اولین دوز این واکسن را به صورت داوطلبانه دریافت کردند و براساس اظهارات مسئولان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر حال عمومی همگی خوب است و ۱۰ روز آینده تزریق دومین دوز این واکسن نیز به این افراد تزریق می‌شود.
در ادامه این گزارش خبرنگار ایرنا به سراغ تعدادی از دریافت کنندگان واکسن جدید اسپوتنیک وی روسی در استان بوشهر رفت و از حال و احوال آنها جویا شد.
دریافت کنندگان اسپوتنیک وی در بوشهر: سالم و مشغول کار هستیم
"از جمله اولین افرادی بودم که برای تزریق واکسن اسپوتنیک وی روسی داوطلب شدم هرچند در ابتدا مضطرب بودم اما دوست داشتم از جمله اولین کسانی باشم که این واکسن تازه وارد را تجربه کنم" اینها بخشی از صحبت‌های رضا احمد حسینی کارشناس پرستاری اورژانس بیمارستان سلمان فارسی بوشهر است.
وی با اشاره به اینکه یکی از علائم تزریق واکسن فعال شدن سیستم ایمنی بدن است می‌گوید: کوفتگی، سردرد، تب و لرز و احساس خستگی از جمله نشانه‌های تزریق هر واکسن است؛ پس از تزریق این واکسن تازه وارد در روز نخست تنها احساس خستگی کردم اما با کمی استراحت فردای آن روز بدون هیچ مشکلی سر شیفت خود حاضر و به فعالیت عادی روزانه پرداختم.
احمد حسینی معتقد است: همه باید بدانند که تزریق واکسن‌هایی که امروز نام آنها به گوشمان می‌خورد از جمله اسپوتنیک وی روسی به صورت اورژانسی صادر شده‌است و این نوع واکسن باید به صورت ۲ مرحله‌ای تزریق شود و یک ماه طول می‌کشد تا پادتن در بدن تولید شود.
این پرستار هنوز قضاوت درباره این واکسن روسی را زود می‌داند و می‌گوید: مردم بدانند که واکسیناسیون قسمتی از درمان است اما در شرایط حساس و شکننده‌ای که بسیاری از استان‌ها در حال تغییر رنگ کرونایی هستند و ویروس جهش یافته انگلیسی در کشور گردش می‌کند، دلیلی برای نادیده گرفتن پروتکل‌های بهداشتی وجود ندارد.
دریافت داوطلبانه اسپوتنیک، رد تبلیغات منفی علیه این واکسن است
تزریق اسپوتنیک وی برای کادر درمان داوطلبانه بود و سوپروایزر بیمارستان امیرالمومنین گناوه از انگیزه‌ای که سبب شد تا داوطلب گرفتن این واکسن شود می‌گوید: "با وجود تبلیغات منفی گسترده درباره واکسن کرونای روسی در فضای مجازی و بدون مشورت با خانواده، داوطلب تزریق این واکسن شدم تا پاسخ تلاش دولت در زمینه تامین واکسن و بی اساس بودن تبلیغات منفی علیه آن را داده باشم".
رضا رشیدی ادامه می‌دهد: همانطور که هموطنان من داوطلبانه برای تزریق آزمایشی واکسن ایرانی پیشقدم شدند، برای دریافت اسپوتنیک پیشگام شدم تا برای مردم کاری کرده باشم.
او در روز چهارم پس از دریافت واکسن درباره حال عمومی خود می‌گوید: سه روز احساس سردرد می‌کردم که در روز نخست کمی شدید و پس از آن بسیار خفیف بود و امروز بدون هیچ مشکلی مشغول خدمت به مردم هستم.
زینب دشتی یکی از پرستاران بخش کووید ۱۹ بیمارستان امیرالمومنین (ع) گناوه گفت: با وجود همه نگرانی‌ها اما اقدام به تزریق واکسن روسی کردم و به لطف خدا هیچ عوارضی از جمله کهیر، بدن درد، سرماخوردگی و سردرد نداشتم و بدون هیچ مشکلی از فردای آن روز مشغول به کار شدم.
او خطاب به مردم می‌گوید: اسپوتنیک وی واکسنی جدید است و می‌تواند همچون بسیاری از واکسن‌های دیگر عوارضی برای افراد داشته باشد اما تاکنون حتی برخی از همکارانم که با علائمی از جمله سرماخوردگی خفیف و سایر عوارض روبرو بودند پس از کمی استراحت به کار خود بازگشتند، مردم نباید به شایعه‌های مطرح در باره این واکسن توجه کنند.
این پرستار معتقد است: هرچند امروز با کشف و تولید واکسن‌های مختلف روزنه امیدی برای مقابله با این ویروس خطرناک و بی رحم در جامعه ایجاد شده اما مردم باید بدانند دراین شرایط هیچ واکسن و درمانی بهتر از رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و پیشگیری نیست.
دشتی بی توجهی مردم به شیوع ویروس کرونا تنها به دلیل تامین واکسن را نگران کننده دانست و گفت: مردم باید متوجه باشند که ایمنی نسبت به ویروس تنها زمانی اتفاق می‌افتد که واکسیناسیون حداقل برای ۷۰ درصد جامعه انجام شده باشد و این درحالی است که واکسیناسیون مرحله به مرحله انجام می‌شود، در مرحله نخست کارکنان بخش مراقبت‌های ویژه واکسینه می‌شوند، در مرحله دوم بیماران خاص و صعب العلاج این واکسن را دریافت می‌کنند و تزریق عمومی واکسن برای جامعه زمان بر است.
تزریق واکسن باعث افزایش امید کادر درمان بوشهر شده‌است
نجف حسین زاده یکی از پرستاران بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان شهدای خلیج فارس بوشهر از جمله دیگر پرستارانی است که واکسن اسپوتنیک وی روسی را دریافت کرده‌است. او می‌گوید: در گام نخست دلشوره و نگرانی داشتم چرا که این واکسن جدید است و مانند دیگر واکسن‌های کرونا در شرایط اضطراری تولید شده‌است اما دل به دریا زدم و خود را برای تزریق واکسن آماده کردم، پس از دریافت واکسن نیز کمی احساس درد داشتم اما حالا هیچ مشکلی نداریم.
این پرستاربا اشاره به اینکه ۱۰ روز از زمان تزریق واکسن کرونا می‌گذرد و مشکلی احساس نمی‌کند، ادامه می‌دهد: با تزریق واکسن با دلهره و اضطراب کمتر و با اطمینان بیشتری بر سر بالین بیماران بدحال بخش مراقبت‌های ویژه بیماران کووید ۱۹ حاضر می‌شوم.
او اکنون این امیدواری شیرین را در دل دارد که هرچه زودتر زمینه تزریق واکسن برای سایر هموطنان فراهم شود تا بیش از این شاهد جان دادن آنان و بسیاری از همکارانمان نباشیم.
حسین زاده معتقد است: واکسن اسپوتنیک وی روسی برای جامعه بویژه کادر درمان امید بخش است و انتظار می‌رود هر چه زودتر واکسیناسیون به صورت عمومی در کشور انجام شود اما تا آن زمان با توجه به جهش‌های جدید ویروس مردم باید مراقب باشند چون این نوع جهش یافته بسیار خطرناک تر و بی رحم تر و هرگونه عادی انگاری می‌تواند جامعه را با فاجعه‌ای خطرناک روبرو کند.
وی ادامه داد: نشان دادن برخی عوارض در اثر تزریق واکسن مساله‌ای عادی است و در زمینه بسیاری از واکسن‌ها این موارد وجود دارد و جای نگرانی نیست، اما آنچه نگران کننده‌است بی تفاوتی مردم نسبت به ویروس کرونا است که می‌تواند خطرناک باشد.
تزریق واکسن اسپوتنیک وی روسی در بوشهر عوارض نداشته‌است
متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر گفت: همه دنیا برای رهایی و مقابله با ویروس خطرناک کرونا اقدام به ساخت واکسن‌هایی کرده‌اند براین اساس همه این واکسن‌ها نوپا هستند و هنوز ایمنی زایی ناشی از آنها مشخص نیست چون بیش از ۶ ماه از تولید آنها نمی‌گذرد.
دکتر کتایون وحدت می افزاید: واکسن‌ها براساس تکنولوژی‌های مختلفی ساخته شده‌اند و از نظر عملکرد و میزان ایمنی تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند، طوریکه براساس گزارش آزمایشگاه‌ها واکسن سینوفارم چین ۵۰تا ۷۰ درصد، آسترازنکا بین ۸۵ تا ۹۰ درصد و اسپوتنیک وی روسی نیز بین ۹۲ تا ۹۵ درصد ایمنی در مقابل بیماری ایجاد می‌کنند.
وی تاکید می‌کند این تاثیرگذاری براساس گزارش آزمایشگاه‌ها است ولی هنوز این سوال باقی است که آیا این واکسن در جمعیت بشری نیز به همین میزان ایمنی ایجاد می‌کند و آیا بعد از یکسال این ایمنی باقی می‌ماند.
این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی استان بوشهر اضافه کرد: تنها با گذشت زمان است که در اینزمینه به جواب می‌رسیم و به دلیل اینکه در ابتدای راه قرار داریم نمی‌توان گفت چه واکسنی خیلی بهتر است.
وحدت می‌گوید: ترس و وحشت از واکسن‌ها به عنوان داروی جدیدی که به تازگی وارد دنیای بشریت شده‌اند، همیشه وجود دارد.
به گفته او همه واکسن‌ها عوارضی دارند اما بررسی‌ها نشان می‌دهد با وجود گذشت ۲ تا سه هفته از تزریق واکسن اسپوتنیک وی روسی در استان بوشهر، بجز چند مورد تب مختصر، درد در محل تزریق و یک مورد سرگیجه عارضه جدی گزارش نشده‌است و ایمنی زایی این واکسن نیز بستگی به گذشت زمان دارد.
بهبود یافتگان کرونا اولویت تزریق واکسن نیستند
وحدت، دلیل تزریق نکردن واکسن به افرادی که پیشتر کرونا گرفته‌اند را اینگونه شرح می‌دهد: کسانی که در یک سال اخیر مبتلا به ویروس کرونا شده اند، سطحی از ایمنی را در بدن دارند بنابراین اگر مبتلا به این ویروس شوند سطح شدیدی از بیماری را نمی‌گیرند و از این رو در اولویت تزریق واکسن نیستند و تنها اگر ثابت شود این افراد نسبت به کووید ۱۹ ایمنی ندارند باید نسبت به تزریق واکسن اقدام کنند.
ابتلای کرونا در دریافت کنندگان واکسن خفیف خواهد بود
این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر این خبر خوش را نیز داد که هر چند تزریق واکسن ۱۰۰ درصد از ابتلا به ویروس کرونا جلوگیری نمی‌کند، اما پس از آن ابتلا خیلی خفیف است و ریه درگیر نمی‌شود و بیماری منجر به مرگ بیمار نخواهد شد.
وی ادامه داد: اما مردم باید بدانند در این شرایط حساس که واکسن‌ها به صورت محدود تولید می‌شوند و به دلیل اینکه هیچ واکسنی به اندازه جمعیت کره زمین وجود ندارد و امکان تزریق واکسن به همه جمعیت بشری نیست، رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی الزامی است.
وحدت تاکید کرد: تنها کسانی دوز دوم واکسن اسپتونیک وی را تزریق نمی‌کنند که عوارض شدیدی از خود نشان بدهند که تاکنون گزارشی در این زمینه در استان بوشهر نداشته‌ایم.
عادی انگاری کرونا خطر آفرین است
این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی که خود هنوز اقدام به تزریق واکسن نکرده و قرار است در مرحله دوم واکسن بزند، تاکید می‌کند: هرچند تولید و تامین واکسن کرونا روزنه امیدی برای جامعه به وجود آورده اما همگان بدانند که واکسیناسیون براساس اولویت‌ها صورت می‌گیرد، پس هنوز زنجیره انتقال قطع نشده و هر گونه عادی انگاری در این شرایط خطرآفرین است.
در شرایطی که رفتار ویرس جهش یافته مشخص نیست و بررسی‌ها نشان داده که بسیاری از این واکسن‌های تولیدی این ویروس جهش یافته را پوشش نمی‌دهند انتظار می‌رود مردم بیشتر به اجرای پروتکل‌های بهداشتی توجه داشته باشند و ورود واکسن نباید باعث تغییر رفتار افراد شود چون تا زمانیکه واکسیناسیون به صورت عمومی در سراسر دنیا انجام نشود و ایمنی زایی به حد قابل توجهی افزایش نیابد احتمال ابتلا وجود دارد.