مردمی که در طول قرن ها که در دامن دنا ساکن شده اند به خوبی با لرزش های گاه و بیگاه زمین و دمای زیر صفر آشنا بودند و زندگی خود را به گونه ای ساخته بودند که نه زمین لرزه و نه سرما نتواند غافلگیرشان کند.اما زمین لرزه ۲۹ بهمن ماه همه آنچه را ساخته بودند فقط در چند ثانیه برسرشان آوار کرد تا جایی که حالا باید گفت «سی سخت ،شهر بی دفاع » در برابر زلزله و سرما .
سی سخت شهری که نامش ناگفته فریاد می کند مقابل مشکلات سرسخت است و همچون کوه سترگ دنا به سختی قد خم می کند. ساکنانش همچون شهرشان در کشاکش دهر آبدیده شده اند. مردمی آرام اما سختکوش ساعاتی بعد از غروب خورشید در خانه های خود در کنار خانواده و اقوام ، مجلس به بزم شاهنامه و حکایت کیخسرو و بیژن گرم می کردند تا صبحی دیگراز راه برسد.
اکنون ۳ شبانه روز است که برخی ساکنانش شب را در خیابان و در درون خودرو ها به سر می برند و از سرما و ترس زلزله و پس لرزه های دوباره به خود می لرزند.
مردمانی که با آرامش ذاتی ، پیشانی فرهنگی استان بوده اند و حالا باید رفت و دید که زلزله، برف، سرما و بی برنامگی در امداد رسانی چه به سرشان آورده که فریادشان درآمده است.
بخشی از عواملی که باعث دشواری شرایط مردم سی سخت مثل برف ، سرما و زلزله اجتناب ناپذیر است اما بخش دیگری نباید پیش می آمد.
نادیده گرفتن تجربیات و توانمندی مردم در امدادرسانی
شاید در شرایط فعلی مهمترین مساله مردم سی سخت نادیده گرفته شدن تجربیات و توانمدی بومیان این شهر در برنامه ریزی ها و نحوه امداد رسانی به آنهاست؛ دقیقتر اینکه مردم شهر سی سخت به لحاظ فرهنگی ویژگی هایی دارند که برای انجام کارهای گروهی و کارهایی که نیاز به مشارکت مردمی دارد در زمان کم می توانند مانند یک سیستم سازمان دهی شده بسیار منظم عمل کنند.
آنها این توانایی را دارند که در زمان کم بین خودشان تقسیم کار کنند و از تمام ظرفیت های اطرافشان استفاده کنند تا از بحران عبور کنند. رفتاری که این مردم در حادثه سقوط هواپیمای مسافر بری تهران یاسوج از خود نشان دادند مثال زدنی است و می توانست در همه بحران ها به یک راهنما و الگو برای مسئولان و کسانی باشد که قصد کمک به این شهر را دارند.
اما در سه روزی که از وقوع زلزله گذشته این ظرفیت بلا استفاده مانده است و به همین دلیل هم مسئولان و امدادگران با همه خدماتی که انجام می دهند نتوانسته اند آنچنان که باید و شاید به خروج مردم از مرحله بحران پس از وقوع زلزله کمک کنند.
کانکس باید اولویت باشد
توزیع چادر هم یکی از همان مشکلاتی است که این روزها در شهر زلزله زده سی سخت خیلی روی آن مانور داده می شود و برخی چنین نشان می دهند که نیاز اولیه این مردم چادر است. این در حالی است که دمای هوای این شهر در روزهای گذشته منفی ۵ درجه سانتی گراد بوده و چادر در این سرما که احتمال افزایش آن در روزهای آتی وجود دارد هیچ کارایی ندارد. پس باید نگاه بلند مدتی به موضوع داشت.
شهر سی سخت در طول سال همواره زمین لرزه هایی با شدت هایی متفاوت را تجربه می کند و به همین دلیل اغلب مردم در ساخت و ساز منازل مسکونی خود دقت زیادی می کردند با این حال زمین لرزه ۵.۶ ریشتری ۲۹ بهمن ماه به گونه ای بود که تقریبا هیچ خانه ای را از خسارت بی نصیب نگذاشته است. حتی موارد کمی که در بنا و ساختمان آسیب جدی ندیده اند ، وسایل منزلشان آسیب دیده است.
این بدان معناست که گسل های سی سخت در آینده نیز ممکن است فعال شده و باعث وقوع زمین لرزه شوند و هر برنامه ریزی که امروز برای این شهر می شود باید با نگاه به آینده باشد.
با این توضیح به نظر می رسد بهتر است ساز و کاری تعریف شود که مردم یک کانکس جلوی خانه خود برای اسکان اضطراری در تمام فصول در اختیار داشته باشند که پس از این زلزله و در همه زمان ها بتوان روی آن حساب باز کرد.
بی سلیقگی در توزیع چادرهای اسکان
ضمن آنکه بی سلیقگی در نحوه توزیع چادرهای اسکان باعث رنجش مردم سی سخت شده است. مردم این شهر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گلایه می کنند که از آنها خواسته شده که در صفهای طویلی که عزت نفسشان را نشانه گرفته منتظر دریافت چادر بمانند.
این درحالی است که هلال احمر می توانست با راهنمایی ستاد مردمی شهر سی سخت چادرها را در جلوی خانه ها برپا کند و خدمت رسانی را نیز بر اساس همان چادرهایی که برپا کرده مدیریت کند. نه اینکه برخی چندین چادر دریافت کنند و در عوض برخی دیگر هم باید همچنان در خودروهایشان شب را به صبح برسانند و مشکل همچنان پا برجا باشد.
در بسته حمایتی دولت ودیعه مسکن هم دیده شود
موضوع بعدی که که مساله اسکان در شهر سی سخت را بغرنج تر کرده، نبود خانه برای اسکان موقت و رهن و اجاره در آن است. پیش از این زمین لرزه هم منزل اجاره ای در شهر سی سخت کم بود و حالا هم که بسیاری از همان منازل از رده خارج شده اند پس کسانی که شرایط سکونت در شهری غیر از سی سخت را دارند باید به یاسوج مهاجرت کنند. مهاجرت به یاسوج بدان معناست که آنها باید تا زمانی که خانه هایشان بازسازی شود در شهری که ودیعه و اجاره بها در آن سر به آسمان گذاشته مستقر شوند. به نظر می رسد دولت می تواند پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن را نیز در برنامه ریزی ها مد نظر قرار دهد.
مردم نگرانند در شرایطی که منازل مسکونی از بین رفته تمرکز روی ساماندهی این بخش باعث غفلت نسبت به زیرساختهایی مانند مدرسه، درمانگاه، کشاورزی و غیره شود. اتفاقی که پس از زمین لرزه ۵.۲ ریشتری اردیبهشت ماه سال ۹۷ رخ داد. با اینکه در آن زمین لرزه بسیاری از زیرساختها خصوصا مدارس آسیب جدی دیده بودند اما تعمیر نشدند و در زمین لرزه ۲۹ بهمن ماه به کلی تخریب و غیر قابل استفاده شدند.
مطالبه جمعی مردم سی سخت
در نهایت باید گفت مردم سی سخت مردمی همراه با روحیه کار جمعی هستند. مردمی که می توان حتی در شرایط بحرانی روی عقلانیت و مدیریتشان حساب باز کرد و بهتر است بخش هایی از کار امدادرسانی که مربوط به خود مردم است به ستادهای مردمی واگذار شود و دستگاه ها برای تسهیل خدمت رسانی در کنار این ستادها قرار بگیرند در چنین شرایطی هم مردم احساس امنیت و آرامش بیشتری خواهند داشت و هم زحمات هیچ دستگاهی زیر سوال نمی رود.
این همان چیزی است که مردم شهر سی سخت در بیانیه ای که غروب روز شنبه صادر کردند به عنوان یک مطالبه جمعی مطرح کردند تا خدمات انجام شده در این شهر ماندگار و اثر بخش شود.
در این بیانیه آمده است مشارکت مردم سی سخت در امور مختلف اجتماعی دارای سابقه طولانی است. لطفا" نمایندگان مردم و در این مورد خاص ، ستاد مردمی را در جریان تصمیمات و اقدامات خود قرار دهید.
دربیانیه گفته شده ، مردم ، منازل خود را با اخذ تسهیلات بانکی ساختند و اولا" در صورت پیگیری ارائه تسهیلات به خسارت دیدگان ، این واقعیت را در نظر داشته باشید که مردم دیگر توان پرداخت وام و تسهیلات حتی کم بهره را ندارند و ثانیا" باتوجه به گرانی و تورم بازار، مقادیر تسهیلاتی که در نظر گرفته می شود برای ساخت و تعمیر منزل کافی نیست و کسی که زندگی خود را از دست داده ، چیزی ندارد که بتوان آن را به عنوان مکمل تسهیلات درنظر گرفت.ضمن آن که قوانین بانکی اجازه استفاده از تسهیلات بانکی برای متراژ بیش از ۸۰ مترمربع را نمی دهد.
این بیانیه تاکید کرده ، اولویت و انتظار و امید مردم سی سخت ، اهتمام مسئولین بر بازسازی شهر و ساختمان های مسکونی در اسرع وقت و خروج از وضعیت بی سر و سامانی کنونی است. سکونت در چادر،مردم را از برف و باران و سرما در امان نمی دارد. ارائه موقت کانکس و محول نمودن بازسازی به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی - بنیاد مسکن و بنیاد مستضعفان و با همکاری گروه های جهادی و تشکل های مردمی را از راهکارهای سهل و سریع الوصول به این مطالبه مردمی می دانیم.
در ادامه بیانیه مردم سی سخت یادآوری شده است: خسارات وارده به مردم به تخریب منازل محدود نمی شود.بسیاری از مردم وسایل زندگی خود (یخچال ، تلویزیون ،و...) و در موادری خودرو و.. خود را از دست داده اند. در این خصوص نیز به تدبیر مسئولان برای تامین اقلام و وسایل منزل نیازمندیم.
ساعت ۲۲:۰۵ روز ۲۹ بهمن ماه، زمین لرزه ای با قدرت ۵.۶ ریشتر در عمق هشت کیلومتری زمین، شهر سی‌سخت در استان کهگیلویه و بویراحمد را لرزاند که در این حادثه ۶۳ نفر از هموطنان مصدوم شدند.
این زمین لرزه در شهرهای یاسوج، گچساران و دهدشت هم احساس شد.
۱۲ اردیبهشت سال ۹۷ نیز زمین لرزه ای به بزرگی ۵.۶ ریشتر در شهرهای یاسوج و دنا اتفاق افتاد و خساراتی به هر دو شهرستان وارد شد.
سی سخت با ۷ هزار نفر جمعیت در ۳۵ کیلومتری غرب یاسوج قرار دارد. بر اساس گزارشها ۷۸ روستای شهرستان دنا در زلزله خسارت جدی دیده اند.