چاپ، صنعت بزرگ و با اهمیتی است که در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته جهان در بین پنج صنعت نخست جای گرفته است. اما به گفته کارشناسان و فعالان این بخش، در کشور ما صنعت چاپ بعد از نساجی دومین صنعتی بوده که دچار بحران شده است.
برخی تاریخچه صنعت چاپ در ایران را عصر ایلخانیان می‌دانند و برخی احتمال داده‌اند که یهودیان فارسی‌زبان پیش از سایر گروه‌های فارسی‌زبان به اهمیت چاپ کتاب پی‌برده‌اند.
در جریان انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ چاپخانه‌ها یکی از مهمترین و حساس‌ترین کانون‌های فعالیت بر ضد حکومت پهلوی بودند. از خروج محمدرضا پهلوی از ایران در دی ۱۳۵۷ تا آغاز تجاوز نظامی عراق به خاک ایران در پایان شهریور ۱۳۵۹، بیش از ۳۵۰ عنوان روزنامه در ایران چاپ شده است.
پس از گذشت سال‌ها از ورود صنعت چاپ به ایران و پشت سر گذاشتن فراز و فرودهای بسیار، این صنعت هنوز نتوانسته خود را آن‌چنان که باید و شاید با رشد جهانی همگام سازد.
چاپ، صنعتی است که به دلیل وابسته بودنش به واردات در دوران تحریم و نوسان و افزایش قیمت ارز دچار مشکلاتی شده است.
نبود سرمایه در گردش و نداشتن توانایی در جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی موجب شده فعالان صنعت چاپ با روندی کندتر از گذشته فعالیت کنند.
صاحبان این صنعت نیز همچون دیگر صاحبان مشاغل و صنایع با چند برابر شدن نرخ ارز و نبود تبادلات بین بانکی جهانی و بالاخص تاثیر ویروس کرونا در سال ۹۹ نتوانستند به صورتی شایسته این صنعت را به‌روز نگه‌دارند، به‌طوری که امروز بیش از هر چیز، نبود دستگاه‌ها و ماشین‌آلات پیشرفته و استفاده از تجهیزات فرسوده و کم بازده مشکلاتشتان را بیشتر کرده است.
شهرستان خمین با جمعیت ۱۰۵ هزار نفر دارای ۲ چاپخانه فعال است که این ۲ مرکز نیز با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند
در ادامه صحبت‌های جالب مدیران این ۲ چاپخانه قدیمی خمین را می خوانیم و بیشتر با مشکلات این صنف آشنا می شویم.
« عباس سهرابی» مدت ۳۵ سال مدیریت یک چاپخانه را در خمین بر عهده دارد و دلیل ماندگاری در این شغل را علاقمندی به کارهای فرهنگی بیان می کند.
سهرابی با بیان اینکه پدر همسرم انتشارات داشت و من را به فعالیت در این صنعت تشویق کرد، ادامه داد: دستگاه های چاپ در آن زمان سربی بود و امروز دیجیتالی شده است.
وی افزود: کار با دستگاه دیجیتالی آسانتر است و حروف چینی را کاهش می‌دهد چراکه به صورت زینگی انجام می شود.
سهرابی گفت: روزانه پنج هزار کار چاپ شامل آگهی ترحیم، سند حسابداری، فاکتور، صحافی و دفاتر ثبت ازدواج روزانه در چاپخانه تولید می‌شود.
وی با اشاره به شیوع کرونا اظهار داشت: این بیماری سبب کاهش سفارش چاپ به ویژه در بخش کارت‌های عروسی شده است.
سهرابی گران شدن کاغذ، مرکبات و قطعات یدکی دستگاه‌های چاپ را از مهمترین مشکلات چاپخانه ها بیان کرد و گفت: بیشتر لوازم مورد نیاز برای چاپ به کشور وارد می شود و تحریم‌ها سبب افزایش قیمت آنها شده است.
یکی دیگر از پیشکسوتان صنعت چاپ در خمین گفت: من شغل معلمی را به خاطرعلاقه به چاپ کنار گذاشتم و ۴۰ سال در این حرفه به شهروندان خدمت می‌کنم.
«محمدرضا حدادی » بیان کرد: اوایل دهه ۶۰ برای تهیه آگهی فوت مادربزرگم به شهرستان محلات رفتم و سختی‌هایی که برای تهیه آن آگهی متحمل شدم انگیزه تاسیس چاپخانه در خمین را در من ایجاد کرد.
وی با بیان اینکه زبان، ادبیات و مطبوعات هویت یک جامعه را مشخص می کند، اظهار داشت: پس از چندین سال فعالیت در حرفه چاپ و نشر بیماری قلبی و مشکلات ستون فقرات برایم مانده است.
حدادی ادامه داد: عدم هم گامی چاپخانه با فضای مجازی سبب کم رنگ شدن این صنعت شده است و کارهای طراحی به راحتی با سیستم رایانه انجام می‌شود.
وی اضافه کرد: کاهش قدرت خرید، کاهش میزان ازدواج‌ها و در نتیجه تعداد سفارش کارت‌های عروسی به دلیل ویروس کرونا نیز به مشکلات تولیدکنندگان این صنعت دامن زده است.
حدادی کاهش سفارشات به دلیل رکود اقتصادی را یکی از مشکلات جدی چاپخانه‌ها دانست و گفت: به دلیل اینکه چاپخانه‌ها نمی‌توانند هزینه‌های مجموعه خود را سرشکن کنند، به ناچار یا تعطیل می‌شوند و یا کار کمتری دارند.
این پیشکسوت صنعت چاپ در خمین افزود: مواد اولیه چاپ مثل جوهر چاپ هم افزایش قیمت داشته و بسیار گران شده است.
سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خمین با بیان اینکه هم اکنون ۲ انتشارات در این شهرستان فعال است، گفت: این اداره برکار چاپخانه ها و جلوگیری از چاپ موارد ممنوعه نظارت دارد.
« آزاده محمدی» ادامه داد: در سال‌های گذشته وزارت ارشاد با پرداخت تسهیلات خرید دستگاه از چاپخانه‌ها حمایت می کرد اما در سال‌های اخیر به دلیل کمبود اعتبارات این تسهیلات حمایتی پرداخت نشده است.
وی افزود: با شیوع کرونا و کاهش کار چاپخانه‌ها، این واحدهای فرهنگی می‌توانند از تسهیلات کرونا برای جبران خسارت‌های وارده استفاده کنند.
سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد خمین پرداخت مالیات را یکی از مشکلات چاپخانه داران بیان کرد و گفت: افزایش تبلیغات در فضای مجازی، سفارش کار و درآمد در صنعت چاپ و نشر را کاهش داده است.