به گزارش گروه فرهنگی ایرنا: در پنجمین شب از نشست‌های بخش پژوهش سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر، «سند ملی موسیقی و الزامات آن» با مشاور برنامه ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنری وزارت ارشاد (یکشنبه ۳ اسفند) بررسی شد.
سیدامین مویدی اصفهانی مشاور برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنری در ابتدای این گفت‌وگو در رابطه با اهمیت تدوین سند ملی موسیقی گفت: درباره برنامه راهبردی مدیریت کلان فرهنگ و هنر یک سند بالادستی به نام نقشه مهندسی فرهنگی کشور داریم که در سال ۱۳۹۲ تدوین و در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است. آن سند درخصوص راهبردهای کلی حوزه فرهنگ از خانواده تا هنر است راهبرد شماره ۹ این سند به طور اختصاصی در مورد هنر تدوین شده است و عبارتند از تبیین و ترویج و نهادینه سازی هنر متعهد، تعالی بخش، شوق آفرین و استکبار ستیز و تعمیق درک زیباشناسانه عمومی و بهره گیری از ظرفیت هنر در تحکیم فرهنگ اسلامی ایرانی و گفتمان انقلاب اسلامی مبتنی بر بیانات حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری که شامل ده راهبرد ملی و بیست اقدام ملی از جمله تدوین اسناد موسیقی و هنرهای تجسمی و مد ولباس است که تدوین آن با رعایت چارچوب تدوین سند و ارکان و ساختار مصوب و طبق ابلاغیه معاون محترم رییس جمهور به عنوان رییس ستاد هماهنگی و راهبری اجرای سند مهندسی فرهنگی کشور بر عهده معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
سند ملی موسیقی اعمال سلیقه‌ها را به حداقل می‌رساند
مویدی ادامه داد: آیین‌نامه‌هایی برای صدور مجوز در مقاطع مختلف در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به طور مشخص اداره کل موسیقی وجود داشته ولی این آیین‌نامه‌ها براساس اسناد بالادستی نبوده است. در بعضی از هنرها یک سند بالادستی راهبردی داریم که مجوزها و قوانین براساس آن سند راهبردی تدوین می‌شود ولی در حوزه موسیقی چنین چیزی وجود ندارد. بنابراین یک مدیرکل می‌تواند به سلیقه خودش در خصوص تعداد و روش صدور مجوز و نظارت بر آن در حوزه موسیقی اعمال نظر کند البته در این دولت بنا به دستور وزیر محترم و در راستای مقررات زدایی بر مبنای قانون و تسهیل ارایه خدمات، تعداد مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقلیل پیدا کرد و در موسیقی صرفا یک مجوز با عنوان انتشار آثار موسیقیایی تعریف شد که آیین نامه آن هم تدوین و تقدیم شده است
مشاور برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی معاونت امورهنری در جواب به این سئوال که آیا تدوین این اسناد می تواند از اعمال سلایق جلوگیری کند، گفت: ویژگی و امتیاز تدوین و اعمال قوانین این است که اعمال سلیقه‌ها را به حداقل می‌رساند. مخصوصا اگر آیین‌نامه‌ها و مقررات به روش علمی و بر مبنای مسایل کاربردی و اجرایی تدوین شود.
تدوین هر سند الزامات خاص خود را دارد
در ادامه این گفت‌وگو، مویدی به این سوال که آیا نوشتن سند برای موسیقی سخت است، پاسخ داد: هر کدام از اسنادی که تدوین می‌شود طبیعتاً اقتضائات و الزامات خاص خودش را می‌طلبد. از یک سو توقعات و آرزوهای جامعه هنری و یک سو قوانین بالادستی و از یک سو اقتضائات اجرایی و اداری باید لحاظ شود تا سند قابلیت اجرا پیدا کند و نوشتن سند با توجه به محدودیت های پیش گفته و رعایت چارچوب علمی و قانونی تدوین سند کمی مشکل و تخصصی است.
وی درخصوص ضمانت اجرایی این سند نیز گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان نهاد قانون گذار در حوزه مدیریت فرهنگی کشور تقریباً هم پایه مجلس شورای اسلامی است. اگر نهادهای اجرایی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را اجرا نکردند قطعاً قابل پیگیری است مشاور برنامه ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنری اضافه کرد: طبیعتاً ما یک سری قوانین و مقررات و الزاماتی داریم که باید آن‌ها را رعایت کنیم. بنابراین قبل از هر چیز همه ما اعم از مدیران دولتی و هنرمندان و سایر ذینفعان باید از قانون تبعیت کنیم.
همچنین مجریان و قانون‌گذاران باید مسائل، مشکلات و آرزوهای اهالی هنر را احصا کنند و در چارچوب و قالب قانون، در مورد آن چاره اندیشی نمایند. و همچنین اقدامات مشخصی در جهت قانون و نیل به اهداف و چشم انداز مشخص تعریف شود که در بازه زمانی مشخص توسط نهادها و سازمانهای متولی انجام شود. به نظر من، الآن فرصت خوبی است که موسیقی در کشور تعیین تکلیف شود. بالأخره هر قانونی از بی قانونی بهتر است همانطور که عرض کردم اعمال سلیقه ناشی از فقدان قانون مخصوصا در فضای فرهنگی کشور قبل از هرچیز جامعه هنری را متضرر خواهد ساخت . شما وقتی یک سند بالادستی داشته باشید هم هنرمندان تکلیف خودشان را می‌دانند و هم مدیران.
مویدی در پاسخ به این سوال که آیا سند موسیقی می‌تواند جلوی موازی‌کاری نهادهای مختلف را بگیرد، توضیح داد: شورای عالی انقلاب فرهنگی سعی کرده ذینفعان این حوزه را در تدوین سند دخیل کند. ما اگر بتوانیم سند را بر مبنای واقعیت‌ها و مسائل موجود تدوین کنیم، طبیعتاً سند اجرایی‌تر می‌شود. برای تدوین یک سند راهبردی باید از کلی‌گویی پرهیز شود و مهم تر از همه منتج به اقدامات اولویت دار گردد. مویدی چند مساله کلان حوزه هنر را به عنوان نمونه مطرح کرد و گفت یکی از مسائلی که ما داریم این است که به تمام وجوه هنر در مدیریت کلان هنر توجه نمی‌شود. یکی از وجوه هنر، اقتصاد هنر است.
وی افزود: ما اگر بپذیریم که صنایع خلاق فرهنگی و هنری سود آور است و سه درصد از GDP دنیا را به خود اختصاص داده و بپذیریم که کشور ما به خاطر سابقه تاریخی غنی و سرمایه انسانی ارزنده دارای مزیت رقابتی حتی در عرصه اقتصادی است نمی توانیم به وجه اقتصادی هنر بی تفاوت باشیم و اگر بخواهیم از این ظرفیت استفاده بهینه کنیم باید نهادهای مجری و قانون گذار ریل گذاری کنند و تسهیلات فراهم نمایند نه این که مختصر تسهیلات موجود مثل معافیت مالیاتی را هم به دلایل غیر کارشناسی منتفی کنند. مساله دیگری که ما داریم این است که نظام صنفی هنرمندان در کشور تعریف و قاعده مند نشده و همین باعث آشفتگی شده است. همه تابع یک قاعده نیستند و در واقع سه وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی، کشور، کار با روشهای متفاوت مجوز تاسیس انجمن صادر می کنند. که مهمترین آن وزارت کار است که مجوز صنف کارگری را به جامعه هنری می دهد بدون آن که اقتضائات و شاخص های انجمن هنری در آن لحاظ شود. یا مساله دیگر تعدد نهادها و سازمان های سیاست گذار، مجری و پشتیبان در عرصه مدیریت فرهنگ و هنر بدون مرزبندی شفاف و مشخص است.
یکی دیگر از سوال‌هایی که در این برنامه مطرح شد این بود که آیا سند ملی موسیقی می‌تواند به اصل آموزش که مهمترین بخش هر رشته هنری است پررنگ بپردازد که مویدی این‌گونه پاسخ داد: یکی از مواردی که ما در مسائل کلان فرهنگ کشور احصا کردیم، فراوانی مشکلات کیفی و کمی در فرآیند آموزش هنر در کشور و رفتار جزیره‌ای اجزای مختلف و دستگاه‌های گوناگون فعال در این عرصه است. برای آن نیز به یک سری راه‌حل رسیدیم که ارایه خواهیم کرد.
مشاور برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنری در رابطه با دلیل طولانی شدن روند تصویب سند ملی موسیقی عنوان کرد: در جریان نیستم که در سال های گذشته دقیقاً چه مراحلی برای تدوین سند موسیقی طی شده است، اما شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان متولی امر از تیرماه سال جاری این وظیفه را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان نهاد مسئول محول کرد که در همان زمان هم دبیرخانه موقت تدوین اسناد ملی در معاونت هنری به مسئولیت اینجانب ایجاد شد اما روند تدوین سند تخصصی و فراگیر و اجرایی که سالها ملاک عمل قرار گیرد و همچنین مراحل تصویب آن در ارکان ابلاغ شده از جمله تیم تحقیق شامل کارشناسان و ذینفعان مطلع مورد تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیته تخصصی تدوین سند با حضور نمایندگان سازمان های ذیربط از جمله دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان برنامه و بودجه، یک نفر صاحب نظر دانشگاهی یا حوزوی، و یک نفر فعال مردمی(سمن)، نماینده دستگاه های همکار که طبق مصوبه تعیین دستگاه های متولی و همکار تدوین اسناد ملی در تدوین سند موسیقی همکاران، سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان صدا و سیما است، زمان بر خواهد بود.
مویدی با بیان اینکه قوانین در نظام ولایت فقیه، مبتنی بر فقه اسلامی است، گفت: چهار نگاه در رابطه با موسیقی در فقه وجود دارد. دسته اول، فقهایی هستند که برای تحقق غنا، ترجیع را کافی می‌دانند. دسته دوم، فقهایی هستند که در تحقق غنا، طرب‌انگیزی را کافی می‌دانند و دسته سوم هم طرب و ترجیع را کافی دانسته‌اند. اما دسته چهارم، نه طرب و نه ترجیع را در تحقق غنا دخیل نمی دانند، ملاک اصلی و عنصر ذاتی غنا را بحث اضلال عن سبیل الله یعنی گمراهی از راه خدا می دانند این فتوا متعلق به مقام معظم رهبری است که برای ما راهگشا و چراغ راه خواهد بود و هم ملاک قانونی و هم ملاک فقهی دارد و فصل الخطاب است.
وی در بخش پایانی این برنامه درباره زمان احتمالی تصویب سند ملی موسیقی گفت: تصویب سند ممکن است فرآیند طولانی‌تری داشته باشد ولی تمام تلاش ما این است که طبق زمان‌بندی صورت گرفته، سند قبل از پایان دولت دوازدهم به نتیجه برسد و مراحل اولیه تصویب خودش را طی کند.
نگاهی به سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر
در سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر و در بخش غیر رقابتی ۱۰۰ گروه موسیقی در حوزه موسیقی دستگاهی، نواحی، کلاسیک و تلفیقی از طریق فراخوان ثبت نام کردند که در مرحله نخست ۶۱ گروه انتخاب شدند و در نهایت ۱۰ گروه برای اجرا به جدول جشنواره راه یافته اند.
با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا و اضافه شدن بخش رقابتی، جدول برنامه‌ها نسبت به جشنواره های دوره‌های قبل تغییرات اجرایی دارد. بر اساس تقسیم‌بندی هیات انتخاب در هر بخش، ۴۰ درصد گروه‌ها از بخش فراخوان و ۶۰ درصد گروه‌ها با تایید هیات انتخاب به جشنواره دعوت شدند.
تجلیل از چهار هنرمند موسیقی کشورمان ملیحه سعیدی و احمد علی راغب، حسن ناهید و محمدرضا اسحاقی گرجی از جمله برنامه‌های جنبی این دوره از مهم ترین رویداد موسیقی کشورمان خواهد بود.
نگاهی به نشست‌های پژوهشی موسیقی در بخش جنبی سی و ششمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر
در بخش جنبی سی و ششمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر تا کنون سه نشست پژوهشی با عنوان های سیر تطور ترانه با سخنان حسن علیشیری و مجید افشاری در تاریخ ۲۸ بهمن، و آسیب شناسی موسیقی پاپ در دو دهه گذشته با سخنان محمدرضا چراغعلی و پدرام کشتکار ۲۹ بهمن، سیستم‌های آموزش نوین موسیقی درجهان با حضور نادر مشایخی و مونا طاهریان در تاریخ۳۰ بهمن و تاریخ نگاری موسیقی و خطر روایت مسلط با حضور علیرضا میرعلی نقی پژوهشگر موسیقی و تاریخ‌نگار شهری در تاریخ اول اسفند از رادیو گفت وگو و سند ملی موسیقی و الزامات آن با حضور امین مویدی مشاور برنامه ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنریوزارت ارشاد پخش شده است.
در ادامه این نشست‌ها قرار است امشب با موضوع «ژانربندی انواع موسیقی» با حضور احسان ذبیحی فر آهنگساز، نوازنده و مدرس دانشگاه و کارن کیهانی آهنگساز، نوازنده و مدرس دانشگاه به پایان برسد.
سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر که از شامگاه ۲۸ بهمن بصورت مجازی آغاز شده است فردا ۴ اسفند طی مراسم ویژه ای به کار خود پایان خواهد داد.