به گزارش ایرنا، مسئول هماهنگ کننده برجام جوسپ بورل می‌گوید که تفاهم اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تداوم نظارت و راستی‌آزمایی‌های ضروری بازرسان در ایران پس از تصمیم ایران برا توقف پروتکل الحاقی و اقدامات داوطلبانه تحت برجام، « یک روزنه دیپلماتیک و فرصتی برای گفت‌وگو در این برهه زمانی جهت از سرگیری» برجام است.
او معتقد است که باید از این فرصت بهره برد و «روی راهکارهایی برای بازگرداندن برجام به مسیر صحیح تمرکز کنیم تا همه تعهداتشان را اجرا کنند.» بورل تاکید دارد «این یک موقعیتی است که نباید از دست بدهیم»
ایران ۲۷ بهمن ماه گذشته در چارچوب اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها نامه توقف اجرای اقدامات داوطلبانه تحت برجام را تحویل آژانس داد. بر اساس بند ۶ این قانون دولت موظف شد تا پنجم اسفند ماه دسترسی های نظارتی فراتر از پروتکل الحاقی تحت برجام را متوقف کند.
این مساله رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی را به تهران کشاند تا در نتیجه مذاکرات به عمل آمده دو طرف تفاهم کردند تا به‌مدت سه ماه، نظارت و راستی‌آزمایی‌های ضروری بازرسان آژانس در ایران به صورت محدود ادامه پیدا کند.
گروسی هفته های آینده برای برجام را ضروری خوانده و گفته که توافق موقت آژانس با ایران یک فرصت گران‌بها به دیپلماسی برای حفظ برجام داده است. او در گفت وگو با یک رسانه خارجی اوضاع فعلی را "شکننده و حساس" توصیف اما تصریح کرد که با این توافق اطمینان حاصل می‌شود که نقاط تاریکی برای بازرسان سازمان ملل در ایران وجود نداشته باشد.
او پنجم اسفند در گزارشی به اعضای شورای حکام آژانس اعلام کرد که ایران از ۱۶ فوریه (۲۸ بهمن) ۱۷.۶ کیلوگرم اورانیوم غنی سازی ۲۰ درصد به ذخایر خود افزوده است.
در گزارش آژانس همچنین آمده است که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به دو هزار و ۹۶۷ کیلوگرم (۲,۹۶۷.۸) افزایش یافته است، این در حالی است که ذخایر اورانیوم ایران در دوم نوامبر (۱۱ آبان) دو هزار و ۴۴۲ کیلوگرم (۲,۴۴۲.۹) گزارش شده بود.
در همین پیوند سه کشور اروپایی عضو برجام با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز نگرانی از تدابیر جبرانی ایران در برجام، حمایت خود را از تفاهم به دست آمده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تداوم نظارت و راستی‌آزمایی‌های ضروری در ایران اعلام کردند.
آن‌ها تاکید کردند که که هدفشان همچنان حفظ برجام و حمایت از تلاش‌های جاری دیپلماتیک برای رسیدن به راه حل مذاکره محوری است که امکان بازگشت ایران و آمریکا به رعایت کامل تعهدات برجامی‌شان را فراهم می‌کند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا حفظ برجام را مهمترین و فوری‌ترین زمینه همکاری اتحادیه اروپا و آمریکا بعد از روی کار آمدن دولت جو بایدن می‌داند. بورل سه‌شنبه گذشته با ایراد سخنانی در نشست شورای آتلانتیک تصریح کرد: برای آمریکا بسیار مهم است که به تعهدات خود بازگردد، همانطور که ایران نیز باید به اجرای کامل تعهدات خود بر اساس برجام ادامه دهد.
وی می‌گوید بازگشت به برجام از سوی دولت بایدن نیازمند شجاعت است و « اگرچه لازم است ایران به تعهدات خود بازگردد اما از طرف مقابل نیز تحریم ها باید برداشته شود»
این در حالیست که برخی گزارش‌ها از تصمیم آمریکا برای ارائه یک قطعنامه ضد ایرانی در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی حکایت دارد. خبرگزاری‌ها گفته‌اند دیپلمات های آمریکایی روز پنجشنبه پیش نویس قطعنامه ای را توزیع کردند که اعتراض آمریکا را تشریح می کند و از ایران می خواهد به طور کامل با بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند.
بلومبرگ نوشته که این سند سه صفحه ای از یافته های آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره تدابیر جبرانی ایران تحت برجام ابراز نگرانی می کند. در این سند آمده است که رئیس جمهوری بایدن روشن کرده است که اگر ایران به اجرای کامل تعهداتش در برجام برگردد، آمریکا هم چنین خواهد کرد.
کارشناسان معتقدند که ارائه چنین قطعنامه‌ای هرگونه امکان در خصوص بهره‌گیری از ظرفیت دیپلماسی برای دستیابی به توافق در خصوص برجام را به محاق می‌برد. این گونه رفتارها از نظر کارشناسان تداوم راهبرد فشار حداکثری ترامپ و رونمایی از نیت ستیزه‌جویانه دولت جدید آمریکا در برابر ایران است.
از این رو طرح موضوعاتی چون ضرورت بازگشت اولیه ایران به تعهدات برجامی به عنوان پیش شرط واشنگتن برای بازگشت به برجام، حرکتی انحرافی برای تداوم بی‌عملی و فشار به ایران بوده است.
تحلیل گران تاکید دولت بایدن بر قصد این کشور برای بازگشت به دیپلماسی با طرح پیش شرط‌های بهت‌آور را کاملا مغایر دانسته و معتقدند که این مساله نشان می‌دهد گفتار و عمل مستاجران جدید کاخ سفید هیچ نسبتی با هم ندارند.
در همین پیوند، پتریک وینتور سردبیر سیاسی روزنامه گاردین می‌گوید: تروئیکای اروپایی و آمریکا پیشتر ایران را به دلیل توقف اجرای پروتکل الحاقی سرزنش کرده‌اند. این درحالیست که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تفاهم با ایران را موثر می‌داند. او با بیان این مطلب این پرسش را مطرح کرده که ارزش نمایش آمریکا در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس چیست؟
این پرسشی است که آمریکا با در نظر گرفتن شمارش معکوس تا پایان مهلت تفاهم ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با آن روبروست.