پارک ملی و منطقه حفاظت‌شده تنگ صیاد و همچنین مناطق حفاظت‌شده هلن، سبزکوه، شیدا و قیصری و چندین منطقه شکار ممنوع و پناهگاه حیات‌وحش مانند تالاب‌های چغاخور و گندمان و منطقه خدا آفرین نزدیک به ۱۵ درصد از مساحت استان چهارمحال و بختیاری را تشکیل می‌دهند که به دلیل تنوع بالای حیات‌وحش، همواره توجه علاقه‌مندان به طبیعت و البته شکارچیان را به خود جلب کرده‌اند.
در چهارمحال و بختیاری بیش از ۳۰۰ گونه جانوری شناسایی‌شده وجود دارد که کَل، بز، قوچ، میش، خرس قهوه‌ای، پلنگ و دیگر جانوران در کنار کبک دری از گونه‌های شاخص جانوری حیات‌وحش این استان محسوب می‌شوند.
گرچه بنا به گفته مسئولان محیط‌زیست استان بیش از هفت سال از صدور آخرین پروانه شکار پستانداران در چهارمحال و بختیاری می‌گذرد و در سال جاری پروانه پرنده‌زنی نیز صادر نشده است اما همچنان اخبار مربوط به دستگیری شکارچیان و ضبط سلاح و لاشه جانوران شکار شده در مناطق حفاظت‌شده و پناهگاه‌های حیات‌وحش استان در حال انتشار است که نشان می‌دهد دارندگان سلاح از هر فرصتی برای شکار جانوران استفاده می‌کنند.
این افراد که هزینه‌ای چند میلیونی برای خرید و نگهداری اسلحه پرداخته‌اند و تعدادی از آنان به دلیل داشتن مجوزهای لازم هرساله تعدادی فشنگ و مهمات به عنوان سهمیه دریافت می‌کنند در بیشتر موارد منتظر صدور پروانه شکار نمی‌ماند و گاهی برای تفریح و گاهی نیز برای تأمین معاش، سلاح خود را به سمت ذخایر ارزشمند جانوری استان نشانه می‌گیرند.
تعداد پروانه‌های شکار اندک و محدود به افراد خاص است
یکی دارندگان سلاح شکاری در چهارمحال و بختیاری می‌گوید: تعداد سلاح‌های شکاری در استان در مقایسه با یک دهه قبل، افزایش داشته است و برخی از افراد به ویژه جوانان به داشتن سلاح و شکار علاقه‌مند شده‌اند.
وی که خواست نامش در خبر ذکر نشود، افزود: در حالی که تعداد سلاح شکاری افزایش یافته است اما پروانه‌ای برای شکار چهارپایان در چند سال اخیر در استان صادر نشده و همین موضوع باعث شده است تا دارندگان سلاح برای یافتن راه‌های شکار غیر مجاز تلاش بیشتری داشته باشند.
این دارنده سلاح تصریح می‌کند: اگر پروانه‌ای برای شکار نیز صادر شود تنها افراد اندکی می‌توانند بر اساس قرعه‌کشی به آن دست پیدا کنند و تناسبی بین تعداد افراد دارنده سلاح و پروانه‌های صادر شده وجود ندارد.
وی ادامه می‌دهد: صدور پروانه‌های شکار از طرف سازمان حفاظت محیط زیست انجام می‌شود اما این سازمان در نظارت بر چگونگی استفاده از این پروانه‌ها ضعیف است و برخی از افرادی که در گذشته موفق به دریافت این پروانه شدند، تعداد بیشتری از حیوانات و یا پرندگان را شکار کرده‌اند.
این دارنده سلاح شکاری با بیان اینکه مردم چهارمحال و بختیاری به دلیل برخی مناسبات اجتماعی و فرهنگی علاقه خاصی به داشتن سلاح و یادگیری فنون تیراندازی دارند، یادآور می‌شود: مسئولان باید برای مهار این تعداد سلاح و دور کردن آن‌ها از حیات‌وحش چاره‌اندیشی کنند چرا که خشکسالی‌ها و چرای بی‌رویه در چند سال گذشته نیز باعث کاهش جمعیت جانوران در زیستگاه‌های استان شده است و شکار بیش از حد ممکن است منجر به نابودی نسل جانوران شود.
شکارچیان غیرمجاز در جمع خریداران سهمیه فشنگ
یکی دیگر از دارندگان سلاح شکاری نیز درباره توزیع هرساله سهمیه مهمات می‌گوید: نبود پروانه شکار و ناآشنایی دارندگان سلاح با شکار حرفه‌ای باعث شده است تا عده‌ای از کسانی که این سهمیه را دریافت می‌کنند آن را به صورت غیرقانونی در بازار آزاد به فروش برسانند.
وی بدون ذکر نامش در گفت‌وگو با ایرنا، صاحبان سلاح‌های غیرمجاز را نیز از جمله خریداران این مهمات می‌داند که به روش‌های مختلفی به این سهمیه‌ها دست پیدا می‌کنند و برای شکار راهی طبیعت می‌شوند.
این شهروند شهرکردی یادآور می‌شود: افزایش قیمت گوشت شکار، قاچاق پوست و شاخ و فشارهای اقتصادی اخیر باعث شده است تا دارندگان سلاح برای تأمین معاش به شکار چهارپایان روی بیاورند و تا زمانی که اسلحه شکاری در دسترس باشد، حیوانات نیز از تیررس شکارچیان در امان نیستند.
وی با بیان اینکه برخی از شکارچیان در استان هر ۲ نوع سلاح ساچمه‌زن و گلوله زن را در اختیار دارند، تصریح می‌کند: جمعیت حیات‌وحش در مناطق مختلف چهارمحال و بختیاری کشش این تعداد سلاح را ندارد و تلاش محیط‌بانان و حامیان محیط زیست نیز نمی‌تواند چندان در کاهش تخلفات مربوط به شکار اثرگذار باشد.
فراوانی اسلحه شکاری از مهم‌ترین عوامل در تخریب محیط زیست است
مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تاکنون ۹۴ قبضه سلاح شکاری از متخلفان در مناطق تحت پوشش این اداره کل کشف و ضبط شده است، می‌گوید: ۶۶ قبضه از این تعداد سلاح، اسلحه مجوزدار و ۲۸ قبضه نیز سلاح غیرمجاز است.
شهرام احمدی می‌افزاید: علاوه بر این تعداد سلاح ضبط شده، ۳۴ مورد نیز پیش از اقدام متخلفان به شکار شناسایی و دستگیر شده‌اند.
وی موارد تخلف زیست‌محیطی در استان از ابتدای امسال تاکنون را ۲۷۵ مورد و تعداد افراد متخلف را نیز ۴۲۵ نفر اعلام و تصریح می‌کند: بخش عمده‌ای از این موارد به شکار غیرمجاز با اسلحه مربوط می‌شود.
احمدی بر تأثیرات منفی سلاح شکاری بر محیط زیست تأکید دارد و می‌گوید: متولیان محیط زیست به هیچ عنوان با فراوانی سلاح میان مردم موافق نیستند و آن را تهدیدی جدی برای حیات‌وحش می‌دانند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه موضوع سلاح جنبه‌های امنیتی و اجتماعی خاصی را نیز دارد، یادآور می‌شود: در دسترس بودن سلاح از عوامل تحریک‌کننده برای شکار است و کسانی که مجوز سلاح دریافت می‌کنند، می‌خواهند به نوعی از آن استفاده کنند که نخستین گزینه موردنظر آن‌ها نیز حضور در طبیعت و شکار حیوانات است.
احمدی آلودگی‌های ناشی از سرب، باروت و بقایای گلوله‌ها و ساچمه‌های سلاح شکاری را نیز از دیگر مواد منفی اثرگذار در محیط زیست می‌داند و می‌گوید: استفاده از اسلحه، آلودگی‌های صوتی را به همراه دارد و پناهگاه حیوانات را ناامن کرده و خسارت‌های گوناگون دیگری را نیز بر جای می‌گذارد.
وی به خطر افتادن جان محیط‌بانان را نیز یادآور می‌شود و می‌افزاید: برخی متخلفان و حاملان اسلحه در جریان برخورد با محیط‌بانان اقدام به شلیک مستقیم می‌کنند که این موارد می‌تواند خطرساز بوده و موجب مصدومیت و یا مرگ محیط‌بانان شود.
احمدی با اشاره به اینکه نیازی به وجود این تعداد سلاح در استان نیست و باید صدور مجوز و توزیع مهمات به نوعی کنترل و ساماندهی شود، ادامه می‌دهد: سیاست‌گذاری‌ها در این مورد باید به سمتی هدایت شود که علاوه بر تأمین امنیت و رفع نیاز عشایر که تعداد زیادی از دارندگان سلاح در چهارمحال و بختیاری را شامل می‌شوند، افراد عادی که نیازی به اسلحه ندارد به راحتی نتوانند مجوزهای لازم را به دست آورده و با خرید اسلحه و نگهداری از آن به عاملی برای تخریب محیط زیست تبدیل شوند.
به‌منظور یافتن راهکارهایی برای مهار سلاح موجود در استان و آسیب‌شناسی آن گفت‌وگویی با یکی از مربیان بین‌المللی تیراندازی به اهداف پروازی در استان انجام شد که وی نیز با تأکید بر اینکه شکار با اسلحه از مواردی است که در استان به تعداد زیاد دیده می‌شود، می‌گوید: بیش از ۹۰ درصد از سلاح موجود در استان از نوع کالیبر ۱۲ است که می‌توان از آن‌ها در میدان‌های تیراندازی به اهداف پروازی که امنیت و هدف‌گذاری آن مشخص است، استفاده کرد.
شکار و سرگردانی میلیون‌ها پوکه پلاستیکی در طبیعت
محسن حبیبیان یکی از مربیان بین‌المللی تیراندازی می‌افزاید: برخی از مردم چهارمحال و بختیاری علاقه خاصی به تیراندازی دارند که این علاقه نوعی ظرفیت بالقوه محسوب می‌شود و اگر به سمت ورزش حرفه‌ای تیراندازی سوق داده شود می‌تواند بخش مهمی از آسیب‌های ناشی از فراوانی سلاح را به ویژه در حوزه محیط زیست کاهش دهد.
وی رها شدن پوکه‌های پلاستیکی فشنگ در طبیعت را نیز یادآور می‌شود و تصریح می‌کند: توزیع مهمات در سایزهای مختلف برای دارندگان سلاح شکاری هر ساله انجام می‌شود و اگر نیمی از دارندگان سلاح در استان نیز برای دریافت این مهمات اقدام کنند سالانه صدها پوکه در طبیعت رها می‌شود که خود عاملی برای تخریب محیط زیست خواهد بود.
حبیبیان می‌گوید: حضور دارندگان سلاح در محوطه‌های تیراندازی به اهداف پروازی از رها شدن پوکه‌های پلاستیکی در طبیعت جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود تا این افراد در شرایطی ایمن و زیر نظر مربیان، نشانه‌روی اهداف متحرک را نیز تجربه و تمرین کنند.
این مربی تیراندازی به اهداف پروازی به متفاوت بودن نوع مهمات استفاده شده در محوطه‌های ورزشی با انواع مهمات توزیع شده برای سلاح شکاری نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: مهمات ورزشی به صورت ویژه برای نشانه‌روی بشقابک طراحی شده‌اند و استفاده از دیگر انواع مهمات در سایت‌های اهداف پروازی ممنوع است.
حبیبیان تصریح می‌کند: با توجه به آنکه توزیع مهمات ورزشی تنها در سایت تیراندازی به اهداف پروازی و برای سلاح‌های مجازانجام می‌شود می‌توان دارندگان سلاح شکاری کالیبر ۱۲ را نیز به حضور در این سایت‌ها و خریداری مهمات ورزشی به جای مهمات شکاری تشویق کرد.
وی با بیان اینکه تیراندازی به اهداف پروازی در رشته‌های مختلفی همچون تراپ و اسکیت و در زیرشاخه‌های متنوعی انجام می‌شود و منعی برای حضور بانوان و یا رده‌های مختلف سنی در این ورزش وجود ندارد، می‌گوید: این رشته ورزشی می‌تواند هیجانات شکار را به خوبی مهار کند.
حمایت از تولید مهمات تیراندازی ورزشی، شکار را مهار می‌کند
این مربی بین‌المللی تیراندازی به اهداف پروازی در ادامه صحبت‌های خود، درباره قیمت‌گذاری مهمات ورزشی نیز می‌گوید: این مهمات در سال‌های اخیر با افزایش قیمت روبه شده است و اگر مسئولان به دنبال مهار شکار و کاهش آسیب‌های محیط زیستی و اجتماعی سلاح هستند باید علاوه بر توسعه ورزش تیراندازی از تولید و توزیع مهمات آن نیز حمایت کنند.
حبیبیان در پاسخ به سؤال خبرنگار ایرنا درباره هزینه وسایل جانبی ورزش تیراندازی برای ورزشکاران این رشته همچون جلیقه، دستکش، کلاه، عینک و گوشی و تأثیر آن در کاهش جذب دارندگان سلاح به این ورزش تصریح می‌کند: این وسایل برای افزایش ایمنی و جلوگیری از خطرات احتمالی در هنگام تیراندازی استفاده می‌شود و اگرچه هزینه آن‌ها اندکی بالاست اما این وسایل به‌گونه‌ای است که پس از خریداری تا سال‌ها قابل استفاده بوده و نیازی به تهیه وسایل جدید نیست.
به گفته این مربی تیراندازی، توسعه و ایجاد سایت‌های تیراندازی به اهداف پروازی از راهکارهایی است که می‌تواند به مهار سلاح و شکار و در امان ماندن حیات‌وحش استان از گلوله‌های بی‌هدف منجر شود که با وجود تنها ۲ سایت مجاز تیراندازی به اهداف پروازی در استان و نامشخص بودن وضعیت سایت شهرکرد، آینده این ورزش نیز با تردیدهایی روبه شده است.
استفاده صحیح از سلاح مستلزم فرهنگ‌سازی است
رییس هیات تیراندازی چهارمحال و بختیاری نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا درباره راهکارهای این هیات برای پاسخ به علاقه‌مندی عمومی به تیراندازی می‌گوید: استفاده صحیح از اسلحه نیازمند فرهنگ‌سازی است و اگر چه فعالیت‌های هیات تنها به حوزه ورزش محدود است اما آسیب‌های اجتماعی و محیط زیستی تیراندازی را نمی‌توان نادیده گرفت.
مریم سلطانی با تأکید بر وجود ظرفیت‌های بالقوه انسانی در تیراندازی چهارمحال و بختیاری می‌افزاید: باید آسیب‌شناسی و نیازسنجی دقیقی در این زمینه انجام شود تا بتوان این ظرفیت‌ها را به سمت ورزش هدایت کرد و از شکار و دیگر پیامدهای منفی مربوط به سلاح گرم جلوگیری نمود.
وی درباره چگونگی مهار سلاح موجود در استان و هدایت دارندگان سلاح به ورزش تیراندازی یادآور می‌شود: توسعه محوطه‌های ورزشی مربوط به تیراندازی امکان کنترل سلاح و مهمات را به خوبی فراهم می‌کند و نقش مهی در کاهش آسیب‌های مربوط به آن دارد.
رییس هیات تیراندازی استان در ادامه می‌گوید: یکی از بهترین سایت‌های تیراندازی به اهداف پروازی از لحاظ استانداردهای موردنیاز این ورزش در دهکده المپیک و در شهرکرد واقع شده است که با آغاز عملیات ساخت ورزشگاه ۱۵ هزار نفری در این دهکده از آبان امسال، زمزمه‌هایی برای حذف سایت و پیوستن زمین آن به مجموعه ۱۵ هزار نفری به گوش می‌رسد.
سلطانی تصریح می‌کند: با ادامه عملیات ساخت ورزشگاه ۱۵ هزار نفری، چگونگی ادامه فعالیت سایت تیراندازی به اهداف پروازی در سال‌های آینده در شرایط نامشخصی قرار گرفته است و کمبود زمین استاندارد و ایمن در شهرکرد برای ساخت سایت اهداف پروازی مهم‌ترین مشکل موجود برای جابه‌جایی این سایت محسوب می‌شود.
وی همچنین به وجود باشگاه خصوصی تیراندازی به اهداف پروازی در لردگان نیز اشاره و تصریح می‌کند: این سایت با وجود برخی مشکلات در تأمین مهمات توانسته است تعدادی از علاقه‌مندان به تیراندازی را به این رشته ورزشی جذب کند.
سلطانی یادآور می‌شود: هم‌اکنون پنج مجموعه تیراندازی در مراکز شهرستان‌های فارسان، کیار، لردگان، کوهرنگ و اردل وجود دارد که هر یک از آن‌ها شامل سالن تیراندازی ۱۰ متر، ۲۵ و ۵۰ متر و مخزن نگهداری سلاح و فضای اداری است که تجهیز و بهره‌برداری از آن‌ها نیازمند اختصاص اعتبارات قابل‌توجهی است.
به گزارش ایرنا، بر اساس قوانین هر فرد بالای ۱۸ سال می‌تواند ۲ نوع اسلحه از انواع سلاح ساچمه‌زن و خفیف و یا گلوله‌زنی و ساچمه زنی را در اختیار داشته باشد که صدور مجوز از دو نوع گلوله‌زنی با یکدیگر امکان‌پذیر نیست.
همچنین بر مبنای آیین‌نامه اجرایی قانون شکار و صید که در دی‌ماه سال ۹۸ به تصویب هیات وزیران رسیده است، مقامات مسئول در صورتی مبادرت به صدور یا تمدید اعتبار پروانه‌های حمل اسلحه شکاری می‌کنند که متقاضی طبق مقررات شکار دارای پروانه معتبر شکار باشد.