این پروژه که شیرین سازی و انتقال آب از سواحل چابهار به سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی را بر عهده دارد از نظر ابعاد و حجم سرمایه گذاری بزرگترین پروژه آب‌رسانی در کشور به شمار می‌رود که با اجرای آن حدود ۱۲ میلیون نفر جمعیت ساکن این استانها دربخش صنعت و خدمات از آن بهره‌مند خواهند شد.
این پروژه بزرگ قرار است توسط بخش خصوصی به نام شرکت "تابش" متشکل از ۹ شرکت هلدینگ از سراسر کشور عملیاتی شود که هزینه اجرای آن حدود ۲.۵ میلیارد یورو برآورد شده است و در افق طرح، انتقال آب از چابهار به مشهد دستکم حدود هشت سال به طول می‌انجامد.
تفاهمنامه انتقال آب از سواحل چابهار به استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان با حضور معاون وزیر نیرو و استانداران این سه استان شهریور ماه سال گذشته در مشهد به امضا رسید.
مطالعات طرح انتقال آب از سواحل چابهار به استانهای شرقی کشور نیز سال ۱۳۹۵ از سوی وزارت نیرو به شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی واگذار و پس از آن مطالعات مهندسی این طرح توسط شرکت تابش به مدت ۲ سال انجام شد.
اکنون این مطالعات به مراحل پایانی خود رسیده و به زودی سواحل چابهار شاهد عملیات اجرایی طرح بزرگ انتقال آب از به شرق کشور خواهدبود.
در باب ضرورت انتقال آب از سواحل چابهار به مشهد همین بس که خراسان رضوی اکنون یکی از بحرانی‌ترین استانها از نظر افت آبهای زیرزمینی در کشور به شمار می رود به طوری که منابع آب زیرزمینی این استان با کسری هزار و ۲۸ میلیون مترمکعب در سال مواجه است.
هم‌اکنون چاهها و منابع زیرزمینی سهم ۸۵ درصدی در تامین آب مصرفی استان خراسان رضوی با جمعیت ۶.۴ میلیون نفر دارند.
توزیع ۷۵۰ میلیون متر مکعب آب در استانهای شرقی کشور
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: اجرای طرح انتقال آب از سواحل چابهار به سه استان شرقی ایران جهش بزرگ در صنعت آب کشور به شمار می‌رود که رونق، اشتغالزایی و تامین آب پایدار مورد نیاز را در بر دارد.
محمد علایی افزود: تامین کمبود آب بخش صنعت، خدمات و شرب در شرق کشور از اهداف اصلی و نهایی طرح انتقال آب از سواحل چابهار است که در افق نهایی طرح قرار است ۷۵۰ میلیون مترمکعب آب شیرین در استانهای شرقی کشور توزیع شود.
وی ادامه داد: با انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور ۱۲ میلیون نفر در استانهای سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی با بیان اینکه مطالعات این طرح در سال ۹۵ به این شرکت ابلاغ شد گفت: علت واگذاری مطالعات این طرح به این شرکت، تجربه مطالعه و اجرای موفقیت‌آمیز انتقال آب از سد دوستی به مشهد بوده است.
وی افزود: مطالعات طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور با تصویب وزارت نیرو به مدت دو سال توسط کنسرسیومی متشکل از چهار مشاور آب و نظارت شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی انجام شد که با اخذ مجوزهای لازم نظیر تخصیص آب از دریا، مطالعات زیست محیطی و اختصاص زمین تصفیه‌خانه اکنون آماده اجرا توسط بخش خصوصی است.
علایی ادامه داد: شرکت "تابش" مخفف "تکاپوی تامین آب و برق شرق کشور" مجموعه ای از سرمایه گذارانی است که اجرای طرح انتقال و شیرین‌سازی آب از سواحل چابهار به شرق کشور را بر عهده دارند.
وی با بیان اینکه برآورد هزینه برای انجام مرحله اول طرح انتقال آب از سواحل چابهار به استانهای شرقی کشور پس از اعمال مهندسی ارزش کاهش قابل توجهی یافته است گفت: پیش از این هزینه اجرای طرح ۳.۲ میلیارد یورو برآورد شده بود که این میزان با محاسبات مهندسی ارزش به ۲.۵ میلیارد یورو کاهش یافت.
سهم خراسان رضوی از آب سواحل چابهار ۱۲۰ میلیون متر مکعب آب است
قائم مقام شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی نیز گفت: در فاز اول اجرای طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور سهم خراسان رضوی ۱۲۰ میلیون متر مکعب، سهم استان سیستان و بلوچستان ۲۲۸ میلیون متر مکعب و سهم خراسان جنوبی ۶۰ میلیون متر مکعب در سال تعیین شده است.
علیرضا طاهری افزود: آب انتقالی از سواحل چابهار به شرق کشور برای مصارف صنعت و خدمات پیش‌بینی شده و قیمت هر متر مکعب آن در شرایط حاضر و برای انتهای خط ۲.۹ یورو برآورد شده است.
وی ادامه داد: هم اکنون طرحهای سازگاری با کم آبی در خراسان رضوی با قدرت در حال اجراست اما بررسی‌ها نشان داده که اگر بیشترین صرفه جویی و بهره وری و کمترین اسراف را در مصرف آب داشته باشیم باز هم در مشهد و خراسان رضوی با کمبود آب مواجه هستیم.
قائم مقام شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی گفت: تأمین آب مشهد به عنوان بزرگترین کلان شهر مذهبی دنیا با بیش از سه و نیم میلیون نفر جمعیت ثابت و ۳۰ میلیون زائر و مسافر سالانه، هم اکنون دغدغه مشترک مسوولان ملی و محلی به شمار می‌رود.
وی با اشاره به لزوم اجرای طرحهای پایدار برای تأمین آب مشهد افزود: بهره برداری بهینه از منابع آبهای هزار مسجد، استفاده از آبهای کشورهای افغانستان، تاجیکستان و ترکمنستان و انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور از جمله این طرحهاست که پیگیر عملیاتی شدن آنها هستیم.
طاهری ادامه داد: در حال حاضر عمده تأمین آب مشهد از طریق منابع زیرزمینی شامل ۴۵۷ حلقه چاه تأمین می‌شود و چهار سد ارداک، طرق، کارده و دوستی و ۲ قنات امامیه و قاسم آباد نیز منابع دیگر تأمین آب مشهد به شمار می‌روند.
وی گفت: هم اکنون نیاز سالانه آب مشهد حدود ۲۲۰ میلیون متر مکعب در سال برآورد می‌شود که برای سال ۱۴۲۰ با جمعیت حدود پنج میلیون نفر نیاز آب شهر با توجه به روند افزایش جمعیت ۳۲۰ میلیون متر مکعب در سال پیش بینی شده است.
تامین آب در شرق کشور و اشتغال ۱۰ هزار نفر
مدیر عامل و عضو هیات مدیره شرکت تکاپوی آب و برق شرق، منطقه آزاد چابهار معروف به "تابش" نیز به خبرنگار ایرنا گفت: طرح توسعه و تامین پایدار آب شرق کشور در قالب انتقال آب از سواحل چابهار بزرگترین طرح آب‌رسانی کشور به شمار می‌رود که اجرای آن توسط این شرکت متشکل از ۹ شرکت هلدینگ عملیاتی خواهد شد.
امیر مقدم افزود: در سال ۱۳۹۷ بیش از ۱۶ شرکت به فراخوان وزارت نیرو برای اجرای پروژه انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور دعوت شدند که بر اساس معیارهای سختگیرانه و علمی از بین این شرکتهای حرفه‌ای و توانمند، ۹ شرکت با بالاترین توانمندی و قابلیت تخصصی انتخاب شدند که این شرکتها در قالب شرکت "تابش" مسوولیت عملیاتی کردن این طرح بزرگ را بر عهده گرفتند.
وی ادامه داد: مطالعات شناختی اجرای این پروژه توسط شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی انجام شد و مطالعات مهندسی آن توسط شرکت تابش در قالب بسته های اقتصادی، امنیتی، فنی، مهندسی، زیست محیطی، اجتماعی طی ۲ سال با یکسری اقدامات پیچیده و زمانبر انجام شد که در روزهای آتی عملیات اجرایی این طرح آغاز خواهد شد.
مدیر عامل شرکت "تابش" با بیان‌اینکه طول عملیات لوله‌گذاری این پروژه بزرگ آب‌رسانی از مبدا تا مقصد هزار و ۵۳۰ کیلومتر پیش‌بینی شده است گفت: این طرح دارای ۲۳ ایستگاه پمپاژ، ۲۰ نیروگاه برق به ظرفیت ۹۰۰ مگاوات، یک میلیون متر مکعب مخزن بتنی ذخیره آب و درافق طرح قابلیت تولید ۷۵۰ میلیون مترمکعب آب شیرین در سال است.
وی افزود: این پروژه دارای مجوز پدافند غیر عامل، تخصیص از وزارت نیرو در سه استان شرقی و مجوز زیست محیطی است.
مقدم برآورد هزینه اجرای فاز اول این پروژه را دو و نیم میلیارد یورو عنوان کرد و ادامه داد: طبق پیش‌بینی های انجام شده عملیات کامل اجرای این طرح از چابهار تا استان خراسان رضوی و مشهد تا سال ۱۴۰۸ تعریف شده است.
وی با اشاره به قیمت آب تولیدی از سواحل چابهار در بخش شرب و صنعت گفت: نرخ آب در بخش شرب طبق تفاهمنامه با وزارت نیرو بر اساس تعرفه‌های شرب محاسبه می‌گردد اما در بخش صنعت، نرخ واقعی آب از طریق انعقاد قرارداد با صاحبان صنعت اخذ خواهد شد.
مدیر عامل شرکت تابش افزود: طبق پیش‌بینی های انجام شده اجرای پروژه انتقال آب از سواحل چابهار به خراسان رضوی دستکم برای ۱۰ هزار نفر اشتغال ایجاد خواهد کرد.
وی ادامه داد: در قالب طرح انتقال آب از سواحل چابهار طرحهای زود هنگام نیز تعریف شده است به طوریکه در منطقه چابهار، تامین اضطراری آب تا ظرفیت پنج هزار مترمکعب پیش بینی شده که می‌توان تا تیر ماه ۱۴۰۰ از آن بهره‌برداری نمود.