به گزارش روز سه‌شنبه گروه فرهنگی ایرنا از روابط‌عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، در پی شیوع ویروس کرونا و عدم امکان حضور برگزیدگان بیست و هشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، اسقف لئو بوکاردی، سفیر واتیکان در ایران برای دریافت جایزه کریستوفر پُل کلوهسی پژوهشگر برتر این دوره از جایزه جهانی کتاب سال در خانه کتاب و ادبیات ایران حضور یافت. کریستوفر پُل کلوهسی به خاطر نگارش دو کتاب با موضوع حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت زینب (س) موفق به کسب این جایزه شده است.
در ابتدای این دیدار علی فریدونی مدیر کل دفتر مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: خانه کتاب و ادبیات ایران هر سال جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را برگزار می‌کند؛ ویژگی این برنامه این است که آثاری از کلیه کشورها، مورد بحث، بررسی و داوری قرار می‌گیرد که هرسال مراسم پایانی با حضور رئیس جمهوری ایران برگزار و به برگزیدگان آن جوایزی اهدا می‌شد. اما امسال به دلیل شرایط کرونا این برنامه به روال همه ساله برگزار نشد از این رو در جلسات محدود میزبان نمایندگان سایر کشورها بودیم.
ایران مقصد خوبی برای اندیشمندان و پژوهشگران دنیا
ایوب دهقانکار مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران نیز با اشاره به این که این موسسه فعالیت‌های گسترده‌ای در حوزه کتاب و ادبیات و نشر انجام می‌دهد، بیان کرد: این فعالیت‌ها تنها محدود به داخل ایران نیست و جنبه بین‌المللی نیز دارد. به عنوان نمونه این موسسه مسئول برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است که ناشران خارجی نیز در آن حضور دارند؛ همچنین ما در نمایشگاه کتاب سایر کشورها نیز به عنوان میهمان شرکت می‌کنیم.
وی با بیان این که امسال به دلیل شیوع بیماری کرونا موفق به برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به صورت فیزیکی نشدیم، عنوان کرد: این نمایشگاه یکی از بزرگترین و پر بازدیدترین نمایشگاه‌های دنیاست که هر سال به صورت فیزیکی برگزار می‌شد اما امسال نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران را برگزار کردیم و شاهد حضور ناشرانی از کشورهای مختلف از جمله ناشران ایتالیایی بودیم.
او همچنین تصریح کرد: یکی دیگر از فعالیت‌های این موسسه برگزاری جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است. این جایزه همانند سایر فعالیت‌های خانه کتاب و ادبیات ایران بخش داخلی و خارجی دارد که بخش خارجی آن موسوم به جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است. داوران این جایزه آثاری که در یک سال اخیر در حوزه اسلام شناسی و ایران شناسی توسط پژوهشگران خارجی نوشته شده اند را بررسی می‌کنند و به برگزیدگان آن جایزه تعلق می‌گیرد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به این که امسال تعداد آثاری که مورد ارزیابی قرار گرفت حدود ۲ هزار عنوان کتاب بود، بیان کرد: به دیگر سخن، ظرف یک سال گذشته این مقدار کتاب توسط پژوهشگران خارجی با موضوع اسلام شناسی و ایران شناسی نوشته شده که داوران ما به ارزیابی آن‌ها پرداختند؛ این نشان می‌دهد که کشور ایران در حوزه پژوهش و تحقیق همانند بسیاری موضوعات دیگر مقصد خوبی برای پژوهشگران دنیاست.
کتاب کلوهسی و امثال آن منجر به وحدت ادیان می‌شود
دهقانکار افزود: چون این جایزه معتبرترین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است داوران ما سخت‌گیری زیادی دارند و امسال از بین ۲ هزار عنوان تنها پنج اثر انتخاب شد. طبق بررسی ما بسیاری از این آثار که در جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان اثر برتر انتخاب میشوند جوایز معتبر دیگری نیز کسب می‌کنند.
وی در ادامه تاکید کرد: برای ما جای خوشحالی دارد که امسال از بین افرادی که موفق به دریافت این جایزه شدند پروفسور کریستوفر پُل کلوهسی نیز بود. مطمئنا شما با آثار ایشان آشنایی دارید؛ اثر او در دو موضوعی که در خصوص حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) دختر و نوه پیامبر اسلام (ص) نوشته است توسط داوران به عنوان اثر برگزیده این دوره انتخاب شد.
دهقانکار گفت: داوران جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در خصوص دلیل برگزیده شدن این اثار گفتند که علاوه بر ارزش علمی و پژوهشی، جنبه جهان شمولی دین اسلام و وحدت ادیان به خوبی در این دو اثر مشهود است؛ همچنین این کتاب را به عنوان یک اثر علمی و پژوهشی که منجر به وحدت ادیان می‌شود معرفی کردند.
وی افزود: در بخش‌هایی از کتاب می‌خوانیم که همانطور که حضرت مریم (س) به عنوان چهره جهانی تنها متعلق به دین مسیحیت نیست و به کل دنیا و بشریت تعلق دارد، حضرت زهرا (س) نیز متعلق به کل بشریت هستند و صرفا به دین اسلام تعلق ندارند.
دهقانکار تاکید کرد: در شرایطی که متاسفانه شاهد بروز جریان‌های افراط گرایی دینی در بخش‌های مختلف دنیا به ویژه خاورمیانه هستیم چنین آثاری می‌تواند به تنویر افکار عمومی و شناخت دقیق از دین اسلام منجر شود. بر این اساس، دنیا به پژوهشگرانی چون کریستوفر پُل کلوهسی نیاز دارد.
دهقانکار در ادامه اظهار کرد: هر سال جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با حضور رئیس جمهوری وقت به برگزیدگان این جایزه اهدا می‌شد اما امسال به دلیل شیوع کرونا توفیق حضور برگزیدگان خارجی را نداشتیم و صرفا با حضور برخی از برگزیدگان داخلی برگزار شد؛ اما در عین حال خوشحالیم که از طریق اسقف لئو بوکاردی جوایز و لوحی که به امضای رئیس جمهور رسیده به دست کریستوفر کلوهسی می‌رسد.
دهقانکار همچنین توضیح داد: امیدواریم سطح تعاملات فرهنگی بین دو کشور هم در حوزه تالیف و نشر کتاب و و هم در سایر زمینه‌ها از جمله ادبیات که از فعالیت‌های این موسسه است روز به روز بیشتر شود.
فرهنگ عاملی برای پذیرش تفاوت‌ها
سفیر واتیکان، اسقف لئو بوکاردی نیز با بیان این که حضور در اینجا باعث افتخار من است و گویی این جایزه را از دست رئیس جمهوری ایران گرفته و آن را به کریستوفر پُل کلوهسی، پروفسور و پژوهشگر حوزه اسلام و ایران می‌دهم، بیان کرد: کلوهسی استاد موسسه اسلام شناسی و عرب‌شناسی دانشگاه رم است. جالب توجه است که این دومین بار است استادی از دانشگاه رم این جایزه را دریافت می‌کند.
وی افزود: ۲۵ سال پیش اندیشمندی در کتابی عنوان کرد که تقابل امروز دنیا تقابل فرهنگی است. او در این اثر ذکر کرد که نه اقتصاد و نه ایدئولوژی بلکه فرهنگ است که سبب تقویت و تعامل بین فرهنگ‌ها و تمدن‌ها می‌شود. تاریخ معاصر نشان می‌دهد تقابلی که ایجاد شده اشتباه بوده و فکر می‌کنم فرهنگ تنها چیزی است که سبب شناخت ما و عاملی می‌شود تا تفاوت‌های یکدیگر را بپذیریم.
او ضمن اشاره به صحبت‌های مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در خصوص گروه‌های افراطی بیان کرد: این گروه‌ها عامل گسترش وحشت هستند. فکر می‌کنم ترس از دیگران به دلیل نشناختن آن‌ها است و گمانم فرهنگ تنها ابزاری است که می‌توانیم یکدیگر، فرهنگ‌ها و ارزش‌هایی که به آن‌ها پایبند هستیم را بشناسیم.
این اسقف با بیان این که وقتی درباره ایران حرف می‌زنیم درباره تاریخ و فرهنگ چندهزارساله آن سخن می‌گوییم که درواقع باید به این سمت آمده و آن را بیشتر شناخت، اظهار کرد: این کتاب کلوهسی نشانه توجه واتیکان و رم به شناخت و عمیق‌تر شدن نسبت به اسلام و معرفی آن به نسل جدید است؛ این نویسنده که خیلی هم جوان است آثار زیادی درباره مسائل علمی و پژوهشی دارد. کتابی که جایزه جهانی جمهوری اسلامی ایران به آن تعلق گرفت درباره حضرت زهرا دختر پیامبر است در مقاله‌های مختلفی درباره این جایزه و این کتاب نوشته شده است. همچنین او دو کتاب مهم دیگر درباره کربلا که عنصر مهمی در شیعه است نوشته است.
وی افزود: بین واتیکان و ایران سال‌های سال است که گفت‌وگویی و به شکل خاص گفت‌وگوی بین ادیان وجود دارد. همانطور که فرهنگ اسلام برای ما مهم است می‌خواهم مشخص کنم که مسیحیت چه اهمیتی برای پژوهشگران ایرانی دارد. به هر حال احساس می‌کنم دانشگاه و مراکز فرهنگی نقش مهمی را ایفا می‌کنند به این دلیل که سبب غنی‌تر شدن فرهنگ میشوند.
کتاب پنجره‌ای به سمت دنیا
بوکاردی ضمن اشاره به این که در بدو سفرم به ایران به عنوان سفیر، یکی از دوستانم گفت انسان در ایران خیلی تنها است، اما کسی که می‌تواند کتاب بخواند و عبادت کند هرگز تنها نیست، تصریح کرد: کتاب داشتن یعنی پنجره‌ای به سمت دنیا داشتن و این امر سبب افزایش شناخت ما نسبت به جهان و باعث غنی‌تر شدن شناخت نسبت به خودمان می‌شود.
وی افزود: می‌خواهم به نوبه خود بابت این جایزه علمی و آکادمیکی که به پروفسور کشور ما داده شده است تشکر کنم و برای ادامه فعالیت‌های علمی و فرهنگی این موسسه که می‌تواند فرهنگ شیعه را آنطور که باید معرفی کند اظهار امیدواری می‌کنم.
فضای ایران فضایی فرهنگی است
دهقانکار نیز در خصوص سخنان سفیر واتیکان، خطاب به ایشان اظهار کرد: امیدواریم با همین نگاه جنابعالی روابط فرهنگی بین دو کشور را در حوزه های دانشگاهی و نخبه‌گانی، جوانان، نویسندگان و شاعران گسترش دهیم. همچنین درباره توصیه دوستتان به شما نیز باید بگویم که ما با ۵۰ درصد آن موافق و با ۵۰ درصد دیگر آن مخالف هستیم. با آن بخشی که درباره تاثیر خواندن دعا و مناجات و انس با کتاب برای تنها نبودن است کاملا موافقیم، اما در خصوص تنهایی شما در ایران کاملا مخالف هستیم. از این رو که صرفنظر از جایگاه سیاسی، شما میهمان ما هستید و فرهنگ ایرانی و اسلامی ما نشان داده که میهمانان برای ما عزیز هستند.
دهقانکار در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: فضای کشور ایران فضایی فرهنگی و مشتاق کتاب و مطالعه و نیز حاکی از علاقه‌مندی به خدا و وحدت ادیان است؛ دهقانکار از میزان توجه سفیر واتیکان به کتاب و ادبیات ایران و پیگیری و جدیت ایشان در خصوص وحدت ادیان تشکر کرد.
باید با احترام وارد ایران شد
سفیر واتیکان در ایران در پایان مراسم ضمن اشاره به فرهنگ و تمدن غنی ایران، گفت: وقتی آدم به ایران می‌رسد به اصطلاح ایتالیایی ها، باید با نوک پنجه‌هایش راه برود یعنی این که با احترام وارد شود. ما در سفارت خود آرشیو غنی از آثاری در حوزه فرهنگ و هنر اسلامی داریم و به قدری این‌ها زیاد شدند که کتابخانه‌ها و قفسه‌های جدید اضافه کردیم.