«مرتضی مکی» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره آخرین وضعیت برجام و اقدامات دولت بایدن در این باره گفت: برجام هم‌اکنون در شرایط برزخی و دوراهی قرار دارد. یک راه به حفظ برجام و راه دیگر، به پایان آن منجر می‌شود و انتخاب هر کدام از این مسیرها، برعهده دولت آمریکا است.
وی با بیان اینکه انتظار می‌رفت بایدن گام‌های موثرتری برای احیای برجام بردارد، اظهار داشت: دولت بایدن تا امروز گام موثری برای احیای برجام نداشته است. شاید انتظارها و خوش‌بینی‌ها نسبت به بایدن برای رفع تحریم‌ها بیش از اندازه بوده ولی با روندی که طی شده، واقع‌بینی بیشتری نسبت به دولت جدید آمریکا ایجاد شده است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه دولت آمریکا برای برداشتن گام‌های سریع و موثر برای احیای برجام ملاحظات سیاسی، امنیتی هم در داخل کشورش و هم در منطقه دارد، گفت: در داخل آمریکا هم میان جمهوریخواهان و هم برخی دموکرات‌ها خواستار دستیابی به توافق جامع‌تری و سختگیرانه‌تری با ایران هستند. در واقع هم در داخل آمریکا و هم متحدین منطقه‌ای این کشور خواهان پایان دادن به فشارها و کند شدن تیغ تحریم‌ها نسبت به ایران نیستند.
وی تصریح کرد: عربستان و اسرائیل از مخالفان سرسخت برجام بوده و لابی قدرتمندی در هیات حاکمه آمریکا دارند که قدرت‌شان را در خروج واشنگتن از توافق در زمان ترامپ نشان دادند.
مکی با بیان اینکه لابی‌های سعودی و یهودی در دوره بایدن هم نشان دادند قدرت بازدارنده‌ای نسبت به برجام دارند، خاطرنشان کرد: مجموعه این شرایط موجب شده چشم‌انداز مشخصی برای احیای برجام در کوتاه مدت وجود نداشته باشد.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره سیاست یک بام و دو هوای آمریکا نسبت به ایران ابراز داشت: تصور می‌شود آمریکا درصدد انداختن توپ به زمین تهران است. اقداماتی را انجام می‌دهند که سیگنال مثبت به ایران بفرستند ولی این اقدامات کافی نیست. از طرف دیگر، اقداماتی را انجام می‌دهند که بگویند نسبت به سایر مسائل بی‌تفاوت نیستند مانند حمله به مواضع نیروهای مقاومت در مرز عراق و سوریه.
آمریکا درصدد توازن بخشی به معادلات منطقه‌ای در خاورمیانه است
مکی با بیان اینکه آمریکا به دنبال توازن در منطقه خاورمیانه است، عنوان کرد: بی‌تفاوتی نسبت به نتانیاهو و تماس دیرهنگام با او نشانه اقبال آمریکا به ایران نیست یا حمله به مواضع نیروهای مقاومت در مرز سوریه و عراق، نشان از حمایت چشم بسته مانند ترامپ از اسرائیل نیست بلکه آمریکا به دنبال توازن بخشیدن به معادلات خاورمیانه در میان قدرت‌های منطقه‌ای است.
وی افزود: آمریکا با توازن بخشی به معادلات منطقه درصدد آرام کردن منطقه است تا بتواند تمرکز و انرژی لازم را برای رسیدگی به اولویت‌هایش یعنی چین و روسیه داشته باشد اما این رویکرد، می‌تواند خطرناک باشد چراکه هم شرایط مانند چهار سال قبل نیست و هم اینکه آمریکا تمامی ابزارها را در اختیار ندارد.
این کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر قدرت و نفوذ ایران در منطقه یادآور شد: ایران از قدرت‌های مهم منطقه است که نفوذ و قدرت فراوانی در منطقه دارد. عدم بازگشت سریع آمریکا به برجام می‌تواند بهانه لازم را برای کسانی که مخالف توافق هسته‌ای هستند چه در داخل و چه در خارج مهیا کند تا آنها برجام را به مخاطره بیندازند.
بایدن همچنان سیاست مهار ایران را ادامه خواهد داد
مکی با تاکید بر اینکه آمریکای بایدن با چندجانبه‌گرایی می‌خواهد سیاست مهار ایران را ادامه دهد، بیان کرد: هم در منظومه فکری محافظه‌کاران آمریکایی و هم دموکرات‌ها در مورد ایران اجماع نظر وجود دارد و هر دو خواهان مهار ایران هستند اما هر کدام از آنها نسبت به نحوه برخورد با ایران تفاوت نظر دارند.
وی یادآورشد: همان اوبامایی که با ایران توافق کرد، شدیدترین تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کرد و گفت اگر می‌توانستم پیچ و مهره‌های صنعت هسته‌ای ایران را باز می‌کردم ولی نمی‌توانم.
این تحلیلگر مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که برای عبور از شرایط کنونی چه باید کرد، گفت: بازی «اول ایران برگردد» بهانه است چراکه آمریکایی‌ها می‌دانند اگر اولین گام را بردارند، ایران سریعا به تعهداتش در برجام برمی‌گردد. آنها می‌دانند ایران سه سال فشار حداکثری ترامپ را تحمل کرد تا بتواند از مزایای اقتصادی برجام بهره‌برداری کند اما اکنون از فشار حداکثری دست برنمی‌دارند تا ایران کوتاه آمده و امتیازات بیشتری از ایران بگیرند.
مکی با بیان اینکه ایران برای رفع تحریم‌ها باید از حداقل فرصت‌ها استفاده کند، اظهار داشت: این مسئله نیازمند ادامه صبر راهبردی و هوشیاری برای انجام مذاکره در سریع‌ترین زمان برای رفع تحریم‌ها است.