جعفر توفیقی وزیر پیشین علوم در دولت اصلاحات در پنجمین وبینار از سلسله وبینارهای تخصصی مدیریت آموزش عالی در ایران با موضوع جایگاه دانشگاه جامع علمی‌کاربردی در نظام آموزش عالی کشور که از سوی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار شد، به تفاوت فلسفه تاسیس این دانشگاه با سایر دانشگاه‌های کشور پرداخت و اظهارداشت: جنبه‌های مهارتی در برنامه‌های درسی این دانشگاه باید مورد توجه جدی برنامه‌ریزان باشد.
وی افزود: نقش مدرسان این دانشگاه در ارتقای کیفیت آموزش‌های علمی‌کاربردی بسیار جدی بوده و آنها باید دانش تخصصی و تجربه عملی را توام داشته باشند.
استاد دانشگاه تربیت مدرس یادآور شد: این دانشگاه در دوران شیوع کرونا، نمی‌تواند صرفا به آموزش‌های مجازی و از راه دور بسنده کند و باید از آموزش‌های ترکیبی استفاده کند. یکی از ضعف‌های اساسی که کل نظام آموزش عالی کشوراز آن رنج می برد، بحث کیفیت‌سنجی است که ضرورت دارد در کشور سازمان اعتبارسنجی به‌وجود آید و کیفیت دانشگاه ها نیز براساس آن رصد شود.
انعقاد موافقتنامه با موسسات آموزش عالی مهارتی کشورهای آلمان، سویس و اتریش
پیمان دانش‌کار آراسته معاون پژوهش و فناوری دانشگاه جامع علمی‌کاربردی دیگر سخنران این وبینار به تشریح سیاست‌های این دانشگاه برای کیفیت‌بخشی به آموزش‌های علمی‌کاربردی در پنج سال اخیر پرداخت.
به گزارش روز شنبه دانشگاه جامع علمی و کاربردی، وی به تعطیلی مراکز دولتی و برخی مراکز فاقد استاندارد، اساسنامه مراکز، ارتقای وضعیت مدرسان، توسعه دوره‌های کوتاه‌مدت، توسعه پژوهش و استارت‌آپ‌ها، برنامه‌های آتی و سند راهبردی دانشگاه اشاره کرد و گفت. آمایش آموزش عالی مهارتی، ایجاد پایلوت و الگو برای آمایش استانی آموزش عالی مهارتی، تجمیع و تدوین آمایش آموزش عالی مهارتی در برش منطقه‌ای برای پاسخ‌گویی به نیازهای مهارتی هر منطقه، گسترش مراکز منطبق با ماموریت واحد متقاضی و وجود محیط کار، خوشه‌بندی رشته‌ها، حذف رشته‌های غیرمرتبط با ماموریت مراکز و واحد متقاضی، بازنگری بر برنامه‌های درسی و به‌روز رسانی آنها و تدوین و احصای مشاغل نوین از مهم ترین اقدامات این دانشگاه در پنج سال اخیر است.
معاون دانشگاه جامع علمی کاربردی همچنین به تدوین برنامه راهبردی اول و دوم دانشگاه، تدوین و تصویب چارت‌سازمانی واحدهای استانی، چابک‌سازی فرایندها با تفویض برخی اختیارات به واحدهای استانی و حرکت به سمت خروج از تمرکزگرایی، حرکت در جهت اصلاح و بهبود فرآیندها و تغییر ساختار تشکیلاتی متناسب با نیازهای روز دانشگاه، تدوین برنامه‌های درسی جدید و بازنگری برنامه‌های موجود متناسب با نیازهای روز استانی، ملی و بین المللی، ساماندهی مدرسان علمی‌کاربردی، فراخوان جذب مدرس علمی‌کاربردی و جذب وسیع مدرسان خبره و تجربی، تولید محتوای درسی، کتب و محتوای الکترونیکی برای آموزش‌های مجازی، برگزاری آزمون‌های متمرکز دروس مشترک و برگزاری آزمون‌های متمرکز دروس عملی را از دیگر اقدامات دانشگاه جامع علمی کاربردی در سال های گذشته ذکر کرد.
آراسته در ادامه از تدوین، تصویب و پیگیری اساسنامه مراکز، تدوین، تصویب و پیگیری تکالیف و تعهدات واحدهای متقاضی در برابر دانشگاه، مرکز، مدرسان و دانشجویان، تعیین تکلیف مراکز وابسته به دانشگاه مطابق قانون، تعیین تکلیف مراکز وابسته به دستگاه‌های اجرایی براساس مصوبات نهادهای بالادستی، تعیین تکلیف مراکز غیرفعال خبر داد.
وی تعیین تکلیف مراکز دارای حکم نظارتی با توقف بیش از حد مجاز، راه‌اندازی مراکز جدید برحسب نیاز منطقه و استان، تدوین و به روز رسانی آیین‌نامه‌های مربوط به انتصاب و عزل روسای مراکز، شرح وظایف آنها، تکالیف و تعهدات واحد متقاضی در برابر رییس مرکز، برگزاری دوره‌های دانش‌افزایی و ارتقای روسا و سرپرستان مراکز را از دیگر فعالیت های این دانشگاه عنوان کرد.
معاون دانشگاه جامع علمی کاربردی از انعقاد موافقتنامه با موسسات آموزش عالی مهارتی کشورهای آلمان، سوئیس و اتریش خبر داد و گفت: اخذ مجوز پذیرش دانشجوی بیگانه شهریه‌پرداز از وزارت علوم برای تعدادی از مراکز منتخب دانشگاه در سطح کشور، تدوین عناوین و محتوای برنامه‌های درسی به صورت دو زبانه، تسهیل اعزام دانشجویان علمی کاربردی برای دوره‌های ۳، ۶ و ۹ ماهه به کشور آلمان، راه‌اندازی مرکز آموزش عالی علمی‌کاربردی در ایران توسط کشور آلمان بخش دیگری از فعالیت‌های دانشگاه جامع در حوزه بین‌الملل است.
آموزش مهارت در مراکز جوار صنعت و کار واقعی
پیمان صالحی معاون نوآوری و تجاری‌سازی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و معاون پیشین پژوهش و فناوری دانشگاه جامع علمی کاربردی نیز مزیت‌های ویژه دانشگاه جامع علمی‌کاربردی را آموزش مهارت در مراکز جوار صنعت و کار واقعی، تنوع در حوزه فعالیت و انعطاف در شیوه‌های آموزشی و مقاطع تحصیلی، داشتن گستره جغرافیائی وسیع در کل کشور، وجود زیرساخت های مناسب در بخش خصوصی دانست.
وی ضمن اشاره به حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از گسترش نظام نوآوری در کشور، تصویری از کلان برنامه‌های توسعه زیست‌بوم نوآوری ارایه داد.
معاون معاون علوی و فناوری ریاست جمهوری همچنین به مسوولان و دست‌اندرکاران آموزش‌های علمی‌کاربردی توصیه کرد که ایجاد مراکز نوآوری و رشد در جوار صنعت و رونق بخشی به فعالیت آنها را در دستور کار خود قرار دهند.
صالحی ایجاد شبکه‌سازی واحدهای مکمل و هم راستا در جهت رونق نظام نوآوری، جهت‌دهی استفاده از فضاهای کالبدی به حوزه نوآوری در سراسر کشور، حمایت از راه‌اندازی شتاب‌دهنده‌ها و نگاه ویژه به اولویت‌های کشور در حوزه‌های مختلف از دیگر توصیه های وی در این وبینار بود.
اشتغال‌محور بودن آموزش‌ها در دانشگاه جامع علمی‌کاربردی
اصغر کشتکار از دیگر معاونان پیشین دانشگاه جامع علمی‌کاربردی هم در این وبینار به این سوال پاسخ داد که چرا در دولت‌های گذشته، طرح ادغام دانشگاه جامع علمی‌کاربردی با دانشگاه فنی و حرفه‌ای مطرح شد و شباهت‌ها و تفاوت‌های این ۲ دانشگاه چیست و چرا اجرای طرح ادغام منتفی شد؟
وی با تأکید بر اشتغال‌محور بودن آموزش‌ها در هر دو دانشگاه جامع علمی‌کاربردی و دانشگاه فنی و حرفه‌ای به‌عنوان شباهتشان، اشاره ای به مطالعات تطبیقی و وضعیت آموزش‌های علمی‌کاربردی در سایر کشورها کرد و تاکید کرد: چند ویژگی در دانشگاه جامع علمی‌کاربردی را می‌توان تفاوت‌های اصلی آن و پاسخ به این سوال دانست که چرا طرح ادغام این دانشگاه با دانشگاه فنی و حرفه‌ای محقق نشد و محقق نیز نخواهد شد.
توجه به نقش مؤسسات آموزش عالی علمی کاربردی به عنوان بازوی علمی و اجرایی دانشگاه
غلامرضا کریمی‌نژاد رییس پیشین مؤسسه آموزش عالی علمی‌کاربردی جهاد کشاورزی و معاون پیشین پشتیبانی دانشگاه جامع علمی‌کاربردی هم درخصوص نقش موسسات آموزش عالی علمی‌کاربردی در بخش‌های تخصصی به‌ویژه کشاورزی توضیحاتی اارایه داد.
وی از تعطیلی مراکز آموزش علمی‌کاربردی دولتی اظهار تأسف کرد و بر ضرورت لغو مصوبه شورای عالی اداری در این خصوص تاکید کرد.
وی دانشگاه جامع علمی‌کاربردی را در توسعه بخش‌های مختلف کشور به‌ویژه بخش کشاورزی بسیار موثر و مفید توصیف کردند.
ساختار علمی کشور نیازمند رویکرد جهاد علمی و مهندسی مجدد است
محمدتقی امانپور خبره آموزش‌های علمی‌کاربردی و عضو شورای برنامه‌ریزی آموزشی و درسی دانشگاه جامع علمی و کاربردی هم در این وبینار سخنان خود را با نقد بر این که چرا دولت اختیارات سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی به جز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را برای اجرای آموزش‌های علمی‌کاربردی حذف کرد، گفت: وجود این دستگاه های اجرایی هم در موضوع نیازسنجی و هم در تامین امکانات و تجهیزات مورد نیاز آموزش‌ها کمک حال این دانشگاه بود.
وی ادامه داد: درست است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نباید تصدی‌گری را رها کند، اما لازم است رویکرد علمی به این موضوع داشت.
این کارشناس تصریح کرد: آموزش عالی در کشور نیازمند آسیب‌شناسی است. هم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و هم دانشگاه جامع باید به یک مدل توسعه پایدار برسند. تصمیمات باید پشتوانه علمی داشته باشد و منجر به هم‌افزایی و توانمندسازی دست‌اندرکاران دانشگاه جامع علمی کاربردی شود.
هدف دانشگاه علمی کاربردی آموزش نیروی انسانی متخصص با مشارکت دستگاه های دولتی و غیردولتی است
اکرم اسمعیلی دبیر اجرایی این وبینار در تشریح اهداف برگزاری این نشست گفت: دانشگاه جامع علمی‌کاربردی تنها متولی نظام آموزش عالی علمی‌کاربردی است که زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اداره می‌شود. هدف دانشگاه جامع، فراهم‌آوردن موجبات مشارکت سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی برای آموزش نیروی انسانی متخصص و مورد نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور می‌باشد، به نحوی که دانش‌آموختگان بتوانند برای فعالیتی که به آنها محول می‌شود، دانش و مهارت لازم را کسب نمایند. با گذشت نزدیک به سه دهه از عمر این دانشگاه لازم است بررسی‌هایی در خصوص فلسفه وجودی این دانشگاه و مسائلی که این دانشگاه در دهه چهارم حیات خود با آنها مواجه است انجام شود.
وی ادامه داد: ضرورت‌ها و سوالاتی که این وبینار بر اساس آنها شکل گرفت عبارت هستنداز این که فلسفه تأسیس دانشگاه جامع علمی‌کاربردی چه بوده است؟ کدام مساله یا خلاء در نظام آموزش عالی موجب تأسیس این دانشگاه شد؟ آیا بعد از گذشت سه دهه، این خلاء برطرف شده است؟ این دانشگاه چه دستاوردهایی برای نظام آموزش عالی ایران داشته است؟ وضعیت دانشگاه جامع علمی‌کاربردی ایران در مقایسه با دانشگاه‌های مشابه در جهان چگونه است؟ این دانشگاه در ده سال آینده با چه چالش‌ها، روندها و رخدادهای (داخلی و خارجی) مواجه خواهد بود؟ سناریوهای مطلوب برای ارتقای کیفیت دانشگاه جامع علمی‌کاربردی کدام هستند؟
وی یادآور شد: با توجه به تأثیر کرونا بر کل نظام آموزش عالی جهان و ایران از آنجایی که بخش بزرگی از آموزش‌های کاربردی و مهارتی این دانشگاه، نیاز به حضور فیزیکی دانشجو در محیط کار واقعی، کارگاه‌ها و آزمایشگاه ها دارد و ارایه آموزش‌های مجازی و از راه دور، امکان تجربه عملی دانشجو را برای برخی رشته‌ها به سختی می‌تواند فراهم کند، این سوال مطرح است که نحوه عرضه مطلوب آموزش‌های علمی‌کاربردی چگونه است؟
خبرنگار: مهرنوش خانزائی