«محسن روحی‌صفت» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به نامه آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا به رییس‌جمهور افغانستان و پیشنهاد ایجاد سازوکاری چند جانبه با محوریت سازمان ملل و مشارکت ایران و همسایگان افغانستان برای کمک به صلح افغانستان گفت: به نظر می‌رسد دولت آمریکا درصدد جبران اشتباهات دولت ترامپ در مورد افغانستان است.
وی اضافه کرد: در دولت ترامپ، افغانستان یک موضوع یکجانبه برای ایالات متحده بود و واشنگتن، جامعه جهانی و حتی دولت مرکزی کابل را کنار گذاشته بود و با طالبان در حال مذاکره دوجانبه بود. کار در دولت ترامپ به شکلی بود که گویی درصدد حل مسائل یکی از ایالت‌های خود هستند و همین موجب بدبینی کابل و جامعه جهانی نسبت به مذاکرات دوحه شده بود.
روحی صفت ادامه داد: آن مذاکرات به توافق دوحه منجر شد که فقط در روز امضای توافق، از نمایندگان کشورهای مختلف دنیا فقط برای تماشا و دست زدن دعوت شد و حتی محتوای توافق و ضمائم آن محرمانه باقی ماند.
کارشناس مسائل افغانستان با تاکید بر ضرورت جبران اشتباهات گذشته برای حل مسائل افغانستان اظهار داشت: در رایزنی‌های پیشین درخصوص افغانستان، سازمان ملل متحد در محوریت حل و فصل مسائل و پیشبرد صلح قرار نداشت در حالی که جمهوری اسلامی ایران از ابتدا تاکید داشت باید هرگونه مذاکرات صلح در افغانستان باید در چارچوب نقش‌آفرینی سازمان ملل متحد و محوریت دولت مرکزی این کشور باشد.
آتش بس پیش‌شرط گفت‌وگوهای صلح است
به گفته روحی‌صفت، آتش بس باید پیش‌شرط اساسی برای آغاز و انجام گفت‌وگوهای صلح بین‌الافغانی باشد چراکه این مردم افغانستان هستند که باید تصمیم نهایی را بگیرند و نقش همسایگان و کشورهای منطقه و قدرت‌های بین‌المللی تنها تسهیل‌گری است.
وی با بیان اینکه بدون در نظر گرفتن نقش و جایگاه همسایگان و قدرت‌های منطقه‌ای مذاکرات افغانستان حل شدنی نیست، تصریح کرد: ما امیدوار هستیم که پیشنهاد آمریکا شکلی و ظاهری نباشد و کشورها و قدرت‌های موثر بدون در نظر گرفتن اختلافات خود با یکدیگر، با محوریت سازمان ملل متحد مسئولیت خود را برای حل و فصل بحران در افغانستان ایفا کنند.
این دیپلمات پیشین در پاسخ به سوالی در خصوص منافع متضاد کشورها و بازیگران در افغانستان و اینکه با وجود این تضاد منافع چگونه می‌توان به نقش آفرینی این کشورها امیدوار بود گفت: بحران افغانستان مسئله‌ای پیچیده، غامض و کهنه است که دارای لایه‌های مختلفی است. در این چارچوب، باید موضوع به صورت همزمان در سطح ملی - میان رهبران گروه‌ها و جریان‌های افغانستانی -، منطقه‌ای -قدرت‌های منطقه‌ای- و بین‌المللی - قدرت‌های جهانی - مورد رایزنی قرار گرفته و به نتیجه برسد.
مذاکرات بن از سایر راهکارهای حل بحران افغانستان موفق‌تر بوده است
روحی‌صفت افزود: حل مسائل و ایجاد اجماع البته کار سختی است اما چاره‌ای هم جز این وجود ندارد. بحران افغانستان مشکل بزرگی است بنابراین راه‌حل هم بزرگ بوده و دست یافتن به آن آسان نیست.
وی با تاکید بر اینکه حل بحران افغانستان راه‌حلی جز گفت‌وگوهای سیاسی ندارد، ابراز داشت: برای حل مسائل افغانستان طرح‌ها و راهبردهای مختلفی مطرح شده اما به نتیجه نرسیده است. راه‌حل نظامی که منجر به اشغال این کشور شد، به شکست انجامید. توافق دوجانبه با طالبان بدون در نظر گرفتن دولت مرکزی کابل، قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین سازمان ملل متحد هم عمر کوتاهی داشت.
این کارشناس مسائل افغانستان یادآورشد: در این بین، تنها «مذاکرات بن» از سایر راهکارهای دیگر موفق‌تر بوده که موجب شکل‌گیری دولت ملی در افغانستان و بهتر شدن شرایط این کشور شده است.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی اضافه کرد: در طول ۲۰ سال گذشته دولت آمریکا به عنوان یک طرف قضیه، محدودیت‌هایی را برای دیگران ایجاد کرده و درصدد بوده به شکل یکجانبه و براساس راهبردهایی چون راه‌حل نظامی یا توافق دوجانبه با طالبان مسئله را حل کند اما در هیچ کدام از آنها موفق نشده است.
دولت ترامپ به طالبان توهم قدرت داد
روحی‌صفت اختلاف منافع و رویکردهای کشورهای مختلف منطقه نسبت به موضوع افغانستان را چالش‌برانگیز برشمرد و بیان کرد: برای حل این چالش، کنفرانس قلب آسیا از چند سال قبل کار خود را آغاز کرده تا اختلافات کشورها نسبت به مسئله افغانستان کاهش و همگرایی‌شان بیشتر شود اما این به تنهایی کافی نیست و لازم است مسائل افغانستان در هر سه سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی حل شود.
وی درباره وضعیت کنونی افغانستان یادآور شد: در دوره ترامپ بدون در نظر گرفتن دولت مرکزی و واقعیت‌های افغانستان، واشنگتن با مذاکره دوجانبه با طالبان به آنها توهم قدرت بیش از حد داد و کار را از قبل، دشوارتر کرد. البته به نظر می‌رسد قدم‌هایی در حال برداشته شدن است برای اینکه طالبان در قدرت مشارکت داشته باشد اما نه به آن شکل که در توافق دوحه و آوردن نام «امارت اسلامی» آمده بود.