تماس های تلفنی سال گذشته "حسن روحانی " و " الهام علی اف " روسای جمهوری ایران و جمهوری آذربایجان ، سفرهای متقابل وزیران امور خارجه و دیگر مقامات دو کشور و دیدار هیات پارلمانی جمهوری اسلامی ایران از جمهوری آذربایجان بستر سیاسی مناسب برای حفظ روند توسعه روابط و همکاری های دو کشور در حوزه های مختلف و نیز مناسبات فیمابین در قالب تعاملات منطقه ای را فراهم کرد.
گفت و گو های تلفنی مرتب "محمود واعظی " رییس دفتر رییس جمهوری ایران با " شاهین مصطفی اف " معاون نخست وزیر و رییس آذربایجانی کمیسیون مشترک همکارهای اقتصادی دو کشور ، برگزاری چند دوره اجلاس آنلاین مشترک در حوزه انرژی ، حمل و نقل ، بازرگانی ، بخش خصوصی از جمله تلاش های دو طرف در سال ۱۳۹۹ برای کاهش اثرات منفی همه گیری کرونا بر تعاملات اقتصادی دوجانبه و منطقه ای به شمار می رود .
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در سال ۱۳۹۹ بیشتر توجه خود را به توسعه روابط در حوزه های اقتصادی مختلف در بستر سیاسی بسیار مناسب دو کشور معطوف کردند .
بر این اساس است که "سید عباس موسوی " سفیر جدید جمهوری اسلامی ایران در باکو یکی از عمده اهداف و تلاش های خود را در راستای تقویت هر چه بیشتر روابط اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان اعلام کرد .
اعلام همبستگی باکو و تهران در مقابله با همه گیری کرونا
با توجه به مشکلات ناشی از همه گیری ویروس کرونا برای همه کشورها ، این موضوع در گفت و گو های تلفنی روسای جمهوری ایران و جمهوری آذربایجان نیز در کانون توجه قرار گرفت .
اقای روحانی در تماس تلفنی رئیس جمهوری آذربایجان آمادگی کشورمان برای انتقال تجربیات و گسترش همکاری‌ها با جمهوری آذربایجان برای مقابله با کرونا را اعلام کرد .
رئیس جمهوری با اشاره به مناسبات و همکاریهای خوب دو کشور و تلاش مسوولان برای تسریع در اجرای توافقات، گفت: توسعه روابط همه‌جانبه با جمهوری آذربایجان برای ما حائز اهمیت است و امیدوارم هرچه زودتر شاهد اجرای توافقات فیمابین در بخش‌های مختلف باشیم.
دکتر روحانی با بیان اینکه مسوولان دو کشور می‌توانند در این شرایط که ملاقات حضوری و سفر با مشکلاتی همراه است، از طریق ویدئو کنفرانس رایزنی های خود را به انجام برسانند، بر ضرورت تلاش برای انجام مبادلات تجاری دو کشور با رعایت پروتکل‌های بهداشتی تاکید کرد.
"الهام علی اف" رئیس جمهوری آذربایجان نیز در این گفتگو، روابط و مناسبات دو کشور را مثبت ارزیابی کرد و اظهار داشت: مطمئنا ایران و جمهوری آذربایجان در ماه‌های پیش‌رو با تلاش و مساعی یکدیگر در راستای توسعه بیش از پیش مناسبات و همکاری‌ها، گام برخواهند داشت.
وی با تجلیل از دستاوردهای ایران در مسیر مقابله با بیماری کرونا خواستار گسترش همکاریهای دو کشور و بهره‌مندی از تجربیات ایران در این زمینه شد.
این در حالی است که در فروردین ماه سال ۱۳۹۹ پرچم جمهوری اسلامی ایران در همدلی با مردم و دولت ایران در مبارزه با ویروس کرونا بر روی مرکز حیدر علی اف باکو پایتخت جمهوری آذربایجان به نمایش درآمد.
نمایش پرچم جمهوری اسلامی ایران بر فراز مرکز حیدر علی اف باکو در قالب حمایت دولت و مردم جمهوری آذربایجان از تلاشهای جامعه جهانی در مقابله با ویروس کرونا انجام گرفت و در این ارتباط پرچم ملی چند کشور از جمله چین، فرانسه و آلمان روی این مجموعه فرهنگی به نمایش درآمد.
روابط باکو و تهران در شرایط همه گیری ویروس کرونا هنگام دریافت استوارنامه " سید عباس موسوی" سفیر جدید ایران توسط الهام علی اف رییس جمهوری آذربایجان نیز بررسی شد .
علی اف در این دیدار با اشاره به این که روابط جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران با سرعت گسترش می یابد و هم اکنون نیز وارد سطح بالایی از مناسبات شده است ، گفت و گوی تلفنی با دکتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران را یادآور شد و افزود : در این مکالمه بسیاری از مسایل مهم بررسی شد و توافق کردیم در شرایط شیوع ویروس کرونا مقامات دو کشور دیدارهای آنلاین مرتب داشته باشند و تا به حال تعداد زیادی دیدارهای مجازی هم انجام گرفته است .
علی اف با اشاره به اهمیت دیدارهای آنلاین، گفت : ما نمی خواهیم وقت تلف کنیم چرا که شیوع ویروس کرونا در فعالیت ما اثر گذار بوده است .
رییس جمهوری آذربایجان ابراز اطمینان کرد که برخی پروژه های مهم حمل و نقل و انرژی در دست اجرای دو کشور در سال های آتی به طور گسترده اجرا خواهد شد .
وی در این ارتباط به تکمیل دالان بین المللی حمل و نقل شمال – جنوب اشاره کرد و گفت : این پروژه حمل و نقل نه تنها کشورهای ما بلکه می تواند کل گستره اوراسیا را به یکدیگر متصل کند.
رییس جمهوری آذربایجان گفت : ایران و جمهوری آذربایجان در راستای آغاز فعالیت این دالان بین المللی و توسعه آن تلاش های زیادی از خود نشان دادند .
به گفته علی اف، جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران در حوزه های دیگر از جمله سرمایه گذاری ، انرژی برق و دیگر عرصه ها به نتایج خوبی رسیدند و روابط دو کشور در حوزه نظامی و فنی از سابقه طولانی برخوردار بوده و توافق های جدید در این حوزه حاصل شده است و اطمینان دارم همکاریهای ما در این زمینه نیز با موفقیت توسعه می یابد .
روابط اقتصادی بازرگانی در شرایط همه گیری کرونا
مسوولین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان توانستند در شرایط همه گیری ویروس کرونا برای تامین روابط اقتصادی و تجاری و نیز حمل و نقل از جمله ترانزیت محموله ها میان دو کشور هماهنگی های به موقع انجام دهند.
تماس های مرتب مقامات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان موجب ادامه تعاملات اقتصادی و تجاری میان دو کشور در شرایط همه گیری کرونا شد و بر این اساس بود که محمود واعظی رییس دفتر ریاست جمهوری ایران در گفت و گوی تلفنی با "شاهین مصطفی یف" معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان ضمن بررسی شرایط فعلی همه گیری ویروس کرونا ، با تاکید بر اینکه هیچ مانعی در زمینه تداوم روابط اقتصادی و بازرگانی میان جمهوری آذربایجان و ایران با رعایت پروتکل‌های بهداشتی وجود ندارد،اعلام کرد با وجود همه گیری کرونا روابط دو کشور در حوزه‌های بازرگانی و حمل و نقل تداوم یافته و مراودات دو جانبه در این حوزه‌ها رشد نیز داشته است.
در سال ۱۳۹۹ باز بودن مرزهای مشترک ایران و جمهوری آذربایجان برای حمل و نقل ترانزیتی موجب افزایش حجم حمل و نقل میان دو کشور شد.
رییس دفتر رییس جمهوری ایران و معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان همچنین درخصوص رساندن هر چه زودتر سطح روابط بازرگانی دو کشور با تلاشهای مشترک به حجم دوره قبل از همه گیری کرونا ابراز اطمینان کردند.
با وجودی که جمهوری آذربایجان مرزهای زمینی ، دریایی و هوایی خود را در رابطه با همه گیری کرونا بسته بود ولی این محدودیت ها شامل حمل و نقل ترانزیتی کشورهای همسایه از جمله ایران از طریق این کشور نشد .
برگزاری چهاردهمین اجلاس کمیسیون اقتصادی مشترک
برگزاری چهاردهمین اجلاس کمیسیون اقتصادی مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در تهران از رویدادهای مهم تعاملات دو کشور در سال ۱۳۹۹ در حوزه اقتصادی و بازرگی به شمار می رود .
در این اجلاس دو روزه که اواخر دی ماه برگزار شد ، چشم انداز همکاریهای اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان در حوزه های حمل و نقل،انرژی،صنعت، بازرگانی، ارتباطات، فنآوری های نوین،بهداشت،درمان، اجتماعی، فرهنگی،گردشگری ، کشاورزی، بانکی، بیمه ای و دیگر عرصه ها بررسی و در آن تفاهمنامه توسعه همکاری های دو جانبه اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان به امضای وزیر اقتصاد کشورمان و معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان به عنوان روسای کمیسیون های اقتصادی طرفین رسید.
تفاهمنامه کمیسیون مشترک ، همکاری های اقتصادی دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان را بر پایه دو جزء "پیگیری پروژه های در دست اجرا و نهایی سازی پروژه های آتی" و "توافق بر سر نحوه مشارکت بخش خصوصی ایران و استفاده از توانمندی های آن در بازسازی و بهسازی مناطق آزاد شده جمهوری آذربایجان عنوان کرد که با استقبال ویژه طرف آذری مواجه شد.
دکتر فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصاد کشورمان در این اجلاس با اشاره به توانمندی های کم نظیر شرکت های ایرانی در زمینه ارائه خدمات فنی و مهندسی اظهار داشت: شرکت های پیمانکاری ایرانی، پروژه های مختلفی را در زمینه های ساختمان، ساخت سد و نیروگاه، ساخت پالایشگاه، راه سازی ، پل سازی و سایر زمینه ها در سراسر جهان با موفقیت اجرا کرده اند و اکنون نیز این شرکت ها از آمادگی کامل، جهت همکاری با جمهوری آذربایجان برخوردار هستند.
معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان نیز در این اجلاس اظهار داشت: بی صبرانه آماده همکاری با شرکت های توانمند ایرانی در بازسازی اراضی جنگ زده و احداث پروژهای اقتصادی و حمل و نقلی در منطقه هستیم.
شاهین مصطفی اف، معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان و رییس طرف آذری اجلاس طی سخنانی، با تاکید بر اهمیت ویژه توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران گفت: در این راستا با توجه به شرایط همه گیری کرونا ، با رعایت پروتکل های بهداشتی، در راس هیات بلند پایه ۱۴ نفره با جامعیت کامل به ایران سفر کردیم که این خود معنی دار و قابل تامل است.
معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان با اشاره به اینکه روابط ایران با جمهوری آذربایجان همواره عمیق و مثبت بوده است، گفت: برگزاری چهاردهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی با ایران، شرایط و انگیزه‌های جدیدی را ایجاد می کند و از این پس شاهد رشد همکاری های بیش از پیش دو کشور خواهیم بود.
رئیس دفتر رئیس جمهوری اسلامی ایران در حاشیه این اجلاس در دیدار با معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان با ابراز خرسندی از روند خوب برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور اظهار داشت: روابط تهران – باکو از سال ۹۲ تاکنون در همه زمینه ها رو به توسعه بوده و ۱۳ دیدار روسای جمهوری دو کشور نشان از اراده ایران و جمهوری آذربایجان برای گسترش مناسبات است.
واعظی با اعلام آمادگی برای میزبانی از سفر رئیس جمهوری آذربایجان به تهران، گفت: تبادل بیش از ۱۰۰ هیات دیپلماتیک در سطح وزیران دو کشور و همچنین امضای بیش از ۴۰ سند همکاری، اقدامات بزرگی است که در روابط دو کشور شاهد آن بوده ایم و روابط اقتصادی و تجاری ایران و جمهوری آذربایجان برغم شیوع ویروس کرونا و محدودیت های ایجاد شده همچنان ادامه داشته و با رفع موانع رو به افزایش است.
واعظی همچنین از نهایی شدن توافقنامه تجارت ترجیحی بین دو کشور خبر داد و افزود: تلاش ما این است که این توافقنامه تا یک ماه دیگر امضا شود که توسعه بیش از پیش همکاریهای تجاری دو کشور را به همراه خواهد داشت.
مذاکرات باکو و تهران برای امضای توافقنامه تجارت ترجیحی
یکی از گامهای مهم در راستای تعاملات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان برگزاری سه دور مذاکرات در خصوص متن توافقتنامه تجارت ترجیحی بین دو کشور می باشد .
مذاکرات تجارت ترجیحی با حضور نمایندگان سازمان توسعه تجارت ایران و بخش‌های مختلف از وزارت اقتصاد جمهوری آذربایجان و نمایندگان وزراتخانه‌های خارجه دو کشور برگزار شده است .
همسو با اراده عالی رهبران سیاسی دو کشور نسبت به توسعه و تعمیق مناسبات اقتصادی دوجانبه، این مذاکرات بسیار خوب پیش رفت و طرفین درباره متن پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران و برخی ملاحظات طرف آذری، به توافق رسیدند.
توافق برای امضای توافقنامه تجارت ترجیحی و انجام مذاکرات بین دو کشور برای این منظور، در حاشیه سفر یک سال قبل رئیس جمهوری اسلامی ایران به باکو برای شرکت در اجلاس سران غیرمتعهدها حاصل شد.
امید می‌رود دور بعدی مذاکرات در سطحی بالاتر و با هدف نهایی کردن متن و تمهید آن برای امضای وزرای ذیربط دو کشور در آینده نزدیک برگزار شود.
همکاری ایران و جمهوری آذربایجان در بخش انرژی برق
همکاری ایران و جمهوری آذربایجان در بخش انرژی برق در سال ۱۳۹۹ نیز ادامه داشت و اجرای برخی پروژه های مشترک در این حوزه همچنان در دستور کار دو طرف بود .
بر این اساس " پرویز شاهبازاف " وزیر انرژی جمهوری آذربایجان در دیدار آنلاین با "رضا اردکانیان" وزیر نیرو جمهوری اسلامی ایران ، تمدید توافقنامه تبادلات در این بخش میان شرکت "آذرانرژی " جمهوری آذربایجان و شرکت "توانیر " ایران را اقدامی مهم برای حمایت از همکاریهای فیمابین عنوان کرد .
در این دیدار آنلاین همچنین اجرای پروژه‌های مشترک ساخت سدهای "قیز قلعه سی " و "خداآفرین " بر رودخانه "ارس" در مرز مشترک دو کشور و نیز نیروگاه برق آبی "اردوباد " بررسی و بر ضرورت سرعت بخشیدن به عملیات مربوط به اجرای این پروژه‌ها تاکید و قرار شد در آینده نزدیک جلسات کمیسیون فنی مربوطه در این زمینه برگزار شود .
در این دیدار اهمیت ایجاد دالان انرژی برق روسیه ، جمهوری آذربایجان و ایران برای دو کشور همسایه مورد اشاره قرار گرفت و خاطر نشان شد که میان سه کشور در خصوص تدوین توجیه فنی و اقتصادی اتصال شبکه‌های برق جمهوری آذربایجان ، ایران و روسیه توافق شده است .
بر این اساس وزیر نیرو جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه درباره نحوه محاسبه‌های مالی سد خداآفرین با جمهوری آذربایجان توافق شد، گفت: بلافاصله برای احداث نیروگاه‌های برق‌آبی این سد اقدام خواهیم کرد.
وی با اشاره به این که احداث این دو نیروگاه برای دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان منافع زیادی به همراه خواهد داشت ، افزود : یکی از طرح های بزرگی که از ۲۰ سال پیش در موضوع رودخانه مرزی ارس عملیات اجرایی آن آغاز شده ،سد خداآفرین بوده و خدا آفرین، سد مهمی بر روی رودخانه مرزی ارس است که می تواند حدود یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب را تنظیم کند.
رضا اردکانیان همچنین در خصوص تعاملات منطقه ای کشورمان در بخش انرژی برق گفت : ظرف چندماه آینده پروژه مطالعاتی سنکرون‌سازی (اتصال شبکه برق) سیستم برق ایران، جمهوری آذربایجان و روسیه به اتمام خواهد رسید و پس از آن عملیات اجرایی شروع خواهد شد.
وزیر نیرو گفت: ایران، جمهوری آذربایجان و روسیه توافق کردند که یک شرکت مهندس مشاور ایرانی مسوول این پروژه باشد که این مشاور انتخاب شده و کار خود را نیز شروع کرده است.
ایجاد شهرک صنعتی مشترک ایران و جمهوری آذربایجان
یکی از موضوعات مهم در دستور کار ایران و جمهوری آذربایجان در سال ۱۳۹۹ ایجاد شهرک صنعتی مشترک دو کشور در استان اردبیل بود.
" علی رضا رزم حسینی " وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران در این ارتباط آمادگی کشورمان برای راه اندازی این شهرک صنعتی مشترک با جمهوری آذربایجان را اعلام کرد .
وی با اشاره به این که با حصول توافق لازم دو طرف سرمایه گذاری مشترک برای راه اندازی این شهرک صنعتی را آغاز خواهند کرد ، گفت : استان اردبیل ظرفیت های زیادی برای ساخت واحد های تولیدی مشترک دو کشور را دارد و تحقق این طرح موجب گسترش همکاری های اقتصادی باکو و تهران خواهد شد.
نوروز یکی از مشترکات فرهنگی ایران و جمهوری آذربایجان
در آخرین تحول روابط دو کشور در سال ۱۳۹۹ محمود واعظی در تماس تلفنی «شاهین مصطفی اف» معاون نخست وزیر آذربایجان با تبریک فرارسیدن سال ۱۴۰۰ و عید نوروز، از نوروز به عنوان یکی از مشترکات فرهنگی دو کشور نام برد و اظهار داشت: دو کشور زمینه های فراوانی برای گسترش روابط دارند، از جمله می توان به همکاری ها در زمینه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و دانشگاهی و همچنین حوزه گردشگری اشاره کرد.
رییس دفتر رییس جمهوری در ادامه بر ضرورت تقویت همکاری های دو کشور در حوزه حمل و نقل و ترانزیت کالا اشاره کرد و افزود: تهران و باکو در طول یکسال گذشته برغم شیوع ویروس کرونا، همکاری خوبی در زمینه تبادلات مرزی و حمل و نقل کالا داشته اند که امیدواریم این همکاری ها در سال جدید افزایش یابد.
واعظی با اشاره به موفقیت های ایران در زمینه مقابله با بیماری کووید ۱۹ و همچنین تولید واکسن کرونا، آمادگی کشورمان را برای اشتراک و انتقال تجربیات در این زمینه به کشور آذربایجان اعلام کرد.
دو طرف در ادامه با اشاره به پنجاهمین سال همکاری دو کشور در بهره برداری از رودخانه مرزی ارس از آن به عنوان نماد دوستی و همسایگی ایران و جمهوری آذربایجان نام بردند و بر تسریع در اجرایی و عملیاتی شدن پروژه سد خدا آفرین و قزقلعه سی و همچنین پل آستراچای تاکید کردند.
«شاهین مصطفی اف» معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان نیز در این تماس تلفنی با تبریک سال جدید و عید نوروز به محمود واعظی از ایران به عنوان کشور دوست و همسایه این کشور نام برد و افزود: اراده باکو بر توسعه و تعمیق روابط با تهران در همه زمینه ها است.
وی با بیان اینکه از سوی دولت آذربایجان تسهیلات جدیدی برای تقویت همکاری دو کشور در زمینه حمل و نقل و ترانزیت کالا در نظر گرفته شده است ابراز امیدواری کرد که در سال آینده با بهبود شرایط، شاهد تقویت همکاری ها در این زمینه باشیم .
معاون نخست وزیر آذربایجان همچنین از عفو و آزادی ۷ شهروند ایرانی زندانی در آذربایجان توسط رییس جمهور این کشور خبر داد.
شاهین مصطفی در این گفت و گو ضمن دعوت از رییس دفتر رییس جمهوری ایران برای سفر به باکو، ابراز امیدواری کرد که در این سفر بتوان در ارتباط با استفاده از دانش فنی و مهندسی ایران و شرکت‌های ایرانی در زمینه بازسازی مناطق آزاد شده جمهوری آذربایجان از اشغال همکاری نمود.