بر اساس مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا، انواع میوه، آجیل و خشکبار، شیرینی و شکلات، کیف و کفش، پوشاک و سایر اقلام مورد نیاز مردم برای شب عید در بازار مشهد به وفور یافت می‌شود؛ مغازه ها مملو از کالا است اما خریدها آنقدر نیست که رضایت کسبه را جلب کند و در این شرایط مردم ترجیح می دهند ضروری ترین اقلام را خریداری کنند.
شاید بتوان بخشی از فضای حاکم بر بازار نوروزی مشهد را نتیجه تحمیل شرایطی دانست که از حدود سه سال پیش و با اعمال شدید تحریم‌های ضد ایرانی ترامپ آغاز شد؛ این تحریم ها همانطور که مسئولان وقت آمریکا می گفتند، معیشت مردم را نشانه گرفته بود و هدف آن ایجاد نارضایتی برای تحت فشار قرار دادن ملت و دولت ایران بود.
در نتیجه این تحریم‌ها هزینه‌های تولید و تامین مواد اولیه برای کارخانجات بالا رفت که به افزایش قیمت کالاها و خدمات در کشور انجامید به طوری که هم نرخ تورم افزایش یافت و هم درآمد عمومی مردم رو به کاهش نهاد.
در چنین شرایطی، شیوع کرونا نیز مزید بر علت شد تا اقتصاد ایران از تبعات این همه گیری در امان نماند به طوری که اکنون با گذشت حدود سیزده ماه از ورود کرونا به ایران، شاهد تغییر در رفتارهای مصرفی مردم و مراجعات آنها به بازار برای تامین اقلام ضروری هستیم.
هاجر مشکانی شهروند مشهدی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: حقوق یک کارمند جوابگوی خرید کیف، کفش و لباس نو با قیمت‌هایی کنونی نیست و ناگزیر باید از خرید برخی اقلام پرهیز کرد.
اظهارات این شهروند را سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی در داده‌های آماری به شکل دیگری بیان کرده است؛ این آمار نشان از کاهش درآمدهای مردم استان نسبت به افزایش هزینه های آنان است به طوری که براساس آخرین آمار، هزینه های خانوار شهری ۴۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است که از این میزان ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هزینه های خوراکی و حدود ۳۰ میلیون تومان هزینه‌های غیرخوراکی است.
به استناد همین آمار درآمد خانوار شهری ۴۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است و با اینکه درآمد خانوارهای شهری از هزینه آنان بیشتر بوده، اما رشد درآمدها نسبت به هزینه ها کمتر است.
براساس آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان، نرخ تورم بهمن ماه امسال در کل خانوارهای خراسان رضوی سه درصد بود که نسبت به ماه قبل از آن ۱.۴ درصد افزایش داشت، این شاخص برای خانوارهای شهری استان ۲.۸ و برای خانوارهای روستائی ۳.۷ درصد بود که در نقاط شهری و روستایی ۱.۴ درصد افزایش داشته است.
تورم نقطه به نقطه کل خانوار خراسان رضوی در بهمن ماه امسال در گروه خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات ۷۵، پوشاک و کفش ۶۵.۵، گروه مسکن ۱۶.۳ و گروه بهداشت و درمان ۳۱.۳ درصد بوده است که نشان از افزایش قیمت کالاها دارد.
این آمار نشان از کاهش توان اقتصادی مردم نسبت به افزایش قیمت کالاها در بازار دارد و این موضوع بر شور و هیجان خرید نوروزی در بازار نیز تاثیر می‌گذارد، هرچند نباید شرایط شیوع کرونا و کمتر شدن حضور مردم در بازار را نادیده گرفت اما آنچه بیشتر نمایان است کاهش بضاعت اقتصادی مردم می‌باشد که بر خرید نوروزی سایه افکنده است.
در آستانه نوروز باستانی مردم مشهد از گرانی ها گلایه دارند و فروشندگان از کاهش خرید مردم در رنج هستند.
البته در شرایط کنونی که هزینه تمام شده کالا به دلایل تحریم و فشارهای مختلف بر کشور افزایش یافته، نمی‌توان انگشت اتهام را به سوی گران فروشی کسبه در بازار گرفت. فروشندگان کالاهای پرمصرف نوروزی دلایل مختلفی را برای گرانی کالا عنوان می کنند.
میوه فراوان و خرید اندک
در آستانه عید نوروز و اجرای طرح تنظیم بازار برای توزیع مناسب پرتقال و سیب، تقاضای میوه افزایش یافته و به نظر می‌رسد تا حدی قیمت آن به ثبات رسیده و نسبت به گذشته کاهش یافته است.
با این حال رییس اتحادیه صنف بارفروشان مشهد در این باره به خبرنگار ایرنا می گوید: بهای تمام شده میوه زیاد است زیرا هزینه های جانبی آن اعم از بخش تولید تا حمل و نقل و عرضه افزایش یافته و از سوی دیگر بضاعت اقتصادی مردم برای خرید میوه کاهش پیدا کرده و این در حالی است که میوه در بازار فراوان است.
حیدر ساکن برجی افزود: کامیونهای حامل بار میوه با کیفیت مطلوب ه روز در میادین میوه و تره بار مشهد تخلیه می شوند و چون حجم زیاد میوه با توان اقتصادی مردم تناسبی ندارد، ناچار میوه انبار می‌گردد.
وی ادامه داد: با این حال روند نزولی قیمت میوه در بازار این شهر آغاز شده و قیمت اغلب میوه ها بویژه مرکبات کاهش یافته است.
رییس اتحادیه صنف بارفروشان مشهد گفت: قیمت پرتقال، سیب، لیموشیرین، لیموترش و موز طی چند روز اخیر کاهش یافته است بطوریکه هم اینک قیمت هر کیلو پرتقال تامسون جنوب بین ۱۸ هزار تا ۲۴ هزار تومان، پرتقال تامسون شمال بین ۱۰ هزار تا ۱۲ هزار تومان، سیب زرد بین پنج هزار تا ۱۴ هزار تومان، سیب قرمز بین چهار هزار تا ۱۴ هزار تومان، لیموشیرین بین ۱۰ هزار تا ۱۲ هزار تومان، لیموترش بین ۲۰ هزار تا ۲۵ هزار تومان در بازار عرضه می‌شود.
وی افزود: قیمت موز نیز که پیش از این به هر کیلو ۵۰ هزار تومان رسیده بود با واردات اخیر این میوه و تزریق آن به بازار کشور، روند کاهشی یافته و به هر کیلوگرم ۳۵ هزار تا ۴۵ هزار تومان رسیده است.
بازار شیرینی نوروزی
قیمت شیرینی به عنوان یکی از اقلام پرمصرف نوروزی افزایش بسیار داشته بطوریکه رییس اتحادیه صنف شیرینی سازان مشهد به خبرنگار ایرنا می‌گوید: با توجه به ایام پایانی سال، توان اقتصادی مردم جوابگوی خرید شیرینی نیست در حالی که شیرینی‌سازان، گاه کمتر از سود قانونی خود شیرینی عرضه می‌کنند.
محمد فرزانی افزود: با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه تولید شیرینی، بهای انواع این محصول در مقایسه با سال گذشته ۵۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش یافته است.
وی ادامه داد: قیمت تخم مرغ، روغن، شکر، نارگیل، شکلات، مغزها، آرد، کاکائو و سایر اقلام تولید شیرینی نیز نسبت به سال گذشته تغییر بسیار داشته که بر قیمت تمام شده آن تاثیر گذاشته است.
رییس اتحادیه صنف شیرینی سازان مشهد گفت: بضاعت اقتصادی مردم در برابر افزایش قیمت شیرینی و گرانی سایر کالاها، ناچیز است لذا آنان ترجیح می دهند اقلام اساسی مورد نیاز خود را تهیه کنند و تهیه شیرینی در اولویتهای بعدی خرید آنان قرار دارد.
آجیل و خشکبار نوروزی تغییر قیمت ندارد
با وجود گران شدن برخی اقلام، رییس اتحادیه صنف فروشندگان آجیل و خشکبار مشهد گفت: قیمت آجیل و خشکبار در بازار مشهد نسبت به سال گذشته تغییری نداشته است.
علیرضا ارزانی ممقانی افزود: مردم این شهر از خرید آجیل و خشکبار استقبال کرده و با مراجعه به مغازه ها نسبت به خرید مایحتاج نوروزی خود اقدام می‌کنند.
وی ادامه داد: فروش آجیل و خشکبار تا قبل از شب یلدا در مشهد به هیچ وجه مطلوب نبود، واحدهای صنفی متضرر شده و حتی برخی از آنها مجبور به تعدیل نیروی انسانی خود شدند اما بعد از شب یلدا بازار آجیل و خشکبار رونق گرفت و مردم از خرید این محصولات استقبال کردند.
پوشاک عید، اجناس سال گذشته
رییس اتحادیه صنف فروشندگان پوشاک مشهد نیز گفت: به دلیل تجربه تلخ عید سال گذشته و ذخیره شدن اغلب اجناس فروشندگان پوشاک این شهر، آنان در ایام پایانی امسال جنس کمتری خریداری نموده و بیشتر اجناس گذشته را در بازار عرضه کرده‌اند.
جواد مفیدی افزود: ضرر و زیان عید نوروز گذشته آنقدر برای فروشندگان پوشاک سنگین بود که سالها زمان می برد این خسارت جبران شود لذا امسال نیز با توجه به شرایط شیوع کرونا، فروشندگان جنس کمتری برای نوروز خریداری کردند.
وی ادامه داد: مشکل عمده فروشندگان در عید نوروز تغییر مد و رنگ است که تلاش کردند تا حدی اجناس مطابق با مد و رنگ نوروز تهیه کنند اما از یک سو بیم آن می رود که با تغییر وضعیت شیوع کرونا اقبال عمومی نسبت به خرید پوشاک در نوروز افزایش یابد و فروشندگان با کمبود جنس مواجه شوند، از سوی دیگر این احتمال هم وجود دارد که خرید به اندازه کافی نباشد و جنس روی دستشان بماند.
رییس اتحادیه صنف فروشندگان پوشاک مشهد گفت: قیمت پوشاک در ایام پایانی امسال نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیر داشته و با توجه به بضاعت اقتصادی مردم، خرید پوشاک در اولویتهای بعدی خرید قرار گرفته است.
امید به فروش اینترنتی
فروشندگان کیف و کفش در مشهد نیز از کاهش فروش این اقلام گلایه مند هستند، آنان دنبال شیوه های دیگری برای فروش بیشتر کالاهای خود برگزیده اند و برخی به سوی فضای مجازی برای رونق گرفتن کسب و کار خود سوق یافته اند.
رییس اتحادیه صنف سراجان مشهد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود نزدیک شدن به عید نوروز، خرید کیف مانند سال گذشته نیست و بضاعت اندک اقتصادی مردم باعث شده خرید کیف در اولویت نباشد و مردم خرید اقلام ضروری خود را به خرید کیف ترجیح دهند.
حسین اصغر ثابتی افزود: این در حالی است که کیف های موجود در بازار مربوط به تولیدات قبل است و تولیدات جدید در این زمینه هنوز وارد بازار نشده است، در ایام پایانی سال نیز بیشتر خرید مردم در حوزه کیف معطوف به کیفهای زنانه است.
وی ادامه داد: از ۲ یا سه ماه قبل واحدهای تولیدی مواد اولیه کیف قیمت محصولات خود را به شدت افزایش دادند و هیچ نظارتی نیز در این بخش نیست، لذا تولیدات کیف طی چند ماه آینده افزایش قابل توجه در بازار خواهد داشت.
رییس اتحادیه صنف سراجان مشهد گفت: قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته و گران شدن کیف در ماه های آتی بازار این محصول را ضعیف‌ترخواهد کرد.
رییس اتحادیه صنف کفاشان مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: قیمت همه کالاها و خدمات متناسب با افزایش نرخ ارز، صعودی می‌شود اما وقتی نرخ ارز روند کاهشی را آغاز می کند، قیمت کالاها و خدمات ثابت می ماند و دیگر کاهش نمی‌یابد، قیمت کفش نیز متناسب با نرخ ارز و افزایش هزینه تولید نسبت به سال گذشته روند صعودی داشته است.
محمد محمدی افزود: به دلیل شیوع کرونا بازار نوروزی و ایام پایانی سال برای کفاشان مشهدی رونق گذشته را ندارد، بازار روال معمولی خود را طی می کند، دیگر خبری از شور و هیجان خرید آخر سال توسط شهروندان نیست، در این شرایط کفاشانی که متمایل به فروش از طریق فضای مجازی هستند، حضور پررنگی در این بخش دارند.
وی ادامه داد: در این شرایط تولیدکنندگان و فروشندگان کفش از بیم تعطیلی بازار در ایام پایانی سال اطمینان خاطر نسبت به تولید زیاد کفش و عرضه فراوان آن نداشتند لذا برای جلوگیری از ضرر و زیان، به سوی فروش اینترنتی و تولید براساس سفارش حرکت کرده اند.
رییس اتحادیه صنف کفاشان مشهد گفت: جشنواره فروش فوق العاده محصولات پرفروش نوروزی مانند کفش فرصت ارزشمندی در زمان شیوع کرونا برای افزایش اقبال عمومی نسبت به خرید کالا است و کفاشان از این موضوع استقبال کرده‌اند.
راه‌اندازی سامانه بازارچه برخط (آنلاین)
در راستای فراهم کردن زمینه فروش اینترنتی در آستانه عید نوروز، سامانه بازارچه برخط (آنلاین) اتاق اصناف مشهد نیز راه اندازی شده است.
رییس اتاق اصناف مشهد در این باره گفت: با توجه به شیوع کرونا و تعطیلی بسیاری از مشاغل در سال گذشته آسیب های جبران ناپذیر به بدنه اصناف وارد شد، در همین راستا طرح نمایشگاهی به وسعت ایران در قالب فروش فوق العاده برخی از صنوف ویژه کالاهای ضروری مردم در ایام نوروز و فروش اینترنتی از روز گذشته به مرحله اجرا درآمد که با استقبال واحدهای صنفی و مردم مواجه شده است.
محمود بنانژاد افزود: همچنین سامانه بازارچه برخط (آنلاین) اصناف، به نام senfishop راه‌اندازی شد که هدف از طراحی و اجرای این طرح بازگرداندن رونق اقتصادی به واحدهای صنفی است تا بتوانند با وجود شرایط کرونایی در اقتصاد کشور ادامه حیات داشته باشند.
وی ادامه داد: در این سامانه که متعلق به اتاق اصناف مشهد است، واحدهای صنفی دارای پروانه کسب می توانند واحد صنفی خود را به مردم معرفی، کالاهای خود را برای فروش عرضه نموده و از درگاه پرداخت اینترنتی آن بهره مند گردند.
رییس اتاق اصناف مشهد دیگر مزایای این سامانه را ایجاد اعتماد سازی برای مردم دانست و گفت: خریداران کالاها می توانند آسوده خاطر به این سامانه اعتماد کرده و کالاهای مورد نیاز خود را خریداری نمایند، همچنین واحد بازرسی و نظارت اتاق اصناف بر حسن انجام کار واحدهای صنفی ارائه کننده کالاها در این سامانه نظارت کامل داشته و به شکایات احتمالی رسیدگی خواهد کرد.