تهران- ایرنا- استاندارد «فناوری نانو – اندازه‌گیری توزیع‌های اندازه و شکل ذرات به‌وسیله میکروسکوپی الکترونی عبوری» در نود و هشتمین اجلاسیه کمیته ملی استانداردهای فناوری نانو تصویب و آماده انتشار شد.

به گزارش روز سه شنبه ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، روش‌های مشخصه‌یابی نانوذرات اغلب شامل اندازه، شکل، ساختار سطحی (یا بافت) و شیمی سطح هستند، ولی محدود به این موارد نمی‌شوند، این اندازه گیری‌ها همراه با اطلاعات فازی، مانند فاز بلوری، ریخت شناسی ماده را تشکیل می‌دهند.

میکروسکوپی الکترونی عبوری به‌عنوان یک ابزار استاندارد برای اندازه‌گیری نانومقیاس، اشکال دوبعدی از تصاویر ذرات را ارائه می‌کند، گردش کار کلی اندازه‌گیری توزیع اندازه و شکل ذرات در نانومقیاس شامل آماده‌سازی نمونه و فاکتورهای دستگاهی، تصویرگیری، آنالیز ذرات، آنالیز داده‌ها و گزارش‌دهی است.

سه نوع توصیف‌گر برای اندازه و شکل در نظر گرفته می‌شوند، توصیف‌گرهای اندازه آن‌هایی هستند که به وسیله اندازه گیری‌های خطی و سطحی تعیین می‌شوند. توصیف‌گرهای شکل شامل توصیف‌گرهای کشیدگی مانند نسبت دو توصیف‌گر طول و توصیف‌گر زبری می‌شوند که نشان دهنده بی‌نظمی‌های سطحی نانوذرات است.

پروتکل میکروسکوپی الکترونی عبوری، بر آنالیز کمی وکیفی کیفیت داده‌ها توسط کاربر تأکید دارد. روش‌های دیداری سازی داده‌ها (مانند انحراف باقیمانده و نمودارهای چندک) و همبستگی‌های داده‌ها (همچون جفت‌های توصیف گرهای شکل و اندازه یا آنالیز فرکتال)، می‌توانند شیوه‌های مکملی برای ارزشیابی و متمایز کردن نمونه‌های آزمون ارائه کنند. در مجموع سنجه‌های کیفی و کمی به همراه ابزارهای دیداری‌سازی و همبستگی به کاربران کمک می‌کند که پروتکل‌ها را متناسب با اهداف کیفی و کمی آن‌ها تنظیم کنند.

این استاندارد، چگونگی اندازه‌گیری و آنالیز تصاویر گرفته شده به‌وسیله میکروسکوپی الکترونی، برای دستیابی به توزیع‌های اندازه و شکل در نانومقیاس را مشخص می‌کند. این استاندارد روی دو ویژگی ریخت‌شناسی و توزیع‌های اندازه و شکل، برای نانو اشیا گسسته، کلوخه‌ای و انبوهیده تمرکز دارد.

این استاندارد ملی با مشارکت متخصصانی از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و کارشناسان ستاد توسعه فناوری نانو تدوین شده، منبع مورد استفاده برای تدوین آن، استاندارد بین‌المللی ISO ۲۱۳۶۳ است که در سال ۲۰۲۰ توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) منتشر شد.