گرگان - ایرنا - کرونا اگر چه فرصت پهن‌کردن سفره عید را از مردم گرفت و پخت انواع کیک و شیرینی را از رونق انداخت اما هنوز بوی نان‌ و شیرینی سنتی در گوشه و کنار گلستان پیچیده و زنان هنرمند استان به خاطر فراموش‌نشدن فرهنگ به یادگار مانده از نیاکان خود برای سفره‌های بدون مهمان هم به پخت و پز مشغول‌ هستند

پخت انواع نان و شیرینی عید از جمله آداب و رسوم دیرینه مردم گلستان است که هر سال قبل از شروع سال جدید تکاپو برای آن آغاز شده و تا فرا رسیدن روز طبیعت برای پذیرایی از مهمانان نوروزی ادامه دارد.

در گذشته های دور که انواع  شیرینی به صورت بازاری در دسترس همه نبود، این نان ها یکی از ارکان اصلی سفره عید مردم گلستان برای پذیرایی از مهمانان به شمار می‌رفت که با گذشت سال ها هنوز هم بخش جدایی ناپذیر سنت مردم این دیار در نوروز است.

نون پادرازی

نون پا درازی یکی از ساده ترین شیرینی های سنتی عید گلستانی ها و به ویژه مردم گرگان به شمار می رود که به دلیل بهره گیری از مواد غذایی غنی چون گندم و  سیاهدانه دارای ارزش غذایی بالایی است.

آرد گندم، شکر، کره حیوانی یا کمی روغن جامد، خمیر مایه، آب یا شیر، کمی نمک و سیاه دانه مواد اولیه این نان است.

بانوان گلستانی ابتدا مواد این نان را با هم مخلوط کرده و شروع به ورز دادن خمیر می کنند.

سپس خمیر را در جای به نسبت گرم برای چند ساعت می گذارند و پس از "وَر" آمدن به اندازه دلخواه از آن جدا نموده و با وردنه چوبی شیاردار این خمیر را پهن و برای جلوگیری از پف کردن خمیر، شیارهایی روی آن ایجاد کرده و در تنور می گذارند.

نان پادرازی گرگان در سال ۱۳۹۴ به عنوان میراث فرهنگی ناملموس (میراث معنوی ) در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

نان زنجبیلی

یکی از نان های محلی معروف و قدیمی مردم گرگان نان زنجبیلی است که برای تهیه آن از ترکیبات و مخلوط آرد گندم، شکر، کره محلی و زنجبیل استفاده شده و پس از پخت به شکل لوزی برش داده می شود.

شکل این شیرینی به صورت لوزی هایی به اضلاع حدود ۲ تا ۴ سانتی متر است که قبل از پخت آن را برش می دهند.

نان زنجبیلی جزو نان های عیدی محسوب می شود که علاوه بر ایام نوروز، در دیگر اعیاد و جشن ها برای پذیرایی از مهمانان مورد استفاده قرار می گیرد.

این اثر را با عنوان "نان زنجبیلی، نان شیرینی سنتی (نون عیدی) گرگان" در سال ۱۳۹۴  در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

نان کماج

نان کماج یکی دیگر از نان های محلی سفره عید گلستانی ها به ویژه در شهرستان گالیکش و روستاهای اطراف آن است که به شیوه سنتی بر روی زغال پخته می شود.

کماج بافت نرمی دارد و زنان گالیکشی اغلب این نان را از موادی چون آرد، شیر، روغن، مایه خمیر، شکر، تخم مرغ، نمک، زردچوبه و کمی کنجد یا سیاه دانه  تهیه می کنند.

برای پخت کماج ابتدا با مخلوط این مواد خمیر نان را آماده کرده و نمی گذارند خمیر پف کرده یا ور بیاید و سپس زغال‌های نیمه افروخته و خاکسترها را کنار می زنند و خمیر را داخل اجاق گذاشته و روی خمیر را با چند برگ علف دَمبوک (برگ گیاهی پهن و بزرگ همچون بابا آدم جنگلی)می پوشانند تا خمیر به زغال نچسبد و نان نسوزد و در آخر با زغال‌های نیمه افروخته و خاکسترهای داغ روی خمیر را می پوشانند.

"مهارت پخت نان کماج " شهرستان گالیکش در سال ۱۳۹۵ در شورای عالی ثبت و تعیین حریم کشور به عنوان یک  مهارت ارزشمند در فهرست آثار میراث ناملموس کشور به ثبت ملی رسید.

نان کاک

نان کاک یکی  دیگر از اجزای سفره عید مردم گلستان به ویژه در گالیکش و مینودشت است که از گذشته های دور به شیوه کاملا سنتی در اعیاد و مراسم های عروسی پخته و مورد استفاده قرار می گرفت.

شیر، تخم مرغ، آرد، شکر و نمک مواد اولیه تهیه این نان است.

بانوان شرق گلستان و به ویژه در مناطق روستایی با این مواد خمیری را آماده کرده و پس از ور آمدن، این خمیر را به اندازه های تخم مرغی تقسیم کرده و با وردنه پهن می کنند.

سپس سوراخ هایی روی آن ایجاد می کند تا پف نکند و در انتها در تنور می گذراند تا بپزد و پس از پخت با دست روی آنها را با روغن چرب می کنند.

نان تاتاری

نان تاتاری یکی دیگر از شیرینی های سنتی مردم استان و به ویژه در مینودشت، گنبد، گالیکش و رامیان است که هر ساله بر سفره عید جلوه گری می کند و از موادی از جمله آرد، تخم مرغ، پودر قند و روغن  تهیه می شود.

این شیرینی سنتی را بسته به سلیقه کدبانوی خانه می‌شود به رنگ‌های مختلف سفید (با جدا کردن زرده تخم مرغ از سفیده آن ) و قهوه‌ایی (با افزودن پودر کاکائو به روی تخم مرغ ها) در آورد و نوش جان کرد.

نان تاتاری یکی از شیرینی‌های سنتی ترکمن‌ها است که برای پذیرایی در عروسی‌ها و اعیاد تهیه شده و به عنوان یک میان وعده در کنار چای استفاده می‌شود و مزه ترد و خوش آن همراه با عطر و طعم دلپذیرش این شیرینی را جزو بهترین خوراکی‌های مورد علاقه مردمان این قوم قرار داده است.

نان خرمایی

کلوچه خرمایی یکی از شیرینی‌های مخصوص سیستانی‌های ساکن گلستان است که پخت آن در بین این قومیت رواج داشته و اغلب برای پذیرایی از میهمانان در اعیاد مورد استفاده قرار می گیرد.

این کلوچه به دلیل ترکیب آرد و خرما، میان وعده‌ای مقوی محسوب شده و مورد استقبال زیاد گلستانی ها قرار دارد.

آرد، روغن جامد، شکر، بکینگ پودر، شیر، نمک،  سیاه دانه، رازیانه، زیره و خرما، مواد اولیه این شیرینی است.

گلستان مطابق سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵، یک میلیون و ۸۶۹ هزار نفر جمعیت متشکل از اقوام و مذاهب مختلف در ۳۴ نقطه شهری و هزار و ۷۵ روستا دارد.