کاخ سفید با ادبیاتی متفاوت از زبان رابرت مالی نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران در گفت و گوی اخیر با صدای آمریکا چند چاشنی را استفاده کرد؛ با این امید که چند پیام همزمان به چند نقطه ارسال کند و دیپلماسی رسانه ای معمول دولت های دموکرات را برای پیشبرد سیاست اقناع طرف های متعدد در کنار ادامه سیاست «فشار حداکثری» پیش ببرد.
۱-گفت و گو با رسانه فارسی زبان؛ چرا؟
رابرت مالی در نخستین گفت‌وگو با یک رسانه فارسی زبان، به سوالات خبرنگار بخش فارسی صدای آمریکا پاسخ داد.
گفت و گوی مالی با بخش فارسی صدای آمریکا با هدف سوء استفاده از یک موقعیت مناسبتی مهم برای ایرانیان یعنی عید نوروز و جشن سال نو انجام شد. طبیعتا اولین مخاطبان مقام آمریکایی، ایرانیان فارسی زبان هستند. مالی تلاش کرد در تقلایی برای بهره گیری از دیپلماسی عمومی، کارکرد رسانه صدای آمریکا را در توجیه فشار بر ملت ایران در مناسبت نوروز به کار گیرد. می توان گفت اگر یک ناظر بر تنش های ایران و آمریکا نداند که رابرت مالی با چه رسانه ای گفت و گو کرده، جمعیت اصلی مخاطبانش چه کسانی بوده اند و صرفا متن اظهارات مقام آمریکایی را بدون توجه به منبع خبر بخواند یا بشنود، اولین سوالی که به ذهنش خطور می کند این است که چرا لحن آمریکایی ها به طور قابل ملاحظه ای تغییر کرده و نرم تر شده است. تغییر ادبیات و لحن رابرت مالی را باید در چارچوب و زمینه آن دید.
۲-وقتی از لحن متفاوت رابرت مالی می گوییم
به این عبارت های رابرت مالی در گفت و گو با بخش فارسی صدای آمریکا دقت کنید:
«حمله های اخیر نمایندگان ایران به نیروهای آمریکایی در عراق، کار دولت بایدن را برای بسیج حمایت های بین المللی در راستای حل تنش های بین آمریکا و ایران دشوار می کند».
«حقیقتا این برای جو غالب در آمریکا سازنده نیست که همپیمانان ایران اقدام به حمله به آمریکایی ها در عراق یا هر جای دیگری کنند هر چند آمریکا مثل همیشه پاسخ خواهد داد.»
«اگر اینها تاکتیک هایی از سوی ایران برای تسریع امور باشد سخت است که موفقیت آن را بتوانیم تصور کنیم.»
«اگر ایران تمایلی به مذاکرات مستقیم با آمریکا نداشته باشد هر دو طرف می توانند از کانال طرف سومی، مذاکره کنند.»
«بر ایران فشار می آوریم تا قانعش کنیم که تلاش برای تکمیل توافق به سود ایران نیز هست.»
صرفنظر از اتهام زنی های همیشگی و واهی علیه ایران در تمامی عبارت های فوق، تاکید بر ادعای مظلومیت طرف آمریکایی در این گفت وگو بیش از هر زمان دیگری قابل ملاحظه است.
به جرات می توان گفت چنین لحن و ادبیاتی از سوی آمریکا؛ کشوری که همواره قائل به فشار حداکثری علیه دولت های مخالف خود است، بی سابقه یا دست کم بسیار نادر است.
مالی می خواهد از نمایشگر رسانه ای فارسی زبان با ایرانی ها صحبت کند، بنابراین تغییر رندانه ای در لحن سخنان او قابل لمس است. قاعدتا نمی توان مانند همیشه خشونت را چاشنی کار کرد و با زبان رایج و خصومت طلبانه شناخته شده بین المللی از دوربین یک رسانه فارسی زبان هر چند آمریکایی، هم به یک ملت عید نوروز را تبریک گفت، هم سیاست ظالمانه فشار حداکثری را توجیه کرد و هم آمریکای خارج شده از برجام را تبرئه کرد.
۳-اهرم بشردوستی فعال می شود
همزمان با پخش این مصاحبه یک ابزار دیگر هم برای نمایش بشردوستی به کار گرفته می شود. این خبر روی خروجی خبرگزاری ها عصر پنجشنبه بعد از پخش مصاحبه مقام آمریکایی ظاهر شد:
«سازمان ملل از ایران می خواهد که شهروند سوئدی ایرانی الاصل را به خاطر وضعیت وخیم جسمانی او آزاد کند.»
**********
اگر چه موضوع مبادله زندانیان چیز جدیدی نیست اما در چنین موقعیتی و بعد از مصاحبه رابرت مالی، بخشی از پازل تقلای آمریکا برای فشار همه جانبه بر ایران در فضای دیپلماسی عمومی است.
معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا امروز پنجشنبه مدعی شد که کشورش همواره برای همکاری سازنده با ایران و از جمله برای گفت و گو در خصوص تبادل زندانیان با ایران آماده است. این اظهارات درحالی است که جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد تبادل را پیش از این مطرح کرده بود.
اظهارات این مقام آمریکایی، در شرایطی مطرح شده که ۱۹ اسفند، علی ربیعی سخنگوی دولت در نشست خبری هفتگی خود اعلام کرده بود: ما آماده تبادل زندانیان هستیم و اگر تاکنون این اتفاق نیفتاده به خاطر عدم آمادگی دولت آمریکا بوده است. منتظریم ببینیم که چقدر دولت جدید آمریکا برای تجدیدنظر در سیاست‌های دولت قبل جدی است.
به گزارش اسپوتنیک، جالینا پورتر معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه در نشست خبری گفت: ایالات متحده، آماده بحث و گفت و گو با مقامات ایرانی در مورد مبادله ایرانیان زندانی در ایالات متحده با آمریکایی‌های محکوم در جمهوری اسلامی ایران است.
وی همچنین مدعی شد، ما همیشه برای همکاری سازنده با ایران آماده هستیم. ما از آنها (ایران) دعوت می کنیم تا در میز مذاکره به ما بپیوندند. دیپلمات آمریکایی گفت: این فقط یکی از موارد زیادی است که ما می خواهیم با ایران در مورد آن بحث کنیم و ما برای این کار آزاد هستیم.
اسپوتنیک نوشت: پیش از این ظریف گفته بود که تهران در این مرحله، دلیلی برای مذاکره با ایالات متحده ندارد. ایران می خواهد اقدام‌های هماهنگ واشنگتن را برای بازگشت به انطباق با برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ببیند.
**سوء استفاده رابرت مالی از نوروز ایرانیان، سیگنال مثبت نیست
نه چیز تازه ای در مبادله زندانیان از سوی آمریکا دیده می شود و نه تغییر لحن رابرت مالی در مناسبت نوروز را می توان به معنای موضع نرم تر یا اقدامی عملی از سوی واشنگتن در نظر گرفت.
تاکنون هیچ تغییر عملی در مواضع واشنگتن به جز در لحن بیان خواسته های آمریکا مشاهده نشده است؛ نه از بازگشت به برجام خبری است با وجود اینکه جو بایدن ادعا می کند برای «نجات برجام» می کوشد؛ توافقی اجماعی و بین المللی که خود آمریکا از آن خارج شد و نه گامی واقعی در راستای عمل دولت جو بایدن به وعده های انتخاباتی او درباره نشان دادن حسن نیت در سیاست خارجی ویران شده دوره ترامپ برداشته شده است. تغییر لحن باید خود را در تغییر رفتارهای عینی دولت آمریکا نشان دهد.