دولت پیشین در سال ۱۳۹۱ توسعه شهرک صنعتی توس برای استقرار صنایع پاک و دانش بنیان را به تصویب رساند و در سال ۱۳۹۸ نیز پس از هفت سال نشستهایی برای اجرای این مصوبه با حضور مسوولان مرتبط برگزار شد که قرار شد این موضوع به تصویب کارگروه امور زیربنایی استان خراسان رضوی رسیده و آماده اجرا شود.
اما توسعه شهرک صنعتی توس نتوانست به دلایلی مصوبه کارگروه امور زیربنایی استان که ریاست آن برعهده استاندار وقت خراسان رضوی بود را به دست آورد و داستان توسعه این شهرک ناتمام باقی ماند.
داستان استقرار صنایع پاک و هایتک در بخش توسعه یافته شهرک صنعتی توس از آنجا آغاز شد که توسعه صنایع در محور غرب به دلیل قرار داشتن روی آبخوانها و به قولی شاهرگ حیاتی آب مشهد با اما و اگرهای بسیاری مواجه شد.
شنیده ها حاکی از آن بود که برخی از مسوولان دستگاه های اجرایی ذی مدخل و از مهمتر سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی با توسعه بیشتر شهرک صنعتی توس به دلایلی که گفته شد موافق نیستند و این مدیران به عنوان اعضای کارگروه امور زیربنایی استان مخالفت خود را با این موضوع ابراز کرده بودند.
اما صنایع پاک و دانش بنیان به دلیل ساختار شکننده شان نیز قادر نیستند در فاصله دورتری از مشهد و در شهرکهایی که زیرساختهای آنها کامل نشده و پاسخگوی نیازشان نیست استقرار یابند و چاره ای جز استقرار آنها در اطراف مشهد نیست.
هم اکنون غرب مشهد محل استقرار هزار و ۸۰۰ واحد صنعتی، چندین شهرک صنعتی و به ویژه شرکتهای دانش بنیان و نوپایی است که توسعه یافته‌اند و برای افزایش تولید و اشتغال خود به قرار داشتن در مجاورت این شهر و استفاده از زیرساختهای آن نیاز دارند و حاضر نیستند به دلیل توسعه‌ای که در غرب مشهد اتفاق افتاده است در شهرکهای صنعتی دیگر خراسان رضوی استقرار یابند.
از سوی دیگر به گفته مدیران ۷۵ درصد از صنایع خراسان رضوی روی دشت مشهد قرار گرفته است و ۵۰ درصد از صنایع مشهد نیز در غرب آن و روی آبخوانهای این بخش واقع شده است.
خبرنگار ایرنا از رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی به عنوان یکی از مخالفان به تصویب رسیدن توسعه شهرک صنعتی توس علت را جویا شد و وی در پاسخ گفت: دلیل مخالفت من در کارگروه امور زیربنایی استان که یک سال و نیم قبل برای توسعه شهرک صنعتی توس برگزار شد، عدم تطابق آن با سند توسعه آمایش سرزمینی استان بود.
رضا جمشیدی افزود: سند توسعه آمایش سرزمینی، توسعه صنعت را در غرب مشهد ممنوع کرده است و من نیز طبق این سند با توسعه شهرک صنعتی توس مخالفت کردم و برگه ثبت امضای اعضای کارگروه امور زیربنایی برای تصویب این موضوع را امضا نکردم.
وی اضافه کرد: پس از این مهم بازدید مشترکی با معاون وقت هماهنگی امور اقتصادی استانداری و معاون وقت هماهنگی امور عمرانی استانداری از شهرک صنعتی توس به عمل آمد و در آن بازدید بر استقرار صنایع پاک و دانش بنیان در آن منطقه توافق شد اما استاندار وقت خراسان رضوی با این موضوع به دلایلی موافقت نکرد و در واقع توسعه شهرک صنعتی توس برای استقرار صنایع پاک و دانش بنیان نتوانست به تصویب کارگروه امور زیربنایی استان با امضای استاندار وقت برسد.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی گفت: هم اکنون مدیران خراسان رضوی به این اجماع رسیده اند که استقرار صنایع پاک و دانش بنیان و هایتک و غیرآلاینده در شهرک صنعتی توس بی اشکال است و سازمان محیط زیست نیز این موضوع را تایید کرد.
جمشیدی افزود: در دوره استاندار جدید و قبل از برگزاری نشست ۲۳ بهمن ماه سال ۱۳۹۹ شورای برنامه ریزی و توسعه استان، به معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری گفتم که اگر یک صورت جلسه دست گردان کارگروه امور زیربنایی برای توسعه شهرک صنعتی توس به منظور استقرار صنایع پاک و دانش بنیان هم بیاورند ما آن را در نشست مزبور شورای برنامه ریزی به تصویب می رسانیم اما هنوز مصوبه کارگروه امور زیربنایی برای تصویب این موضوع در شورای برنامه ریزی به دست ما نرسیده است.
وی اضافه کرد: آنچه باید دنبال شود این است که مصوبه کارگروه امور زیربنایی برای توسعه شهرک صنعتی توس به منظور استقرار صنایع پاک و دانش بنیان کجاست؟ اگر این مصوبه به دست ما برسد ما آن را در شورای برنامه ریزی استان به تصویب می رسانیم.
شهرک صنعتی شماره پنج، بهترین گزینه
شهرک صنعتی شماره پنج مشهد از گزینه های جدید مسوولان خراسان رضوی برای استقرار صنایع جدید است که در شرق واقع شده و مشکلات غرب مشهد را نیز ندارد اما این شهرک هنوز راه اندازی نشده است.
هزار و ۵۰۰ هکتار زمین در شهرک صنعتی شماره پنج مشهد واقع در اراضی "تپه سلام" وجود دارد که به لحاظ بُعد مسافت و نزدیکی به شهر مشهد، بهترین فضاست تا سرمایه گذاران واحدهای صنعتی خود را در آن مستقر کنند و حتی واحدهای دانش بنیان نیز می توانند در این بخش استقرار لازم را پیدا کنند.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: شهرک صنعتی شماره پنج مشهد واقع در شرق مشهد نیز باید راه اندازی شود و لازم است همتی برای راه اندازی این شهرک به وجود آید.
جمشیدی افزود: ما از توسعه صنعتی استقبال می کنیم اما به هرحال توسعه بیش از حد شهرک صنعتی توس و استقرار صنایع در محور غرب و معضلات ناشی از آن در حوزه آب، ترافیک و هوا را نیز باید مدنظر داشت.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی نیز در خصوص علت تاخیر در راه اندازی شهرک صنعتی شماره پنج مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: شهرک صنعتی شماره پنج مشهد یک ملاحظه زیست محیطی داشت که این موضوع رفع شد و به زودی خبرهای خوبی از راه اندازی این شهرک اعلام خواهیم کرد.
مرتضی اشرفی افزود: موضوع شهرک صنعتی شماره پنج و توسعه شهرک صنعتی توس با حضور معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری در حال بررسی است تا آماده طرح در کارگروه امور زیربنایی استان شود تا شورای برنامه ریزی و توسعه استان آن را مصوب کنند و صنایع پاک و دانش بنیان بتوانند در منطقه توسعه یافته شهرک صنعتی توس مستقر شوند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هفت هکتار زمین در اطراف مشهد با محوریت پارک علم و فناوری برای استقرار صنایع پاک و دانش بنیان در نظر گرفته شده است.
سید کمال الدین میرجعفریان افزود: این طرح جدید برای استقرار صنایع دانش بنیان و پاک در کارگروه امور زیربنایی خراسان رضوی مطرح خواهد شد تا به نتیجه نهایی برسد.
تامین زمین برای واحدهای دانش بنیان در شهرکهای صنعتی
مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران که پیش از این مسوولیت معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی را برعهده داشت و مساله توسعه شهرک صنعتی توس و استقرار صنایع پاک و دانش بنیان در زمان مسوولیت وی مطرح شد همچنان بر استقرار صنایع پاک در حوزه توسعه یافته شهرک صنعتی توس تاکید دارد.
علی رسولیان به خبرنگار ایرنا گفت: شرکتهای دانش بنیان نمی توانند از شهرهای بزرگ فاصله زیادی داشته باشند و باید اراضی اطراف شهرها را برای استقرار آنها در نظر گرفت.
وی از مسوولان خراسان رضوی خواست در کنار شهرکهای صنعتی بزرگ و تقاضا محور مثل شهرک صنعتی توس و باقی شهرکها اراضی لازم را برای استقرار شرکتهای دانش بنیان به سازمان صنایع کوچک اختصاص دهند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: یک سری اراضی در شهرکهای صنعتی است که امکان واگذاری آن به شرکتهای دانش بنیان وجود دارد اما شرکتهای دانش بنیان ممکن است توان مالی خوبی برای ساختن آن نداشته باشند لذا سوله های کوچک را در این اراضی ساخته و به شرکتهای دانش بنیان اجاره می دهیم.
رسولیان افزود: در صورت میسر شدن این امکانات و فضاها، برای زیرساخت، ایجاد سوله و واگذاری آن به شرکتهای دانش بنیان تامین مالی لازم را انجام خواهیم داد.