ضعف‌های اقتصادی کشور منجر به تلاش دشمن برای استفاده از این ضعف‌ها در جهت اهداف ضدایرانی شده است. در مقابل، رهبر انقلاب به عنوان سکاندار نظام اسلامی در چند سال اخیر با نامگذاری سال‌ها با شعارهای اقتصادی، مسوولان و مردم را به سمت حل این ضعف‌ها هدایت کردند. در ادامه سال ۹۹ و شعار جهش تولید، رهبر انقلاب اسلامی سال ۱۴۰۰ را سال «تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها» نام نهادند.
مقام معظم رهبری در پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال با تحلیل میزان تحقق شعار جهش تولید در سال گذشته، بیان داشتند: شعار سال ۹۹ شعار «جهش تولید» بود. من اگر بخواهم بر اساس گزارش‌های متعدّد مردمی و دولتی و دستگاه‌های مختلف و جهات مختلف -که از همه جهت به ما گزارش می‌رسد- یک ارزیابی‌ای بکنم، باید بگویم این شعار تا حدّ قابل قبولی تحقّق پیدا کرد، یعنی جهش تولید در بخش‌هایی از کشور و بخش‌هایی از مسایل گوناگون کشور تحقّق پیدا کرد.
رهبری سپس به دلایلی که منجر به عدم تحقق کامل شعار جهش تولید در کشور شد پرداختند و از موانع مهمی در این زمینه صحبت کردند. ایشان گفتند: خب حالا چرا در سال ۹۹ به طور کامل این اتّفاق نیفتاد؟ به خاطر وجود موانع از طرفی، و حمایت نشدن تولید در همه‌ی بخش‌ها از طرف دیگر. یعنی تولید، هم احتیاج دارد به حمایت‌های لازم قانونی و حکومتی و هم احتیاج دارد به اینکه موانع سر راه تولید برداشته بشود..امسال یک زمینه‌ِی خوبی برای شکوفایی جهش تولید وجود دارد که از این بایستی حدّاکثر استفاده را کرد. باید این حرکت با جدّیّت دنبال بشود و به طور عمده حمایت‌های قانونی و دولتی و حکومتی از همه‌سو نسبت به جهش تولید انجام بگیرد.
یکی از مسایلی که پیش روی تولید کشور وجود دارد و به گفته رهبر انقلاب موانعش باید رفع شود مساله تسهیل صادرات در کشور است چرا که هر کالایی که تولید می‌شود نیازمند بازار است و بدون بازار و صادرات تولید هم معنا و مفهومی نخواهد داشت. در گفتگو با «علی پالیز» پژوهشگر حوزه تجارت خارجی پژوهشکده مطالعات راهبردی حکمت موانع جهش تولید در حوزه تجارت خارجی را مورد بررسی قرار دادیم.
تسهیل صادرات باعث رونق تولید در کشور رونق می‌شود
پالیز در پاسخ به این سوال که چه موانعی برای جهش تولید در حوزه تجارت خارجی وجود دارد، گفت: جهش تولید در کشور نیازمند رفع موانع مختلفی در حوزه‌های گوناگون است.حوزه تجارت خارجی هم یکی از حوزه‌های مهم در این زمینه است. در واقع مشکلات پیش روی صادرات را می‌توان به عنوان یکی از جدی‌ترین موانع رونق تولید در کشور مطرح کرد. چرا که وقتی بازارهای صادراتی کشور مشخص نباشند و گسترش پیدا نکنند جهش تولید هم قطعا اتفاق نخواهند افتاد و تولید کننده انگیزه‌ای برای تولید نخواهد داشت.
موانع تسهیل صادرات در کشور
این پژوهشگر حوزه تجارت خارجی سپس به موانعی پرداخت که مانع رونق صادرات در کشور می‌شود و بیان داشت: مشکلات زیادی در این زمینه وجود دارد. بحث رفع تعهد ارزی صادرکنندگان که در ۲۲ فروردین سال ۹۷ مصوب شده است. نشانگر یکی از این موانع است. مساله دیگر قوانین خلق الساعه در حوزه اقتصادی و تجاری کشور است.به عنوان مثال قوانین مربوط به ممنوعیت صادرات کالاهای مختلف به منظور تنظیم بازار که مساله صادرات کشور را دچار بی ثباتی می‌کند.
وی افزود: مانع بعدی عدم وجود نظارت دقیق در مورد استاندارد کالاهای صادراتی کشور است. این امر منجر به نارضایتی شرکای تجاری تجار ایرانی می‌شود. نکته دیگر تضعیف جایگاه صادرات نسبت به واردات از سمت دولت و مسوولان این بخش است. در واقع واردات در اولویت قرار گرفته و صادرات به حاشیه رانده شده است.
پالیز با بیان اینکه مجبور کردن صادر کنندگان به واردات کالا در قبال ارز حاصل از صادرات هم از دیگر موانع تسهیل صادرات در کشور است، گفت: عدم وجود متولی واحد در امور گمرکی هم باعث شده صادرات کشور با مشکلاتی مواجه شود. نبود گمرک واحد مرزی با همسایگان و اعمال تعرفه‌های گزینشی از سمت از برخی همسایگان مانند ترکیه علیه کالاهای ایرانی هم از مشکلاتی است که مسوولان کشور باید در جهت رفع این مشکلات تلاش کنند.
این پژوهشگر حوزه تجارت خارجی عدم صدور روادید تجاری از سمت برخی همسایگان مانند روسیه برای تجار ایرانی را از محورهای مهم در حوزه تسهیل صادرات دانست و بیان داشت: ایران بانک مشترک با شرکای تجاری خود از جمله همایسگان ندارد. همچنین بازارچه‌های مرزی و نمایشگاه‌های مشترک با همسایگان هم چندان رونقی ندارد. از طرف دیگر یکی از راهبردهای تسهیل صادرات ایجاد شهرک‌های صنعتی مشترک با همایسگان و مراکز تجاری عرضه محولات ایران در خارج از کشور است که در این موارد هم کشور ما دچار ضعف است.
ضرورت تشکیل شورای اضطرار
وی در مورد راهکار رفع این مشکلات هم گفت: همه این مواردی که اشاره شد مشکلاتی هستند که گریبانگیر صادرات کشور است. برای رفع این موانع باید شورای اضطرار تشکیل شود. تا از طریق این شورا تدوین قوانین سریع برای سهیل صادرات انجام شود همچنین قوانین دست و پاگیر هم حذف شود.