سازمان جهانی هواشناسی در ۲۳ مارس سال ۱۹۵۰ تاسیس شد و این روز مصادف با سوم فروردین که در سالهای کبیسه مصادف با چهارم فروردین است، به عنوان روز جهانی هواشناسی نامگذاری شده است.
اطلاع رسانی اخبار تغییرات آب و هوایی در مشهد مقدس و استان خراسان رضوی با توجه به جمعیت افزون بر ۶ میلیونی استان و بیش از ۳۰ میلیون زائر و مسافری که سالانه به کلانشهر مشهد سفر می کنند از اهمیت بسزایی برخوردار است.
اگرچه مسوولان هواشناسی خراسان رضوی همواره از کمبودها و فرسودگی تجهیزات بویژه در ایستگاه فرودگاهی گلایه دارند اما با این وجود این نهاد یکی از مجهزترین و توانمندترین تجهیزات را داراست.
فعالیت ۲۲۳ ایستگاه هواشناسی در خراسان رضوی
مدیرکل هواشناسی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: تعداد کل ایستگاههای هواشناسی در این استان ۲۲۳ ایستگاه شامل ایستگاههای سینوپتیک فرودگاهی، اصلی و تکمیلی، جو بالا، جاده‌ای، کشاورزی، باران سنجی خودکار، سنتی و اقلیم شناسی (کلیماتولوژی) است.
محسن عراقی زاده افزود: هر چه شبکه ایستگاههای هواشناسی گسترده‌تر و متراکم‌تر باشد امکان صدور پیش بینی و آگاهی‌های جوی دقیق‌تری فراهم خواهد شد.
وی تاکید کرد: موضوع سرویس، نگهداری و به روز رسانی ایستگاههای هواشناسی و دسترسی لحظه‌ای به داده‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است که با توجه به تعداد زیاد ایستگاه‌ها و پراکندگی آن در سطح استان خراسان رضوی و کمبود نیروی انسانی متخصص در بخش‌های فنی و فناوری و کمبود اعتبارات با مشکلات متعددی در این زمینه مواجه هستیم.
مدیرکل هواشناسی استان خراسان رضوی ادامه داد: هم اکنون ۱۸۶ ایستگاه باران سنجی خودکار و سنتی در استان خراسان رضوی فعال است.
عراقی زاده افزود: ۳۱ ایستگاه از این تعداد مجهز به باران سنج‌های ثبت کننده داده خودکار و لحظه‌ای یا همان دیتالاگر و بقیه ایستگاه‌ها دارای باران سنج‌های سنتی و معمولی هستند.
وی اضافه کرد: به لحاظ تعداد ایستگاههای باران سنجی در خراسان رضوی اکنون مشکل خاصی وجود ندارد ولی با کمبود اعتبارات در زمینه پشتیبانی و نگهداری آنها رو به رو هستیم.
خراسان رضوی پیشرو در سامانه هواگو
رییس مرکز پیش بینی هواشناسی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: هواشناسی خراسان رضوی در سال ۱۳۸۹ سامانه هواگو را راه اندازی کرد و یکی از استانهای پیشرو کشور در این زمینه است.
یحیی قاینی پور افزود: سامانه ۱۳۴ یا «هواگو» این اداره کلی، روزانه پاسخگوی افزون بر ۲۵۰ تماس در خصوص پیش بینی های هواشناسی است که این مراجعات به خصوص در مواقعی که پدیده جوی خاصی استان را درگیر می‌کند، بیشتر می شود.
وی گفت: از طریق تماس با سامانه هواگو وضعیت کنونی هوا شامل دما، سرعت و جهت وزش باد و پیش بینی های هواشناسی به تماس گیرندگان ارائه می شود.
به گفته وی، سامانه ۱۳۴ با ۳۶ خط در مشهد و دیگر شهرستان های استان به صورت شبانه روزی در خدمت مردم است.
وی خاطر نشان کرد: بررسیها نشان داده است که بیشتر تماس گیرندگان با این سامانه عموم مردم هستند زیرا پیش بینی های هواشناسی برای دستگاههای اجرایی و نهادهای خاص به طرق دیگر ارسال می شود.
وی ادامه داد: تلفن گویای ۱۳۴ به محض تماس با ۱۳۴ بطور پیش فرض پیش بینی ۲۴ ساعت آینده همان مرکز را اعلام می کند.
کمبودها و نیازها
معاون فنی و شبکه ایستگاههای اداره کل هواشناسی خراسان رضوی گفت: اکنون شبکه رادار هواشناسی در ۹ منطقه کشور فعال است که جای استان خراسان رضوی در اتصال به این شبکه که شمال شرق کشور را زیر پوشش دارد، خالی است.
علی اصغر دهقانپور افزود: بهره گیری از رادارهای هواشناسی به منظور افزایش صحت پیش بینی‌های کوتاه مدت در خراسان رضوی با توجه به موقعیت خاص آب و هوایی این استان و قرار داشتن آن در معرض مخاطرات طبیعی مانند سیل، تگرگ، توفان، یخبندان و مه از اهمیت بسزایی برخوردار است.
وی بیان کرد: اقدامات زیرساختی برای ایجاد پروژه رادار هواشناسی در خراسان رضوی (شمال شرق کشور) از سال ۱۳۸۶ در زمینی به مساحت یک هکتار در منطقه خواجه مراد در حوالی مشهد آغاز شده است.
وی اضافه کرد: تاکنون مراحل مکان یابی، تملک سایت رادار هواشناسی خراسان رضوی و ایجاد جاده دسترسی در این مکان با هزینه حدود ۱۰ میلیارد ریال انجام شده است و برای تکمیل تأسیسات آن به ۲۰ میلیارد ریال اعتبار دیگر نیاز است و قسمت های سخت افزاری آن (بدنه رادار) قرار است با کمک و حمایت سازمان هواشناسی کشور از خارج تهیه و نصب شود.
وی بهبود پیش بینی های کوتاه مدت، اعلام وضعیت بحرانی، اخطار سیل، تعیین وقوع تگرگ و مسیر توفان، تشخیص ذرات متراکم غبار، تعیین سمت و سرعت باد و همچنین ردیابی توفانهای گرد و خاک را از جمله مزایای استفاده از رادارهای هواشناسی عنوان کرد.
مدیرکل هواشناسی خراسان رضوی نیز نبود شبکه رادار هواشناسی و فقدان سامانه هواشناسی فرودگاهی مناسب در مشهد برای ارائه خدمات مطلوب در بخش ناوبری هوایی را از مشکلات این دستگاه اجرایی عنوان کرد.
محسن عراقی زاده افزود: فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد بعد از تهران، پرترافیک ترین فرودگاه کشور به شمار می رود و روزانه بیش از ۲۰۰ پرواز از طریق این فرودگاه انجام می شود، لذا استخراج دقیق اطلاعات جوی نقش غیرقابل انکاری در امنیت پروازها دارد.
وی ادامه داد: جمع آوری و پایش داده های هواشناسی و ارایه پیش بینی و پیش آگهی های به موقع جوی و اقلیمی در این استان با موقعیت خاص جغرافیایی خود نقش بسزایی در آمادگی دستگاههای مختلف و مواجه شدن با بحران های جوی و اقلیمی دارد.
وی با بیان اینکه مهم ترین چالش هواشناسی خراسان رضوی کمبود و فرسودگی تجهیزات ایستگاه فرودگاهی شهید هاشمی نژاد مشهد است، اظهار داشت: ایستگاه هواشناسی و جو بالای فرودگاه مشهد در زمینی به مساحت یک هکتار در کنار فرودگاه شهید هاشمی نژاد واقع شده است.
وی گفت: تجهیزات جمع آوری و استخراج اطلاعات جوی مورد نیاز ایستگاه هواشناسی فرودگاه مشهد به عنوان دومین فرودگاه پرترافیک کشور، فرسوده است که باید به روزرسانی شود.
عراقی زاده افزود: هواشناسی خراسان رضوی به عنوان تنها متولی جمع آوری اطلاعات و ارایه دهنده خدمات هوشمندانه هواشناسی، نقش بسزایی در امنیت ناوگان حمل و نقل هوایی و امنیت پروازها دارد.
وی اظهار داشت: از آنجا که داده ها و اطلاعات هواشناسی از جمله عوامل مهم تاثیرگذار در تامین امنیت پروازهای داخلی و عبوری از آسمان ایران است، استفاده از تجهیزات ناقص و ناکارآمد سبب کاهش ضریب امنیت پروازها خواهد شد.
وی گفت: اعتبارات موجود هواشناسی خراسان رضوی جوابگوی به روزکردن تجهیزات ایستگاه هواشناسی فرودگاه مشهد نیست.