کیومرث یزدان پناه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا گفت: امضای سند همکاری بلندمدت بین ایران و چین به لحاظ حقوقی، سیاسی و فنی راهبردی است و می‌تواند برای دو کشور منافع زیادی در پی داشته باشد
وی با بیان اینکه چین به تدریج تمام جغرافیای جهان را تحت نفوذ اقتصادی خود قرار می‌دهد، تصریح کرد: برخلاف ساختار ژئوپلیتیک استعماری که عمدتا بر اساس هژمونی و سلطه طلبی در مناطق مختلف دنیا پیگیری و اجرا می‌شود، چین با یک سیاست مسالمت جویانه و بدون ایجاد حساسیت از طریق نفوذ اقتصادی و صنعتی جهان را تحت نفوذ خود درآورده است.
رییس پیشین دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران با بیان اینکه چین، قطعا در آینده نزدیک، علاوه بر نفوذ اقتصادی و صنعتی، نفوذ امنیتی و ژئواستراتژیک در جهان را نیز دنبال خواهد کرد، گفت: چین برای تحقق آرمان‌ها و اهداف بزرگ خود نیازمند دوستان و شرکای راهبردی در تمام مناطق دنیا است و از این منظر، انتخاب ایران در منطقه جنوب غرب آسیا که قلب ژئوپلیتیک دنیا محسوب می‌شود یک انتخاب هوشمندانه است.
یزدان پناه تصریح کرد: براساس رویه‌های معمول در نظام بین الملل، کشورها معمولا برای عقد روابط راهبردی و پیمان‌های بلندمدت دنبال کشورهای هم وزن و هم سطح خود می‌گردند و چین یک ابرقدرت اقتصادی دنیا و جمهوری اسلامی ایران یک قدرت منطقه ای است و اگر ایران هوشمندانه مسیر امضای قرارداد راهبردی با چین را انتخاب کرده باشد، متضرر نمی‌شود.
وی با اشاره به رقابت‌های منطقه ای و بین المللی بین کشورها و یارگیری آنها و تشکیل ائتلاف‌های چندجانبه در جهان برای حفظ امنیت و تامین منافع ملی تصریح کرد: در دنیای پر از رقابت و کشمکش امروزی، کشورها دنبال عقد توافق با قدرت‌های بزرگ در چارچوب منافع ملی ضمن حفظ استقلال سرزمینی خود هستند و از این لحاظ، توافق تهران- پکن می تواند زمینه موفقیت‌های بزرگی را برای کشور فراهم کند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه چین را رقیب جدی آمریکا و اتحادیه اروپا دانست و گفت: در شرایطی که نیم کره غربی با ما سر ناسازگاری دارد و ایران را در جبهه‌های مختلف تحت فشار قرار می‌دهد و بر رویه گذشته اصرار دارد، ایران با نزدیک شدن به قدرتی مثل چین می‌تواند با این فشارها مقابله و آن را مهار کند به شرطی که ایران هوشمندانه مسیر توافق را طی کند.
یزدان‌پناه خاطرنشان کرد: به دلیل فشارهای ژئوپلیتیک غرب،ایران در سال‌های اخیر در زمینه صادرات انرژی و کسب درآمد از این محل دچار مشکلاتی شده و اقتصاد کشور تحت فشار قرار گرفته است. این در حالی است که چین از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی دنیاست و این روند حداقل تا پایان قرن ۲۱ همچنان ادامه خواهد داشت بنابراین بیش از هر کشوری به نفت منطقه جنوب غرب آسیا و به ویژه ایران نیاز دارد؛ از این جهت هم انتخاب چین به عنوان شریک راهبردی انتخاب خوبی است.
وی با بیان اینکه در دنیای متحول شده امروز نمی‌توان جزیره ای زندگی کرد، گفت: یک اقتصاد پویا نیازمند ارتباطات قوی جهانی است و اگر ایران در این سند همکاری بلندمدت بتواند با در پیش گرفتن سیاست درهای باز اقتصادی نیازهای خود را از شرق تامین کند تاثیر فشارهای غرب بر ایران کاهش خواهد یافت.
استاد جغرافیای سیاسی با اشاره به تلاش‌های آمریکا برای مقابله با چین و مهار این کشور گفت: آمریکایی ها تلاش می‌کنند چین را در حوزه جغرافیایی پیرامون خود محدود کنند و در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما، مسیر میانبر چینی‌ها به اقیانوس هند یعنی میانمار را قطع کردند و در حال حاضر هم به دنبال کشاندن بازی به دریای چین جنوبی هستند و چینی‌ها به شدت نگران این شرایط هستند.
یزدان‌پناه خاطرنشان کرد: امضای سند همکاری راهبردی با چین مهم است زیرا ساختار قدرت جهانی در حال تغییر است و بخشی از قدرت جهانی در حال انتقال از نیمکره غربی به نیمکره شرقی است.
وی چین را محور تحولات در نیمکره شرقی زمین و مبدا انتقال قدرت از غرب به شرق دانست و گفت: آمریکایی‌ها تا جایی که بتوانند با کمک متحدان اروپایی، چین را تحت فشار قرار می‌دهند و چین برای اینکه زمین بازی را تغییر دهد و فشار را از جغرافیای نزدیک خود دور کند و صحنه بازی را به جغرافیای دوردست بکشاند هیچ جایی بهتر از خلیج فارس نخواهد یافت.
این کارشناس مسائل بین الملل اضافه کرد: چینی‌ها فعالیت‌های خود را در قالب طرح احیای جاده ابریشم به سمت غرب آسیا گسترش داده اند و از آنجا که تمام کشورهای عربی منطقه تحت نفوذ ناتو و غرب هستند تنها کشور مستقل یعنی ایران را برای ایجاد پایگاه منطقه‌ای انتخاب کرده‌اند.
عضو هیات علمی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران با بیان اینکه چینی‌ها نگران هستند که مبادا در آینده روابط ایران با غرب بهبود پیدا کند و آنها فرصت بازی در منطقه خلیج فارس را از دست بدهند، گفت: چینی‌ها دنبال زمین و فضا برای تثبیت موقعیت خود برای آینده رقابت با آمریکا در غرب آسیا هستند و ما در این شرایط باید مراقب ابعاد فنی، سیاسی و حقوقی توافق و همکاری با چین باشیم.
یزدان‌پناه یادآور شد: برخی کشورهای عربی منطقه زمین در اختیار آمریکا قرار داده اند که این موضوع باعث شده استقلال سرزمینی آنها و دفاع و امنیت آنها مخدوش شود و ما هم باید مراقب باشیم که نه تنها در ارتباط با چین بلکه در ارتباط با هیچ قدرتی استقلال سرزمینی‌مان مخدوش نشود.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد: سند همکاری راهبردی تهران-پکن بتواند جمهوری اسلامی را از بن‌بست ژئوپلیتیک خارج کند.