سال گذشته با توجه به آغاز همه گیری کرونا و عدم شناخت از ابعاد مختلف تاثیرگذاری این ویروس بر روی جامعه، برنامه ریزی برای فاصله گذاری اجتماعی و حضور نیافتن در مراکز تجمع، بوستان‌ها و فضای‌های عمومی و خصوصی به ویژه در تعطیلات نوروزی و سیزده فروردین در دستور کار دولتمردان قرار گرفت و خانواده های ایرانی نیز در اجرای این دستور و پروتکلهای بهداشتی سعی و اهتمام بی‌نظیر به خرج دادند.
افزایش افراد مبتلا به کرونا
اما نوروز امسال بر خلاف سال گذشته با محدودیت های فراگیر آغاز نشد و بسیاری از خانواده‌ها رسم کهن عید دیدنی و دورهمی فامیلی را اندکی با رعایت توصیه‌های بهداشتی انجام دادند.
اتفاقی که در تعطیلات نوروزی امسال در حال شکل گرفتن است، افزایش تعداد مبتلایان به کرونا می‌باشد به گونه ای که معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد از افزایش ۶۰ درصدی شمار بستری‌شدگان روزانه مبتلا به کرونا در بیمارستان‌های استان خراسان رضوی خبر داد.
دکتر مهدی قلیان اول گفت: شمار بیماران کرونایی که در بیمارستان های این استان بستری می شدند تا ۳۰ اسفند پارسال روزانه ۱۰۳ نفر بود که اکنون به ۱۶۶ نفر افزایش یافته است.
وی با اشاره به روند افزایشی کل بستری‌شدگان ناشی از کرونا در خراسان رضوی افزود: تعداد کل بستری‌شدگان در مراکز درمانی استان نیز از ۴۸۰ نفر به بیش از ۶۰۰ نفر افزایش یافته است.
معاون دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: خطر افزایش تعداد بستری‌شدگان ناشی از کرونا با افزایش مراجعان سرپایی و روند افزایشی نتایج مثبت آزمایش های پی.سی.آر در استان طی هفته‌های اخیر هشدار داده شده بود.
وی گفت: مسافرت‌ها، رفت و آمدها و دید و بازدیدها در روند افزایشی تعداد مبتلایان به کرونا موثر بوده و با ادامه این روند در آینده نه چندان دور وضعیت مشهد و خراسان رضوی از رنگ زرد به نارنجی تبدیل خواهد شد.
دکتر قلیان اول افزود: طبق گزارش نرم‌افزار ماسک در حال حاضر از ۳۳ شهرستان خراسان رضوی، ۱۵ شهرستان وضعیت زرد، ۱۷ شهرستان وضعیت آبی و یک شهرستان وضعیت نارنجی دارد.
حضور پر رنگ مسافران در مشهد
از سوی دیگر شاهد این هستیم که بر خلاف سال گذشته، تعداد مسافران و زائران ورودی به مشهد افزایش یافته است بطوریکه جانشین رییس پلیس راه خراسان رضوی اعلام کرد: ورود خودروها به مشهد از ۲۵ اسفند ماه پارسال تاکنون نسبت به مدت مشابه قبل ۶۷ درصد افزایش داشته است.
سرهنگ محمد قانعی‌نژاد افزود: خروج خودروها از مشهد نیز طی این مدت ۷۰ درصد افزایش یافته است.
وی ادامه داد: خروج خودروها از استان خراسان رضوی نیز در این مدت ۱۱۲ درصد و ورود خودروها به این استان هم ۱۲۸ درصد افزایش داشته است.
همواره یکی از گزینه های خانواده ها برای گذراندن روز طبیعت، نزدیکترین بوستان به منزل یا رفتن به بزرگترین بوستان شهر بوده است و این در حالی است که امسال ورود به بوستان‌های مشهد در روز طبیعت از سوی ستاد پیشگیری از کرونا ممنوع اعلام شد.
مدیرکل بهبود محیط زیست شهری شهرداری مشهد گفت: ورود و تجمع در بوستان‌ها و تفرجگاه‌های مشهد در روز طبیعت، بر اساس اعلام ستاد استانی مقابله با کرونا ممنوع است.
سیدعلی اکبر انتظام افزود: با توجه به گسترش شیوع کرونا در کلانشهر مشهد و برای حفظ سلامت عمومی جامعه در روز طبیعت هرگونه تجمع در بوستان‌ها و تفرجگاه‌های این شهر ممنوع است و دستورالعمل‌های لازم به مناطق سیزده‌گانه شهرداری در این خصوص ابلاغ شده است.
وی ادامه داد: سال گذشته نیز در روز طبیعت به منظور حفظ سلامت مردم، تمامی بوستان‌ها، وسایل بازی، آبخوری‌ها و دستگاه‌های بدنسازی سطح شهر تعطیل بود.
آمادگی پلیس راهنمایی و رانندگی
رییس پلیس راهنمایی و رانندگی خراسان رضوی نیز گفت: نیروهای پلیس برای کنترل ترافیک در روز طبیعت (۱۳ فروردین) آمادگی کامل دارند.
سرهنگ حمیدرضا دهنوی در خصوص کنترل ترافیک روز طبیعت افزود: طبق ابلاغ ستاد پیشگیری از کرونا، ورود به بوستان‌ها و تفرجگاه‌ها در روز طبیعت ممنوع است از این رو ورودی این اماکن مسدود شده است.
وی ادامه داد: توقف خودرو نیز در این محدوده‌ها ممنوع است و در صورت توقف، خودروها به توقفگاه منتقل خواهند شد.
رییس پلیس راهنمایی و رانندگی خراسان رضوی گفت: تاکنون طرحی در خصوص ممنوعیت یا محدودیت تردد در روز طبیعت ابلاغ نشده و در صورت ابلاغ طرح جدید، اطلاع رسانی خواهد شد اما طرح ممنوعیت تردد از ساعت ۲۲ تا ساعت سه بامداد در حال اجراست.
وی افزود: در صورت عدم ابلاغ طرح منع یا محدودیت تردد، برای اجرای طرح ترافیکی مشهد در محدوده‌های پرتردد و تفرجگاهی از جمله بولوار وکیل‌آباد، کلات و خلج، براساس شرایط ترافیکی تصمیم‌گیری خواهد شد.
سرهنگ دهنوی ادامه داد: آمار ابتلا به کرونا در استان شکننده است و از شهروندان می‌خواهیم به منظور حفظ سلامت و ایمنی خود و اعضای خانواده روزهای ۱۲ و ۱۳ فروردین ماه از تردد و سفرهای غیرضروری در سطح شهر خودداری کنند.
تعامل با طبیعت
کرونا همه چیز را تحت تاثیر خود قرار داده است و در عین حال حفظ احترام به سنت های خوب نیاکان نیز مورد تایید همگان است که آموزش دوستی با طبیعت از آن جمله است.
دانشیار گروه آموزشی مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد در این باره گفت: باید از دوران کودکی رفتار دوستی و تعامل با طبیعت به انسان آموخته شود تا در بزرگسالی بتواند از طبیعت محافظت نماید.
کمال الدین ناصری افزود: این تغییر رفتار انسان نسبت به طبیعت می‌تواند منجر به هشیاری مردم شود تا در مقابل رفتارهای سیاستمداران و قانونگذاران در مورد طبیعت واکنش مناسب نشان دهند.
وی ادامه داد: روز ۱۳ فروردین که نشان از دوستی طبیعت در سنت‌های ایرانیان باستان دارد به نام روز طبیعت نامگذاری شده است.
این عضور هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: در این روز مردم با رفتن به دامان طبیعت میثاق دوباره برای حمایت از آن می‌بستند ولی اکنون این سنت پر مغز ایرانی در سال‌های اخیر ماهیت خود را از دست داده و گاهی منجر به آسیب به طبیعت نیز شده است.
وی افزود: برخی با نوعی رفتار اقتدار گرایانه همچون تخریب عرصه های محیط زیست، شکستن شاخه های درختان و ایجاد آتش برای تهیه و خوردن کباب و همچنین کشیدن قلیان در یک تناقض با این سنت رفتار می‌کنند.
ناصری ادامه داد: در سال‌های اخیر رفتارهای پسندیده انسانی نسبت به طبیعت رشد بسزایی کرده است که نشان از قدم گذاشتن در مسیر تعهد اجتماعی انسان است و به عنوان مثال افراد پس از حضور در طبیعت نسبت به پاکسازی محیط پیرامونی خود و جمع‌آوری زباله اقدام می‌کنند که باید این رفتار گسترش بیشتری یابد زیرا هیچ دستگاه دولتی قادر به جمع‌آوری این مقدار زباله تولید شده در طبیعت نیست.
وی گفت: همچنین انسان سعی کرده است با استفاده از تکنولوژی، آلودگی محیط زیست را کاهش دهد و این نقطه قوت و همچنین جای امیدواری است و همانگونه که نقل شده است شاید کره زمین به انسان متخصص نیاز نداشته باشد ولی به انسان متعهد نسبت به طبیعت نیاز دارد.
این استاد دانشگاه با اشاره به نقش دانشگاه‌ها افزود: دانشگاه ها فقط محل پرورش افراد دانشی و فنی نیست بلکه باید نسبت به تربیت شخصیت فرهنگی و اجتماعی دانشجویان نیز بکوشد.
وی ادامه داد: دانشگاه همانطور که در تربیت افراد متعهد می‌کوشد باید نسبت به دانش افزایی در زمینه فناوری و تکنولوژی مناسب برای طبیعت نیز کوشش کند و همچنین با مشورت دادن به قانونگذاران زمینه گرفتن بهترین تصمیم برای جامعه را فراهم آورد. به عنوان مثال با توجه و شناخت نسبت به آسیب‌های جدی پلاستیک در محیط زیست و طبیعت، دانشگاهیان و محققان سعی در تحقیق برای استفاده از مواد جایگزین یا پلاستیک های قابل تجزیه در طبیعت کرده اند.
ناصری گفت: با توجه به شیوع کرونا در جهان، برخی رفتارهای انسانی به خاطر حضور کمتر در طبیعت نیز دستخوش تغییر شده است که می‌توان به کاهش آلودگی هوا به دلیل استفاده کمتر از خودرو، کاهش زباله در عرصه‌های طبیعی نیز اشاره کرد. این رفتارها همچون مسکنّی برای کاهش آسیب به طبیعت به شمارمی‌رود که باید به یک فرهنگ تبدیل شود زیرا اگر انسان بخواهد پس از بهبود شرایط فعلی و با از بین رفتن کرونا جبران مافات کند و دوباره به طبیعت حمله ور شود نتایج مخربی در انتظار طبیعت خواهد بود.
تغییر سنت
سال گذشته مردم ایران متفاوت ترین "سیزده به در" خود را سپری کردند که می توان ادعا کرد با همکاری همه مردم این سنت همه ساله متفاوت برگزار شد.
یک شهروند ۶۳ ساله مشهدی در خصوص خانه نشینی در ۱۳ فروردین سال گذشته به خبرنگار ایرنا گفت: در طول عمر خود چنین اتفاقی را به یاد ندارم. همیشه نوروز حال و هوای دیگری داشت اما پارسال متفاوت‌تر از سال‌های گذشته بود.
رضا محمدی افزود: برای ما بازنشستگان فصل بهار و نوروز فرصتی برای دید و بازدید و حضور در بوستان‌ها و همنشینی با هم سن و سال‌های خود است که در طول سال گذشته بیشتر به صورت صوتی و تصویری با دوستان و اقوام خود در ارتباط بودیم.
وی با اشاره به شیوع کرونا ادامه داد: ما افراد مسن، توصیه‌های پزشکی را جدی‌تر می‌گیریم بخصوص اینکه کرونا، به گفته متخصصان بیشتر برای افراد مسن و اشخاصی که بیماری زمینه‌ای دارند خطرناکتر است. هر چند که این ویروس زندگی عادی را مختل کرده است اما برای مبارزه با آن خانه نشینی بهترین روش می‌باشد.
یک معلم بازنشسته نیز گفت: بسیاری از کارها در قدیم انجام می شده که امروز کمتر دیده می‌شود یا از آنها خبری نیست از جمله اینها در کتاب "یک سال در میان ایرانیان" نوشته گرانویل آمده است که "در یک اطاق به مناسبت عید نوروز مقدار بسیاری شیرینی گذاشته بودند و سماور مدام در حال جوشیدن بود".
خانم حسینی افزود: در حال حاضر بسیاری از مردم به خاطر عید، شیرینی زیاد نمی خرند بلکه به اندازه خرید می‌کنند و سماور هم بطور مداوم در حال جوشیدن نیست بلکه بخاطر اینکه پول برق و گاز زیاد نشود همزمان با حضور مهمان یا اندکی زودتر این کار را انجام می‌دهند.
وی ادامه داد: ابوریحان بیرونی هم در کتاب "آثارالباقیه" خود نوشته است، از آداب نوروز این بوده که مردم در شب نوروز آتش روشن می‌کردند ودر صبح نوروز خود را شسته و به همدیگر آب می‌پاشیدند. هانطور که بسیاری از این کارها اکنون انجام نمی‌شود شاید این ویروس کرونا هم سبک جدیدی در روابط اجتماعی ایجاد کند.
این معلم تاریخ گفت: در نوروز سال گذشته بسیاری از مردم نتوانستند جایی بروند و هر چند سخت بود اما با همه سختی‌ها "سیزده به در" هم سپری شد. اما آنچه باقی می ماند خاطرات است و باید با همکاری خود با مسوولانی که در زمینه مقابله با کرونا زحمت می‌کشند و عمل به دستورات آنها کاری کنیم که خاطره خوبی از این دوران برای ما باقی بماند.
یک دانشجوی رشته ادبیات فارسی هم گفت: نوروز در اشعار شعرای مختلف ایران جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد و همه این اشعار جایگاه نوروز را در نزد ایرانیان نشان می‌دهد. اما هر چند که آداب آن و همچنین مراسم ۱۳ فروردین بر کسی پوشیده نیست ولی هر کدام از ما در شرایط کنونی که با ویروس کرونا مواجه هستیم سهمی در سلامت جامعه داریم تا از این شرایط عبور کنیم.
علی جعفر زاده افزود: برخی معتقد به نحسی سیزده هستند اما اگر امسال در روز سیزدهم فروردین اقدام به خروج از خانه کنیم نحسی را نه تنها به خود بلکه به دیگران هم منتقل خواهیم کرد.
وی ادامه داد: در شرایطی که بیشتر استان‌ها وضعیت عادی ندارند، ضرورت خانه نشینی در روز طبیعت به منظور کنترل ویروس کرونا بیش از پیش بر عهده تک تک ما شهروندان است. در این شرایط سخت بسیاری از پزشکان و پرستاران مدت‌هاست که به خانه خود نرفته‌اند و در بیمارستان‌ها حضور دارند لذا خانه نشینی ما بهترین عیدی به مدافعان سلامت خواهد بود.