تیم ملی فوتبال ایران از زمان تاسیس تاکنون بازیکنان ارزنده زیادی را به خود دیده که تعدادی از آنان نیز افتخار بستن بازوبند کاپیتانی را داشتند که در بین آنان نیز، چهره های ماندگار و فراموش نشدنی وجود دارد. یکی از این چهره های ماندگار فوتبال ملی و همچنین فوتبال گیلان، سیروس قایقران است .
قایقران زمانی که در میانه میدان حضور می یافت، کمتر بازیکنی یارای برابری با وی را داشت و این بازیکن ارزنده ، یکی از نقاط قوت تیمش و همچنین نقطه اتکای سایر بازیکنان بود که به پشتوانه وی ، دیگر بازیکنان می توانستند با خیالی آسوده تر به بازی بپردازند چون در میانه میدان، رهبری پرابهت همچون سیروس قایقران حضور داشت.
در برهه ای که پوشیدن پیراهن تیم ملی برای بازیکنان زبده شهرستانی بسیار سخت و دشوار بود و حتی مورد اذیت و آزار قرار می گرفتند، قایقران با خلاقیت‌ها و مهارت‌های خود به کاپیتانی تیم ملی رسید و بازی های درخشان و ماندگاری را از خود برجای گذاشت.
سیروس قایقران در اول بهمن ماه سال ۱۳۴۰ در محله کلویر بندر انزلی چشم به جهان گشود و از همان ابتدای کودکی به فوتبال در زمین‌های خاکی کلویر روی آورد و با استعداد درخشانش به عضویت تیم فوتبال منتخب آموزشگاه‌ها درآمد.
قایقران در سن ۱۶ سالگی در سال ۱۳۵۶ موفق شد به عنوان یکی از مهره های اصلی در تیم های نوجوانان و جوانان ملوان استعدادهای خود را به نمایش بگذارد و با مهارت‌های منحصر به فردش ملوان را به رتبه قهرمانی باشگاه های گیلان رساند.
وی در سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۳ نقش مهمی در تیم ملوان و فوتبال گیلان داشت که از جمله کارهای مهم او در زمین فوتبال در آن دوران، می‌توان به دو گلی که در مرحله نیمه نهایی جام حذفی وارد دروازه پرسپولیس کرد یا گل زیبایی که وارد دروازه تیم منتخب مازندران کرد، اشاره نمود.
البته پس از پیروزی ملوان برابر تیم پرسپولیس و صعود به فینال جام حذفی ، یکی از روزنامه های پرتیراژ کشور با تیتر " عجب قایقرانی دارد این ملوان" به بازی ملوان و پرسپولیس اشاره کرد که این تیتر از نظر قایقران، بهترین مطلب در مورد وی بوده است.
قایقران در سال ۱۳۶۳ به تیم ملی دعوت شد و در سال ۱۳۶۶ تنها فوتبالیست شهرستانی بود که دهداری بازوبند کاپیتانی تیم ملی ایران را به بازوی او بست و در سال ۱۳۶۷ در مسابقات فوتبال جام آسیا در قطر، تیم ملی ایران با رهبری سیروس به مقام سومی دست یافت و در سال ۱۳۶۹ تیم ایران را با گل های او پس از ۲۰ سال به قهرمانی در بازی‌های آسیایی رسید.
سیروس قایقران سپس به تیم الاتحاد قطر (الغرافه فعلی) پیوست و بعد از مدتی بازی در قطر، دوباره به تیم اول خود، ملوان بندرانزلی پیوست و با این تیم قهرمان جام حذفی ایران و راهی مسابقات قهرمانی باشگاه‌های آسیا شد.
وی در سال ۱۳۷۲ به عنوان بازیکن و سپس مربی به تیم کشاورز تهران پیوست و نتایج قابل توجهی بدست آورد و پس از آن، به تیم دسته دومی مسعود هرمزگان پیوست و مدتی در آن تیم مشغول به مربیگری شد.
در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۷۷ قایقران بارها تمایل خود را برای بازگشت به ملوان به عنوان بازیکن یا مربی اعلام کرد اما در اوایل سال ۱۳۷۷ که وی برای تعطیلات نوروز همراه خانواده‌اش به انزلی آمده بود در بازگشت روز ۱۸ فروردین و در حالی‌که همراه فرزند (راستین)، همسر (افسانه اسدان) و برادر همسرش(ایمان اسدان) در اتومبیل رنوی خود عازم تهران بود در حوالی امامزاده هاشم رشت با کامیون حاوی الوار تصادف کرد که این تصادف منجر به فوت وی و فرزندش شد.
مرحوم سیروس قایقران در ۱۰۰ مسابقه در تیم ملی فوتبال شرکت داشت که ۴۳ بازی رسمی بوده و در ۲۱ بازی نیز، کاپیتان تیم ملی بود و ۱۴ گل برای تیم ملی به ثمر رساند که بهترین گل وی به تیم کره جنوبی در نیمه نهایی بازی‌های آسیایی ۱۹۹۰ در پکن بود که به طور حتم این گل، همیشه در یاد و خاطره فوتبال دوستان باقی می ماند.
اولین بازی ملی سیروس قایقران در ۳۰ دی ماه ۱۳۶۳ برابر یوگسلاوی و آخرین بازی ملی وی در ۲۶ فروردین ۱۳۷۲ برابر بوسنی انجام داد و اولین کاپیتانی تیم ملی را در ۱۱ آذر ۱۳۶۷ برابر قطر به عهده گرفت.
از افتخارات کسب شده توسط مرحوم قایقران می توان به کسب مقام سومی در جام آسیا ۱۹۸۸ با تیم ملی فوتبال ایران ، قهرمان بازی‌های آسیایی پکن ۱۹۹۰ با تیم ملی فوتبال ایران ، قهرمانی جام حذفی کشور، قهرمان گروه مقدماتی آسیا با ملوان بندر انزلی و نایب قهرمانی لیگ استانی قدس با تیم منتخب گیلان اشاره کرد.
به مناسبت سالروز درگذشت این اسطوره فوتبال گفت و گویی با کارشناسان و مربیان باسابقه فوتبال گیلان ترتیب دادیم که این صاحب نظران به بیان خصوصیات اخلاقی و شیوه بازی قایقران ملوان پرداختند.
قایقران اسطوره فوتبال ایران و گیلان
مجید جهانپور یکی از مربیان باسابقه فوتبال ایران و گیلان در این خصوص در مصاحبه با ایرنا اظهار داشت: مرحوم سیروس قایقران، اسطوره ملی جامعه فوتبال ایران ، گیلان و شهرستان بندرانزلی است.
وی که به عنوان سرمربی سال های در تیم های مختلف گیلان حضور داشت، ادامه داد: قایقران بازیکن بزرگی بود که از لحاظ فنی نیز بازیکن بسیار ارزنده و یک اسطوره به یادماندنی است.
وی با بیان این که قایقران یک بازیکن دوست داشتنی بود که نه تنها گیلانیان، بلکه همه فوتبال دوستان نظر خاص و ویژه ای نسبت به او داشتند ، یادآور شد: من این افتخار را داشتم که به عنوان مربی به همراه غفور جهانی در تیم منتخب گیلان با سیروس قایقران کار و زندگی کنم.
جهانپور خاطرنشان کرد: در آن زمان راهیابی بازیکنان شهرستانی به تیم ملی بسیار سخت و دشوار بود اما قایقران با توجه به ویژگی های فنی و اخلاقی ، نه تنها به تیم ملی راه یافت، بلکه به عنوان کاپیتان تیم ملی نیز انتخاب و در میادین ملی حضور می یافت.
وی در خاتمه اظهار کرد: پس از درگذشت قایقران، هرساله مراسم یادبود این فوتبالیست ارزنده و گرانبها با حضور علاقمندان ، فوتبالیست ها و مربیان معروف برگزار می شود که این امر نشان از جایگاه قایقران در فوتبال ایران است.
قایقران از نوادر فوتبال کشور بود
میرشهاب مومنی یکی از کارشناسان و پیشکوستان معروف فوتبال گیلان در خصوص مرحوم قایقران اظهار داشت: قایقران از نوادر فوتبال کشور ما بود که با توجه به ویژگی های منحصر به فردش ، از سنین نوجوانی و جوانی در تیم فوتبال ملوان بندرانزلی چهره ای شاخص شد.
نایب رئیس فعلی و دبیر اسبق هیات فوتبال گیلان افزود: مرحوم قایقران در ملوان معروف شد و از همان باشگاه به تیم ملی راه یافت و به دلیل نبوغش در فوتبال و همچنین به دلیل مردمدار بودن، نزد فوتبالدوستان کشور جایگاه ویژه ای یافت.
وی ادامه داد: وضعیت مرحوم قایقران در تیم ملی فوتبال به گونه ای بود که وی به عنوان یک محور و یک تکیه گاه برای بازیکنان شهرستانی تیم ملی محسوب می شد و همه آنها حساب ویژه ای را روی قایقران باز می کردند.
مومنی اضافه کرد: قایقران به عنوان یک بازیکن بزرگ در تیم ملی جایگاه ویژه ای داشت و پس از تمرین نیز حتی بازیکنان شهرستانی را به محل اسکان می رساند که این امر یکی از کارهای زیبای قایقران بوده که هنوز هم بازیکنان ملی پوش شهرستانی آن زمان تیم ملی، از او به نیکی یاد می کنند.
وی بیان کرد: قایقران به لحاظ فنی یک ستون مستحکم در تیم ملی و از لحاظ اخلاقی نیز یک انسان اخلاق مدار بود که هر فردی که به وی مراجعه می کرد، مشکلش را تا حد امکان برطرف می کرد که این امر باعث جاودانگی و اسطوره شدن قایقران در ورزش و فوتبال کشور شد.
وی خاطرنشان کرد: به دلیل بازی های اثرگذار قایقران ، فوتبال ایران و فوتبال گیلان بهره اش را از این بازیکن برد اما متاسفانه وی در تاریخ ۱۸ فروردین سال ۷۷ به دلیل سانحه تصادف جان به جان آفرین تسلیم کرد و فوتبال ایران و گیلان را سوگوار کرد.
مومنی در خاتمه اظهار کرد: با وجود گذشت ۲۳ سال از درگذشت قایقران، هنوز همه فوتبالدوستان ، بازیکنان و مربیان سرشناس و معروف کشور از مرحوم قایقران به نیکی یاد می کنند و در مراسم سالگرد آن مرحوم حضور می یابند.
قایقران پهلوان و قهرمان بود
اما امید هرندی دیگر مربی باسابقه و دروازبان اسبق گیلان و ایران که با قایقران نیز همبازی بود در مصاحبه با ایرنا اظهار داشت: با وجود اینکه بیست و سومین سالگرد مرحوم سیروس قایقران است، اما همه ما فکر می کنیم که قایقران زنده است چون معرفت و مرام قایقران از لحاظ بازی و چه از لحاظ اخلاقی زبانزد همگان بود.
وی که به عنوان مربی هدایت تیم های مختلف گیلان را برعهده داشت، افزود: البته آن چیزی که قایقران را ماندگار کرد ، اخلاق وی بود و به طور حتم خیلی از فوتبالیست ها از لحاظ فنی از وی بالاتر بودند اما اخلاق مرحوم سیروس قایقران وی را منحصر بفرد کرد.
دروازبان اسبق تیم های سپیدرود و استقلال رشت و دروازبان اسبق تیم منتخب گیلان ادامه داد: مرحوم قایقران هم پهلوان و هم قهرمان بود و به همین دلیل از یادها نخواهد رفت و از معرفت و انسانیت این فوتبالیست برجسته می توان کتاب نوشت چون وی بیشتر به فکر دیگران بود و به همین دلیل در قلبها ماندگار شد چون عاشق بود و عشقش را به مردم ارایه می کرد.
دروازبان اسبق تیم ملی فوتبال بیان کرد: من سال ها با قایقران همبازی بودم و همچنین در تیم های سپیدرود و استقلال رشت رو در روی قایقران نیز بازی کردم و بارها تیم ملوان را شکست دادیم و بارها نیز از این تیم شکست خوردیم اما رفاقت ما با قایقران ماندگار بود.
هرندی یادآور شد: اولین بار در تیم منتخب جوانان گیلان با قایقران همبازی شدم و من درون دروازه قرار داشتم و مرحوم قایقران نیز در آن برهه در دفاع وسط بازی می کرد و پس از آن نیز، طی سال های ۶۴ و ۶۵ با قایقران در تیم ملی حضور یافتیم و در جام فجر نیز با قایقران در تیم ملی همبازی شدم که خاطرات بسیار خوبی را از آن زمان در ذهن داریم.
وی تصریح کرد: در سال ۶۵ نیز توسط مرحوم دهداری به همراه قایقران به تیم ملی دعوت شدم که خاطرات زیادی نیز از آن زمان داریم و طی سال های ۶۷ و ۶۸ نیز من و قایقران توسط شرکت نفت استخدام شدیم و پس از آن، باشگاه کشاورز برای خرید ما اقدام کرد که من به تیم کشاورز نرفتم اما مرحوم قایقران جذب این تیم و کاپیتان کشاورز شد.
این مربی باسابقه فوتبال گیلان اضافه کرد: قایقران یکی از ورزشکارانی بود که قهرمانی های زیادی را تجربه کرد و همچنین کاپیتان تیم ملی فوتبال بود و یکی از برترین بازیکنان قاره آسیا نیز، انتخاب شده بود و عشق مردم کشورش بود و وی به معنای واقعی قایقران فوتبال گیلان بود و به همین دلیل همیشه جاودانه خواهد ماند.
هرندی در خاتمه اظهار کرد: قایقران جایگاهی در بین مردم داشت که هنگامی که خبر درگذشتش اعلام شد، همه عزادار شدیم و حتی مرحوم آیت الله احسانبخش امام جمعه و نماینده ولی فقیه آن زمان استان گیلان در مراسم تدفین قایقران حضور یافت که این امر نشان از جایگاه مرحوم قایقران دارد و در کلام آخر می توانم عنوان کنم که قایقران فراموش شدنی نیست و هنوز بازیکنان و همبازی های قایقران به یاد او هستند.