جواد منصوری در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا خاطرنشان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روابط ایران و چین وارد دوران جدیدی شد زیرا دو ملت اشتراکات فرهنگی و تاریخی زیادی داشتند و نقطه تاریکی در روابط آنها وجود ندارد.
وی با اشاره به گسترش منظم روابط تهران-پکن در چهار دهه گذشته تصریح کرد: چین اکنون از جمله کشورهایی است که در ردیف اولین یا دومین شرکای اقتصادی، تجاری و سیاسی ایران در جهان بوده است.
این دیپلمات پیشین عملیاتی شدن طرح‌ها و برنامه‌های مختلف بین دو کشور و تبادل هیات‌های دیپلماتیک بین دو کشور در این سال‌ها را یادآور شد و گفت: دولت چین همکاری‌های مناسبی را در مقاطع مختلف با جمهوری اسلامی در زمینه‌های مورد علاقه دو کشور داشته است و از جمله کشورهایی بوده که در دوران تحریم و فشار حداکثری ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی در کنار ملت ایران ایستاد.
منصوری افزود: ظرفیت‌های ایران و چین برای همکاری و همگرایی در زمینه های مختلف زیاد است و فقط به حوزه اقتصادی منتهی نمی شود و زمینه توسعه بیش از پیش روابط فرهنگی، علمی، صنعتی و دانشگاهی بین دو کشور فراهم است.
وی، هدف از طراحی برنامه‌ای برای همکاری بلندمدت و راهبردی بین تهران و پکن در جریان سفر شی جین پینگ رییس جمهوری این کشور را ساختارمند کردن همکاری‌ها عنوان کرد و افزود: هدف از امضای توافق راهبردی بین دو کشور، استفاده حداکثری از فرصت‌های همکاری در همه زمینه‌ها بدون فوت وقت است.
سند راهبردی نتیجه اعتماد متقابل بعد از ۴ دهه همکاری است
سفیر پیشین ایران در چین، دلیل امضای توافق راهبردی طولانی مدت با چین را وجود اعتماد متقابل بین دو کشور عنوان و تصریح کرد: افرادی از روی غرض ورزی یا ناآگاهی می گویند با آمریکا هم سند مشابهی امضا کنیم ولی واقعیت این است که در گذشته سندهای متعددی را با آمریکا امضا کردیم و در تمام آنها آمریکایی‌ها خلف وعده کردند و آمریکایی‌ها در تاریخ دیپلماسی جهان به بدعهدی مشهور هستند.
منصوری، ایران و چین را دو قدرت برتر و تاثیرگذار غرب و شرق آسیا عنوان کرد و افزود: ایران عضو ناظر شانگهای است و در بسیاری از مسائل منطقه ای و جهانی با چین دیدگاه مشابهی دارد و همکاری بین دو کشور یک بازی برد-برد است و جمهوری اسلامی می‌تواند از فناوری و سرمایه گذاری چین بهره‌مند شود و در عین حال چین هم از موقعیت جغرافیایی و منابع انرژی ایران بهره‌مند شود.
وی، اقتصاد ایران و چین را مکمل یکدیگر دانست و گفت: تهران و پکن متقابلا به یکدیگر نیاز دارند و امضای سند راهبردی بلندمدت بین دو کشور ناشی از این نیاز متقابل است.
نویسنده کتاب «مقدمه‌ای بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» درباره دلایل منتشر نشدن مفاد سند همکاری بین ایران و چین هم گفت: این سئوال در مورد بسیاری از قراردادهایی که امضا شده می تواند مطرح شود و مگر چند درصد قراردادها منتشر می‌شود.
منصوری، واکنش‌ها به قرارداد ایران و چین را طبیعی ندانست و بخشی از این واکنش را غرض ورزانه و توطئه غرب و آمریکا دانست و گفت: آیا اگر مشابه قرارداد با چین را با یک کشور اروپایی می‌بستیم، همین برخورد را می کردند و آنرا ترکمانچای می نامیدند؟
وی به خلف وعده آمریکا و بعد اروپا در برجام اشاره کرد و افزود: اروپایی ها در صدها مورد، قراردادهای خود با ایران را نقض کردند و در قضیه برجام، نه تنها آمریکا از این قرارداد خارج شد بلکه اروپایی‌ها هم به ۱۱ تعهدی که بعد از خروج واشنگتن از این قرارداد داده بودند، عمل نکردند.
عملیاتی شدن مفاد سند ایران-چین در گرو رای مجلس است
این دیپلمات پیشین در عین حال سند راهبردی ایران و چین را غیرالزام آوار دانست و افزود: این سند هیچ تعهد قانونی و حقوقی برای ایران ایجاد نمی کند و صرفا نشاندهنده اراده سیاسی دو کشور برای گسترش همکاری ها در آینده است و بنابراین هر بندی از این سند که بخواهد عملیاتی شود باید بر اساس قرارداد مناسبی تنظیم و به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد و مسیر قانونی خودش را طی کند و اینطور نیست که براساس آن، چینی‌ها بتوانند با طرف‌های ایرانی خود بدون اطلاع مردم و مجلس کاری انجام دهند.
منصوری، استفاده رسانه‌های معاند و دشمنان از فضای مجازی برای القای زیانبار بودن توافق با چین را یادآور شد و گفت: مردم باید از کسانی که به دروغ می گویند ایران را فروختند و جزایر، بازارها و معادن آن تا ۲۵ سال در اختیار چین قرار خواهد گرفت بپرسند مبنای حقوقی حرفشان چیست؟
وی از رسانه ها خواست به افزایش سواد رسانه ای مردم کمک کنند و افزود: ضعف سواد رسانه ای مردم موجب شده افراد مغرض و سودجو و فتنه انگیز بتوانند از هر مساله ای برای تخریب و سیاه نمایی علیه نظام استفاده کنند و این موضوع ساده را پیچیده و مبهم نشان دهند.
آمریکا از مهار چین ناتوان است
این کارشناس ارشد مسائل چین، قرن بیست و یکم را قرن افول غرب و طلوع شرق دانست و گفت: چین و ایران دو قدرت نوظهور آسیا در این قرن هستند. در حالی که آمریکا به اعتراف مقامات این کشور رو به افول است و ده‌ها جلد کتاب توسط مقامات پیشین ایالات متحده با عنوان «پایان عصر آمریکا»، «آمریکا در سراشیبی سقوط» و «دوران پسا آمریکا» نوشته شده است.
منصوری، آمریکایی ها را ناتوان از مهار چین دانست و افزود: آمریکایی‌ها چندین سال است که صراحتا می‌گویند نمی‌پذیریم قدرت چین افزایش یابد؛ این در حالی است که آنها نمی‌توانند مانع رشد این کشور شوند.
وی تصریح کرد: آمریکایی ها خیلی متکبرانه می‌گویند نمی گذاریم چین قدرت اول شود و وزیر خارجه فعلی ایالات متحده نیز بر همین موضوع صحه گذاشت و جو بایدن رییس جمهوری جدید این کشور در اولین روزهای ریاست جمهوری تحریم‌های جدیدی علیه پکن اعمال کرد.
سفیر پیشین ایران در پکن، نگرانی غرب از رشد چین را محدود به آمریکا ندانست و گفت: ظهور شرق و افول غرب را خود غربی‌ها هم لمس کرده اند و وزیر خارجه قبلی آلمان در جمع سفرای این کشور در جهان گفته بود که چین طی پنج تا ۱۰ سال آینده قدرت اول دنیا می شود و از الان باید روابطمان را با این قدرت به شکل مناسبی تنظیم کنیم.
منصوری، یارگیری دولت چین در منطقه غرب آسیا را با توجه به منابع طبیعی زیاد، بازار خوب و اشتراکات تاریخی و فرهنگی طبیعی دانست و افزود: حتی آن دسته از سران کشورهای منطقه که شیفته آمریکا هستند اکنون متوجه شده‌اند که برای همیشه نمی‌توانند به این کشور تکیه کنند.
وی با بیان اینکه غرب، بازی در منطقه غرب آسیا را به ایران، چین و روسیه باخته است، خاطرنشان کرد: با گسترش روابط راهبردی بین روسیه، چین و ایران، این سه قدرت بازیگران اصلی غرب آسیا در آینده هستند.
احتمال رابطه متعادل بین ایران و غرب ضعیف است
این دیپلمات پیشین درباره احتمال تمایل غرب به ایران برای جلوگیری از نزدیک شدن تهران و پکن نیز گفت: غربی‌ها باید با شرایط جدید جهان خود را وفق دهند و لجاجت نکنند اما با شناختی که من از فرهنگ، معیارها، ارزش‌ها، تاریخ و سیاست های غرب دارم بعید میدانم در آینده نزدیک، غربی‌ها به سمت ایران بیایند زیرا بسیار متکبر هستند.
منصوری در توضیح نگاه استکباری غرب به جوامع دیگر تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های غربی ها این است که واقع بینی را یک صفت منفی می دانند و می گویند واقعیت ها را به میل خودمان در بیاوریم و آنچه وجود دارد را انکار کنیم؛ بنابراین خیلی بعید است که حاضر شوند با ایران یک رابطه متعادل حداقلی و «نه دوستانه» برقرار کنند.
وی درباره نگاه غرب به توافق ایران و چین نیز گفت: غربی ها و رسانه هایشان قطعا بیکار نمی نشینند و در کوتاه‌مدت، در راه اجرای این توافق سنگ اندازی خواهند کرد و به این زودی هم حاضر نمی شوند که چنین تغییری را بپذیرند مگر اینکه در میان مدت یا بلندمدت تاثیرگذاری توافق را ببینند و در سیاست های استکباری خود تجدیدنظر کنند.
معاون پیشین آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه، مخالفت جمهوری اسلامی با اشغال فلسطین توسط رژیم صهیونیستی و رهبری جریان فکری اسلام سیاسی توسط ایران را از موضوعاتی دانست که احتمال آشتی غرب با تهران را ضعیف کرده و افزود: یکی از فاکتورهای مهم روابط اروپا و آمریکا با ایران مساله اسرائیل و بعد هم مساله اسلام سیاسی است و اینها مسائلی نیستند که آنها به راحتی بتوانند از کنار آن عبور کنند.
ما از شرق به غرب یا بالعکس پناه نمی‌بریم
منصوری بر هوشیاری مقامات ارشد کشور درباره توافق نامه ها صحه گذاشت و گفت: به خاطر ضعف رسانه های ما، مردم فکر می کنند ما چشم و گوش بسته با کشورها، دشمنی یا دوستی می کنیم اما واقعیت این است که ما با اروپایی ها پدرکشتگی نداریم و با کشورهای آسیایی هم عهد اخوت نبسته ایم.
وی تصریح کرد: حتی در ایده‌آل‌ترین شکل روابط با چین و دیگر قدرت های جهانی، دولت و ملت ما باید به خودشان متکی باشند و روی استفاده حداکثری از ظرفیت های داخلی تمرکز کنند و کمترین تکیه به خارج نداشته باشند.
این تحلیلگر ارشد مسائل راهبردی، شعار «نه شرقی نه غربی، جمهوری اسلامی» را نشاندهنده راهبرد تهران در حوزه سیاست خارجی عنوان کرد و گفت: ما باید نیازهای اساسی و مهم کشور را خودمان تهیه کنیم و حتی به دوستانمان هم نباید متکی باشیم.
منصوری، مذاکره با کشورهای مختلف از جمله آمریکا، اروپا، چین و روسیه توسط مقامات کشور را برگرفته از آگاهی و هوشیاری آنها نسبت به مسائل منطقه و جهان و تلاش برای تامین نیازهای مردم اعلام کرد و گفت: ما هنوز باوجود تلاش های انجام شده برای بی نیازی از منابع نفتی، به درآمد نفت نیازمند هستیم و چین می تواند تا یک میلیون بشکه نفت ما را بخرد و بخشی از مشکلات صادرات نفت به این ترتیب حل شود.
وی در عین حال بر قوی و استوار بودن کشور در مقابل تمام قدرت‌ها تاکید و گفت: با وجود اینکه که چین کشور دوست و همکار ایران است اما اگر روزی چینی‌ها برای ما شرط و شروط بگذارند ما به راحتی فروش نفت به آنها را لغو می کنیم و باید چشم انداز ما قوی شدن کشور، خوداتکایی و خودکفایی در مقابل همه قدرت‌ها باشد؛ اینکه از ترس شرق به غرب پناه ببریم یا بالعکس اشتباه است.