محمدعلی بصیری روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: آنطور نیست که با رفتن این دولت و روی کار آمدن دولت جدید این سند همکاری به هم بخورد، همانند اتفاقی که در برجام با رفتن اوباما و آمدن ترامپ رخ داد.
وی در پاسخ به علت سکوت مسوولان درباره جزییات این سند همکاری تصریح کرد: ۲ دلیل را مسوولان بطور مستقیم یا غیرمستقیم برای انتشار نقشه راه ۲۵ ساله بین ایران و چین مطرح کردند که یکی جنبه امنیتی مساله است زیرا به هر دلیل ایران در شرایط کنونی تحت فشار حداکثری تحریم‌های آمریکا و و متحدان آن است و افشای کلی و ریز این برنامه می‌تواند موجب سوء استفاده امنیتی طرف‌های مقابل ایران، تشدید فشارها روی ایران و چین شود.
استاد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان افزود: علت دوم اینکه عمومی شدن این موضوع در رسانه‌ها می‌تواند در آن اخلال ایجاد کند و یا آن را به تعویق بیندازد کما اینکه سال قبل که این موضوع مطرح و عمومی شد فشارهایی وارد شد و امضای این سند همکاری بین ۶ ماه تا یکسال به تاخیر افتاد.
وی تصریح کرد: زیرا امروز دیپلماسی عمومی یا رسانه‌ای، ابزاری است که فشار مضاعف و زیادی را روی دیپلماسی سنتی که همان ارتباطاتی است که دیپلماتهای وزارت خارجه برقرار می‌کنند وارد می‌کند و مجموع این دلایل باعث شد که در شرایط حاضر ریز این سند همکاری فاش نشود تا زمان بهتر و شاید دید مساله عوض شود.
لزوم حرکت به سمت سیاست خارجی تعاملی
بصیری اضافه کرد: ایران یکصد سال است از انقلاب مشروطیت تا الان که چهار انقلاب هم شد برای مبارزه با سلطه خارجی استعمار و استبداد داخلی تلاش کرد و مهمترین چیزی که باید روی تجربه های گذشته دنبال کنیم این است که ما باید به تدریج به سمت یک سیاست خارجی تعاملی یا موازنه مثبت پیش برویم.
وی با تاکید بر اینکه امروز اگر پنج یا ۶ قطب علمی و صنعتی در دنیاست باید با همه این قطب‌ها و با توجه به مزیت‌های نسبی آنها، رابطه متوازن و براساس منافع و مصالح کشور برقرار کنیم گفت: این موازنه مثبت بین آنها هم می‌تواند نیازها، منافع و استقلال کشور ما را تامین کند.
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان اضافه کرد: ناگفته نماند که اگر سند همکاری ۲۵ ساله با چین همه ارتباط یا بخش ارتباط اقتصادی تجاری ایران را روی ترازوی چین بگذارد می‌تواند با منافع ملی و اقتصاد ما در تعارض باشد کما اینکه اگر همین رابطه را بطور صددرصدی با قدرت دیگری برقرار کنیم همین داستان رخ می‌دهد و همانند اتفاقی که در گذشته با انگلیس و یا قبل از انقلاب با آمریکا رخ داد.
وی گفت: زیرا ممکن است آن قدرت به تدریج سلطه‌طلبی و قدرت استقلال و تصمیم‌گیری ایران را نقض کند که درباره این سند همکاری همانطور که اعلام شد اینگونه نیست که وزن تجارت ایران با چین را ببندد و حتی اشاره شده که چین در تجارت با ایران در بحث انرژی و سرمایه‌گذاری حق انحصاری ندارد.
این سند همکاری زیاد خواهی امریکا را خنثی می کند
بصیری خاطرنشان کرد: امضای این سند همکاری با توجه به اینکه آمریکا و متحدانش در فشار حداکثری می‌خواهند بگویند که ایران منزوی شده و به گوشه رینگ رفته و باید به شرایط ما تن بدهد، دریچه‌ای است که می‌تواند آن فشار را بطور موقت و تا حدی کاهش بدهد و زیاده‌خواهی آمریکا را تا حدی خنثی کند.
وی با رد این ادعا که ایران در این سند همکاری به دنبال امتیازدهی حداکثری به چینی‌ها و تسلیم شدن در برابر آنهاست گفت: این سند همکاری صرف یک نقشه راه و توافق اولیه‌ای است که تا ۲۵ سال روی این اصول کلی ایران و چین می‌خواهند حرکت کنند و در حد امضای موقت روسای اجرایی ۲ کشور و وزیران امور خارجه ایران و چین است رسیده است.
استاد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان در ارتباط با مُفاد این سند همکاری گفت: اجرایی شدن این سند همکاری نیاز به توافقات تکمیلی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، علمی، نفتی و مالی دارد و حتی اگر بخواهد اجرایی شود باید از طریق مجلس با برگزاری مذاکرات علنی و با استفاده از صاحب‌نظران و نخبگان طی و در این مرحله می‌تواند از خطرات وابسته شدن کشور و نفی استقلال و حاکمیت جلوگیری شود.
بصیری تصریح کرد: بنابراین این شایعه که همه چیز تمام شده و به رویت نمایندگان مجلس رسیده حرف غیرقانونی است زیرا اگر این سند همکاری بخواهد عملیاتی شود باید گامهای دیگری در سطح مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان برداشته شود.
وی با رد ادعای مخالفان این سند همکاری که معتقدند که چین می‌خواهد برای ایران تصمیم‌گیری کند گفت: چنین ادعایی نیست و این یک اتهام است و همین افرادی که این اتهام را می‌زنند از اصل سند ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند.
این تحلیلگر و کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: این تناقض است بین اینکه کسی اصل سند و ربز مسائل را ندیده و آن وقت از درونش اتهامی برای روابط بین ۲ کشور ایجاد می‌کند زیرا هنور چیزی در سند مشخص نیست کسی هم که چنین ادعایی می‌کند دروغ می‌گوید و بعید است ایران، نظام انقلابی و دولتمردان تَن به چنین خواستی به چینی‌ها بدهند و چنین سندی تنظیم کنند.
بصیری یادآور شد: این توافق نقشه راه است و عملیاتی شدن آن نیازمند قراردادهای تکمیلی دو جانبه است و می‌شود آن قراردادها را در مدت چهار تا پنج سال تنظیم کرد و این فرصت هنوز از دست نرفته است.
وی همچنین با کذب دانستن این ادعای منتقدان که معتقدند ایران بین روسیه و چین تقسیم می‌شود گفت: اراده و حاکمیت این نظام بر این مبناست که با سایر کشورها چنین نقشه‌راهی تنظیم کند و اگر موازنه مثبت باشد و بتواند پیمانهای حداکثر ۱۵ تا ۲۰ درصدی با این قطب‌ها ببندد، این خطرها و تهدیدها به حداقل می‌رسد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان با رد تشابه بین ایران و ونزوئلا در تنظیم این سند همکاری گفت: ایران با ونزوئلا از لحاظ زیرساخت، اقتصاد و تاریخ و جغرافیا فرق دارد و بر این اساس نمی شود قیاس منطقی بین دو کشور کرد.
وی همچنین در پاسخ به انتقاد مردم به وضعیت حقوق بشر در چین گفت: هر کشوری نقاط مثبت و منفی دارد ولی در برقراری رابطه بطورعمده باید منافع خود را در نظر بگیریم زیرا هیچ کشوری در دنیا وجود ندارد که ناقض حقوق بشر از نوع مسلمان، اقلیت و مهاجر نباشد اگر این بهانه را بگذاریم که در هر کشوری که نقض حقوق بشر شود ما با آن ارتباط نمی‌گیریم هیچ کشوری در دنیا برای ارتباط و تعامل‌گیری باقی نمی‌ماند و این گفته‌ها نباید مانع ارتباط ایران با چین شود.
بصیری گفت: همانطور که گفته شد این سند همکاری تصمیم کلی نظام است و برای مستحکم شدن و اطمینان دادن به طرف چینی که درخواست کرده بود یک نقشه بلندمدت طراحی شود آقای علی لاریجانی را به عنوان نماینده رهبری در کنار وزیر امور خارجه حضور داشته باشند که در تنظیم بندها و مذاکرات نشان بدهند که این تصمیم در حد کلان نظام است و صرف دولت و قوه مجریه نیست.
وی افزود: حضور این فرد برای محکم کاری و اطمینان به طرف مقابل بوده و در دنیا نیز معمول است و در ایران نیز مواردی وجود داشته از جمله در مذاکرات ۵۹۸ نیز نماینده از سوی رهبری برای مذاکره در کنار دولت حضور داشتند.
استاد دانشگاه اصفهان در رد این ادعا از سوی مخالفان که ایران ظرفیت سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری را ندارد افزود: این حرف بی ربط است زیرا ایران الان در حوزه صنایع بالادستی و پایین دستی نفت و گاز براساس محاسبات صندوق بین‌الملل پول و بانک جهانی بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد دلار ظرفیت سرمایه‌گذاری دارد که به خاطر تحریم‌ها نتوانسته به آن ورود کند.
به گفته وی ایران در حوزه‌های دیگر از جمله حمل و نقل، بندر، جاده، مترو و راه آهن هم ظرفیت سرمایه‌گذاری دارد و این ادعاهای خلاف بیشتر از طرف غربی‌ها و طرفداران آنها که مخالف سرمایه‌گذاری در ایران هستند مطرح می‌شود.
وی تصریح کرد: کشور ما حداقل تا ۲ هزار میلیارد دلار می‌تواند ظرفیت سرمایه‌گذاری داشته باشد که بخشی از آن را می‌تواند از طریق همین سند همکاری به دست بیاورد.
بصیری با یادآوری اینکه، استراتژی آمریکا در ۴۲ سال گذشته این بوده که ایران را از خطوط ارتباطی غرب و شرق و موقعیت ژئوپلتیک محروم کند و این تلاش را کردند و همچنین در نقل و انتقال خطوط نفت و گاز ، ایران را از حق ترانزیت محروم کردند تا درآمدی برای ایران ایجاد نشود و در حق انتقال گاز از ایران به پاکستان و هند و چین مانع تراشی کردند تا به منافع ملی ایران ضربه بزنند.
به گفته وی امروز ایران می‌خواهد به چینی‌ها اطمینان بدهد که مشتاق است و تضمین می‌کند و پای تعهد می ماند تا براساس این نقشه راه در جاده ابریشم جدید با عنوان" یک کمربند یک جاده" که ۱۵۰ کشور عضو آن هستند و بسیاری نمی‌خواهند که ایران از این طریق قدرت اقتصادی کسب کند و با این بهانه ها دارند هجمه وارد می‌کنند تا ایران را به انزوا بکشانند وارد شود.
با این سند همکاری تحت سلطه چین نخواهیم رفت
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان افزود: یک توطئه بزرگ پشت این ادعاست که با این سند همکاری تحت سلطه چین خواهیم رفت زیرا اراده این است که ایران با این نقشه‌راه که چین قدرت اول اقتصادی در کشورهای دنیا می‌شود و می‌خواهد دیگران را در منفعت خود شریک کند محروم کنند، همچنان در فشار نگه دارند تا تسلیم اراده آمریکایی‌ها و غربی‌ها شود.
به گزارش ایرنا، برنامه همکاری‌های جامع جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین هفتم فروردین ماه جاری توسط محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و "وانگ ای" عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه چین در تهران امضا شد که سندی راهبردی برای به‌کارگیری ظرفیت‌های ۲ کشور با هدف ترسیم چشم‌انداز همکاری‌های متقابل بلندمدت در حوزه‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی است.
تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۴۰۰ - ۰۷:۲۶
اصفهان- ایرنا- دانشیار علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان گفت: امضای سند همکاری ۲۵ ساله بین ایران و چین تصمیم کلی نظام است و اراده حاکمیت نظام بر این مبناست که با سایر کشورها چنین نقشه‌راهی تنظیم کند.