این در حالی است که عمده فعالان اقتصادی خراسان رضوی تحقق ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری چین در ایران را نه تنها امری باورپذیر می‌دانند بلکه این رقم را برای توسعه زیرساختهای اقتصادی کشور ناچیز خوانده و همه انتقادات مبنی بر غیرقابل تحقق بودن جذب این حجم سرمایه را رد می‌کنند.
کارشناسان اقتصادی، چین را یکی از شرکای اقتصادی خوب برای ایران در مقایسه با غرب و به ویژه آمریکا ارزیابی کرده و تجارت با چین را به مراتب بهتر از کشورهایی می‌دانند که تحت تاثیر آمریکا تاکنون رویه مناسبی در تجارت با ایران نداشته و غیرقابل اعتماد نشان داده‌اند.
مرور سوابق تجارت چین با ایران در سالیان گذشته نیز چشم‌انداز همکاری اقتصادی بر پایه این سند همکاری ۲۵ ساله را امیدبخش‌تر از باور به تغییر رویکرد اروپایی ها نسبت به تجارت با ایران نشان می‌دهد.
رییس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی، ۴۰۰ میلیارد دلار را رقمی ناچیز برای سرمایه‌گذاری بر روی زیرساخت های ایران دانسته و گفت: ظرفیت سرمایه گذاری برای بخشهای مختلف به ویژه زیرساختهای حمل و نقل ایران چند برابر ۴۰۰ میلیارد دلاری است که منتقدان تحقق آن را غیرقابل باور می‌خوانند.
محمدحسین روشنک در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اینکه مفاد دقیق این سند همکاری ۲۵ ساله بین ایران و چین چیست، هنوز مشخص نیست اما ظرفیت سرمایه گذاری در ایران و بازگشت ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری کاملا واضح و آشکار است، زیرا زمینه های بسیار بکری برای سرمایه گذاری در ایران وجود دارد که می‌توان از چینی ها برای این مهم بهره گرفت.
وی ادامه داد: ایران دروازه ورود به کشورهای آسیای میانه است و همین مزیت، تحقق سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری را کاملا قابل تحقق می سازد، چین می تواند با سوق دادن بخشی از پولهای خود از آمریکا به سوی ایران، بیشتر از این رقم نیز در کشور ما سرمایه گذاری کند.
این فعال اقتصادی تصریح کرد: ۴۰۰ میلیارد دلار نه برای ایران و نه برای چین عدد بزرگی نیست، مگر در دوران هشت ساله دولت نهم و دولت دهم، ایران ۸۰۰ میلیارد دلار درآمد ارزی نداشت و چگونه این میزان در مدت هشت سال در کشور مصرف شد؟
روشنک افزود: سند همکاری ایران و چین ۲۵ ساله است، ۴۰۰ میلیارد دلار در طول ۲۵ سال عدد ناچیزی است، فقط برای ایمن و مدرن سازی حمل و نقل هوایی کشور، عدد بیشتری برای سرمایه گذاری نیاز است، چه رسد به صنعت و کشاورزی و باقی زیرساختهای اقتصادی.
رییس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی ادامه داد: برخی انتقادات در خصوص قرارداد ۲۵ ساله بین ایران و چین، به نظر مضحک می نماید و چون منتقدان از مفاد این توافق، اطلاع کاملی ندارند، انتقاد آنان نیز نمی تواند پایه و اساس درستی داشته باشد. آیا اگر ایران این سند همکاری را با آمریکا یا انگلیس امضا می‌کرد، منتقدان معترض نمی شدند و یا اینکه این افراد اصولا نسبت به تجارت ایران با شرق اعتراض دارند؟
وی گفت: اصلا بحث این نیست که می خواهیم با شرق کار کنیم و نمی خواهیم با غرب همکاری کنیم، موضوع اصلی این است که غرب هیچ زمینه ای برای همکاری تجاری ایران با خود ایجاد نکرده است، نظام جمهوری اسلامی را قبول ندارد، غرب نوکر آمریکا است اما ایران حاضر به نوکری برای کشور دیگری نیست.
روشنک افزود: نبود قراردادهای درازمدت به ویژه در حوزه اقتصادی، خسارات زیادی به کشور وارد کرده است، مزایای قرارداد ۲۵ ساله ایران با چین زیاد است، هرچند هنوز مفاد این توافق نامه مشخص نیست.
وی ادامه داد: بی تردید یکی از بهترین اقدامات ایران در حوزه اقتصادی در سالهای پس از انقلاب را می‌توان قرارداد با اتحادیه اوراسیا دانست که پس از این قرارداد با چین نیز انجام گرفت، مگر می شود در دنیای امروز کشورها بدون پیمان با یکدیگر، همکاری اقتصادی داشته باشند و اهداف خود را برای تحقق توسعه تجارت و اقتصاد پیش ببرند؟
این فعال اقتصادی گفت: بی تردید یکی از بهترین توافقات خارجی ایران را می توان امضای سند جامع همکاری با چین دانست، چین کشوری استعماری و زورگو نیست و سرکردگانی چون ترامپ ندارد، ماهیت چین کاملا با آمریکا متفاوت است و ایران تجربه شراکت اقتصادی با آن کشور را دارد.
روشنک، مخالفان شناسنامه‌دار امضای سند جامع همکاری ایران با چین را به مناظره فراخواند و افزود: بدون شک توافق با چین ارزش زیادی برای جمهوری اسلامی ایران دارد و مخالفان شاید عاشق غرب و آمریکا هستند و بر این اساس با تجارت با شرق مخالفت می‌کنند؟
رییس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: چرا باید از رقابت ترسید و فقط از جیب مردم ایران خرج کرد؟ مفت خوری عده ای باید تمام شود؛ اینکه دروازهای کشور را ببندیم و نگذاریم سرمایه و کالا وارد ایران شود و مصرف کننده داخلی را در اختیار بگیریم، با هیچ قاعده اقتصادی قابل پذیرش نیست.
وی گفت: قدرت رقابت پذیری اقتصاد چین برای اقتصاد ما مفید است، زیرا هیچ چیز در چین ارزان نیست که قیمت تمام شده کالای تولیدی آنها ارزان باشد و به ایران ارزان بفروشد، وقتی چین بخواهد در کشور سرمایه گذاری کند و تحریم ها علیه ایران برداشته شود، دیگر دلیلی برای افزایش قیمت تمام شده کالای تولید داخل نمی ماند.
روشنک افزود: هم‌اینک سنگ آهن خام خراسان رضوی از سنگان خواف به بندرعباس و سپس به چین می رود و تبدیل به میلگرد شده و دوباره به مشهد بازمی گردد، که ۲۰ درصد تعرفه گمرکی به آن تعلق می گیرد اما ۲۰ درصد کمتر از قیمت کشور چین در مشهد فروخته می شود، دلیل این موضوع چیست؟
وی به محصولات صنعت خودرو و صنایع فولادی چین در ایران اشاره و بیان کرد: صنعت خودرو و فولادسازی کشور نباید حیاط خلوت عده ای خاص باشد، نباید صنعتگران خودرو و فولاد از ورود چین به عرصه سرمایه گذاری ایران بترسند، بلکه باید قدرت رقابت پذیری خود با محصولات چینی را افزایش دهند.
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: تجارت با چین ۱۰۰ درصد برای اقتصاد کشور به ویژه تولیدات خرد و روستایی ما مفید است، البته نه برای مفت خورها و کسانی که از رقابت با کشورهای دیگر هراس دارند، نباید سرمایه گذاری چین برای فعالان اقتصادی در حوزه فولاد، خودرو و پتروشیمی ایران بد و زیانبار تلقی شود.
دیگر فعال اقتصادی خراسان شمالی نیز با اشاره به بخش دیگری از ابعاد این سرمایه‌گذاری، تجارت ایران با چین در قالب سند همکاری ۲۵ ساله را برای اقتصاد ایران مفید خواند.
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: از آنجا که هنوز جزییات این توافق نامه در اختیار ما نیست، چندان نمی توان به طور دقیق آن را به بحث و بررسی گذاشت و درباره نحوه سرمایه گذاری چین در ایران اظهار نظر کرد.
حسن حسینی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اینکه عده ای از یک سو توسعه کشور را در گرو توسعه سرمایه گذاری و اشتغالزایی بدانند و از سوی دیگر برای سرمایه گذاران محدودیت قائل باشند، تناقضی تمام است.
وی ادامه داد: بخشی از اهداف این توافق نامه بین ایران و چین، جذب سرمایه گذاری است که برای اقتصاد ایران بسیار مفید است، شرکتهای بخش خصوصی چین در نقاط مختلف دنیا از جمله کشورهای اروپایی سرمایه گذاری کرده اند و بسیاری از برندهای پرآوازه جهانی مانند "ولوو" در سوئد در واقع متعلق به سرمایه گذاران چینی است.
این فعال اقتصادی گفت: چین می‌تواند خیلی بیشتر از ۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه گذاری کند، خیلی بیشتر از این رقم در حوزه زیرساختی حمل و نقل ایران از جمله بخش ریلی، هوایی، قطار درون شهری و جاده ای ظرفیت سرمایه گذاری وجود دارد.
وی افزود: ایران چندین سال است که با چین همکاری اقتصادی دارد و این کشور برای ایران ناشناخته نیست، اما در سرمایه گذاری چینی ها در ایران چند علامت سوال وجود دارد، به عنوان مثال از چند سال قبل تاکنون قرار بود که چینی ها چندین پروژه حمل و نقلی مانند اتوبان تهران – شمال یا راه آهن مشهد – گرگان را اجرا کنند اما هنوز محقق نشده است، ولی چینی ها در ایام کرونا در مدت ۳۰ یا ۴۰ روز یک بیمارستان هزار تختخوابی را ساختند و حال این پرسش مطرح است که چرا اجرای پروژه ها توسط چینی ها در ایران چندین سال به طول می انجامد؟
حسینی ادامه داد: سوال دیگری که مطرح است در اولویت قرار نگرفتن جذب سرمایه ایرانیان مقیم خارج از کشور است، سالانه شاهد خروج سرمایه گذاران ایرانی هستیم که سرمایه خود را در کشورهای ترکیه، امارات و غیره مصرف کنند و رتبه دار نیز شده اند، چرا نباید شرایطی در ایران برای جذب این سرمایه ها فراهم کرد و به دنبال جذب سرمایه خارجی آن هم ۴۰۰ میلیارد دلار از سوی چین بود، در حالی که ایرانیان بیشتر از ۴۰۰ میلیارد دلار می توانند در ایران سرمایه گذاری کنند.
وی گفت: در صورتی که فضای مناسب و امنیت اقتصادی برای سرمایه گذاری فراهم شود، چند ۱۰۰ ایرانی می‌توانند بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه گذاری کنند، باید خروج سرمایه ایرانی ها از کشور علت یابی شود، متاسفانه سرمایه گذار خارجی در کشور بیمه می شود اما بیمه و تضمین زیادی برای سرمایه گذار داخلی در ایران گذاشته نمی شود.
نایب رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران افزود: ایران کشور بی سرمایه و بی پولی نیست که ۴۰۰ میلیارد دلار رقم بالایی برای آن باشد، به اذعان خود مسوولان پارسال کشور ۱۰ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته که ۵ میلیارد دلار آن هم به دست ایران نرسیده، پس کشور ما در سال گذشته با همین ۲۵ درصد سهم بخش خصوصی در اقتصاد کشور، اداره شده است، پس سرمایه گذاران داخلی توانایی اداره کشور را دارند.
وی ادامه داد: توافق با چین بیشتر جنبه سیاسی دارد تا اقتصادی، در این توافق بحث تمامیت کشور مطرح است و هر قراردادی بین ایران و کشور دیگر، تمامیت آن در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را دربرمی گیرد، بهرحال این حق برای مردم ایران وجود دارد که از مفاد و جزئیات این توافق نامه مطلع شوند.
حسینی گفت: در مجموع سرمایه گذاری چین در ایران به عنوان یک سرمایه گذار خارجی در کشور مزایای زیادی دارد اما در کنار آن باید این مهم را مدنظر داشت که سرمایه های مالی و انسانی در ایران کمتر از چین نیست و برای جذب این سرمایه ها و جلوگیری از خروج آنان از ایران باید تدبیر اساسی کرد.
سندجامع همکاری ایران و چین هفتم فروردین ماه توسط محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و "وانگ ای" عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه چین در تهران امضا شد. این سند راهبردی برای بکارگیری ظرفیتهای دو کشور با هدف ترسیم چشم‌انداز همکاریهای متقابل بلندمدت در حوزه‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی است.