به گزارش گروه اخبار استان های خبرگزاری جمهوری اسلامی، امضای سند همکاری ۲۵ساله میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین از مهمترین رخدادهای سیاست خارجی کشور بود که طی ۲ هفته گذشته به انجام رسید ، موضوع پردامنه‌ای که در بین افکار عمومی، زمینه‌ساز بحث‌ها و گمانه‌زنی‌های زیادی در محافل رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی شده است.
برخی فعالان سیاسی ضمن استقبال از سند همکاری بلند مدت ایران با چین، این هشدار را می‌دهند که فرجام این مهم، دچار دعواهای سیاسی و جناحی داخلی نشود.
به گفته آنان در شرایط حاضر باید تمرکز بر جنبه‌های مثبت و تأثیرگذر این سند همکاری بر اقتصاد کشور بیشتر باشد.
آنان معتقدند که کشورهای دیگر هم راهبردهای خود در همه بخش‌ها را بر اساس منافع ملی کشورشان تدوین و اجرا می‌کنند.
به عقیده این کارشناسان و فعالان سیاسی تاکنون تاخت و تازهای فراوانی نسبت به این سند همکاری صورت گرفته و علت آن هم می‌تواند خاطرات بعضا تلخ تاریخی و تجربه ناخوشایند ایرانیان از قراردادهای پیشین با قدرت های بزرگ جهان باشد.
کارشناسان همچنین بر این باورند که کمبود آگاهی عمومی پیرامون مسایل سیاسی و حقوقی باعث شده تا داستان سرایی و خود تفسیری غلط صورت بگیرد و آنگاه برخی از افراد سودجو و رسانه‌های غرب‌گرا که از چنین ناآگاهی مردم اطلاع دارند از این فرصت سوء استفاده کرده و با ایجاد سناریو (طرح) رسانه‌ای برای کشورهای غربی و دشمنان کشورمان مثل آمریکا فرصت‌سازی کنند.
این فعالان سیاسی معتقدند که قطعا هدف نهایی از امضای این سند همکاری شکل‌گیری همکاری بلند مدت بین ایران و قدرت اول اقتصادی جهان، تامین منافع اقتصادی است که البته دو طرف به دنبال آن هستند.
به عقیده این فعالان سیاسی، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی همواره در توافق‌های خود در ایران قول و قرار خود را زیر پا گذاشته‌اند بنابراین ضروری است که باید با کشورهای دیگر پیمان همکاری داشته باشیم.
کارشناسان مسایل سیاسی همچنین این سند را یک نقشه راه برای همکاریهای جامع دو کشور ایران و چین می‌دانند که در آن واگذاری هیچ منطقه و یا هیچ انحصار متقابل و یا یکجانبه‌ای مطرح نیست.
از دیدگاه کلان و با بررسی نظرات طیف‌های مختلف اعم از مسوولان و کارشناسان سیاسی و اقتصادی در می‌یابیم که اکثریت موافق اجرای این سند هستند اما در عین حال متفق القول هستند که باید تمامی جوانب و منافع ملی کشور مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه به برخی از نظریه‌ها و اظهارات مسوولان اعم از امامان جمعه، نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی اشاره می‌شود تا آحاد جامعه در جریان جزییات و زوایای مختلف سند همکاری ایران و چین قرار گیرند:
امامان جمعه:
امامان جمعه نیز با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران در همکاری‌ها و روابط خارجی بر اساس منافع ملی کشور عمل می‌کند، اظهار کردند که سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین یک سند راهبردی است و موجب افزایش همکاریهای همه جانبه و رونق اقتصادی کشور می‌شود.
آنان عنوان کردند که سند همکاری ایران و چین برخلاف شایعات معاندان و دشمنان، تفاهمنامه، توافقنامه و قرارداد نیست بلکه سندی است که بیشتر ماهیت نقشه راه و چارچوب همکاری و زمینه‌های مشارکت طرفین را دارد و امضای این نوع اسناد بین کشورها و در روابط بین‌الملل عرف است و ایران اولین کشوری نیست که چنین سندی با چین امضا می‌کند؛ چین پیش از این با بسیاری از کشورها همچون عربستان، ترکیه و کشورهای دیگر قرارداد تجاری امضا کرده است.
حجت الاسلام سید ابراهیم حسینی امام جمعه ابرکوه:
این سند ماهیت نقشه راه در چارچوب همکاری و زمینه های مشارکت طرفین را دارد که می تواند بر اساس منافع مشترک از درون آنها توافق و قرارداد را در طول زمان منعقد کرد.
ایران باید نشان دهد که برخلاف نگاه غرب باوران، دنیا محدود به آمریکا و کشورهای غربی نیست و باید از ظرفیت کشورهای قدرتمند جهان همچون هند و روسیه و کشورهای همسایه نیز استفاده کرد و گام های بلندی برداشت.
حجت الاسلام والمسلمین اله نور کریمی تبار امام جمعه ایلام:
این سند همکاری می تواند رونق اقتصادی، رشد سرمایه گذاری و فراهم کردن بستر اشتغال در کشور را در پی داشته باشد و نخستین منفعت این است که به صورت عملیاتی تحریم های آمریکا علیه ایران توسط این قدرت اقتصادی شکسته می شود.
کشور چین دارای حق وتو است و زمانی که منافع این کشور با کشور ایران مشترک باشد بطور قطع می تواند در تصمیمات بین المللی همواره ایران را در نظر بگیرد و به دلیل اینکه دارای جمعیت زیاد و از نفت بی بهره است، قصد دارد برای ایجاد سرمایه گذاری و رفع نیاز انرژی خود با یک کشور کاملا مستقل، قدرتمند و دارای استقلال رای مانند ایران همکاری بلند مدت داشته باشد.
آیت الله سید محمد شاهچراغی امام جمعه سمنان:
سند همکاری ۲۵ ساله ۲ کشور در امور مختلف از قراردادهای خوب و راهبردی محسوب می شود و ایران با کشورهایی که دشمن ما نیستند قرارداد بسته و با انعقاد قرارداد با کشورها طبق قوانین نقشه های دشمن را خنثی می کند.
حجت الاسلام مظفر تاجی امام جمعه چناران:
این سند برخلاف شایعات معاندان و دشمنان، تفاهمنامه، توافقنامه و قرارداد نیست بلکه سندی است که بیشتر ماهیت نقشه راه و چهارچوب همکاری و زمینه های مشارکت طرفین را دارد و البته می‌توان براساس منافع مشترک از درون آن ده ها توافق و قرارداد را در طول زمان منعقد کرد.
در عرف روابط بین‌الملل امضای این نوع اسناد نوعی دارایی و ظرفیت سازی در عرصه بین‌المللی در حوزه‌های مختلف به شمار می‌رود.
ایران اولین کشوری نیست که چنین سندی با چین امضا می‌کند، چین پیش از این نیز با بسیاری از کشورها تفاهمنامه مشارکت استراتژیک یا تجاری امضا کرده که ازجمله آن می‌توان به قرارداد ۶۵ میلیارد دلاری با عربستان، توافق با ترکیه و همچنین توافق‌های جامع تجاری با اتحادیه اروپا و ۱۴ کشور آسیایی اشاره کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباس امینی امام جمعه شاهرود:
سند همکاری ایران و چین در بی اثر کردن تحریم های آمریکا راه گشا است و سر و صدای مزدوران داخل و خارج ایران در قبال امضای این سند، نشان دهنده آن است که امضای این سند همکاری به نفع ملت ایران است.
برخی مسوولان گمان می‌کنند تنها راه حل مشکلات ایران ارتباط با غرب است در حالی که غربی ها به دنبال تغییر فرهنگ ما ایرانیان هستند. رسیدن به این تفاهم نامه و امضای آن حتما زیر نظر مقام معظم رهبری بوده و ایشان اشراف کامل بر این موضوع دارند.
حجت‌الاسلام میثم تارم امام جمعه قشم:
سند همکاری ایران و چین نشان داد ارتباط با جهان تنها مذاکره با آمریکا و اروپا نیست و شرق آسیا، چین، هند، روسیه و دیگر کشورها نیز از قابلیت‌های مهمی برخوردارند.
غرب و به ویژه آمریکا امپراطوری رسانه‌ای خود را علیه همکاری ایران و چین به کار بسته‌اند و از این رو باید سند همکاری امضا شده باید تا آن جا که ممکن است شفاف سازی شود پیش از ایران نیز اتحادیه اروپا، عربستان صعودی و دیگر کشورها با چین سند همکاری امضا کرده‌اند و این امر نشانه سیاست های دوگانه غرب در عمل و گفتار است.
حجت الاسلام و المسلمین حبیب الله شعبانی موثقی امام جمعه شهر همدان:
در قرارداد بین ایران و چین در حالی که مخالفان، مفاد این قرارداد را نمی‌دانند، شاهد تبلیغات سو برای پشیمان کردن طرف مقابل از اجرای این سند همکاری هستیم.
جمهوری اسلامی در محافظت از وطنش، همانند دوره هشت ساله دفاع مقدس اجازه نمی دهد حتی یک وجب از خاک کشورش جدا شود و با دستان خالی در برابر تمام دنیا ایستادگی کرد.
آیت‌الله سیدحسن عاملی امام جمعه اردبیل:
غربی‌ها از ترس این توافق امضا شده با چین و پس از پافشاری ایران بر این که فقط بعد از رفع تمام تحریم‌ها، حاضر به مذاکره است. غربی‌ها با فشار به ایران و با وضع تحریم و با نقض ظالمانه برجام، بزرگترین اشتباه را مرتکب شدند چون ایران را به طرف چین سوق دادند.
دولت باید در این زمینه با مردم حرف بزند چرا که فقدان اطلاع‌رسانی بموقع، همیشه منشاء اصلی شیوع شایعه بوده است.
طبق توافقنامه امضا شده، ایران ۲۵ سال تامین نفت چین را تضمین می‌کند و در مقابل، چین تمام زیرساخت‌های صنعت نفت و گاز ایران را کامل می‌کند و این برای غربی‌ها که در رقابت نفس‌گیر با چین هستند، بسیار وحشتناک است.
آیت الله سید محمدمهدی حسینی همدانی امام جمعه کرج:
ایران بنا دارد از ظرفیتهای کشورهای جهان و همسایه هایش از هند و روسیه برای رشد و توسعه اقتصاد و فرهنگ و سیاست استفاده کند و این سند اولین قدم است.
بعضی ها که تفاوت تعهدنامه و توافق نامه و قرارداد و سند را نمی دانند اظهار نظر می کنند و نمی دانند ماهیت این سند، راهبردی و نقشه راه است و اسکلت همکاری دراز مدت طرفین را بر اساس منافع مشترک ترسیم می کند تا در زمان مشخص شده قراردادهای لازم را منعقد کنند.
حجت‌الاسلام رضا باوقار امام جمعه مشگین‌شهر:
این سند بر خلاف شایعه‌سازی‌های اخیر و شبهات فراوان به هیچ وجه وطن‌فروشی نیست بلکه ظرفیت‌سازی در عرصه بین‌المللی است و در راستای صلح منطقه تدوین شده و با منافع و امنیت هیچ کشور دیگری مغایرت ندارد.
حجت الاسلام محمود ترابی امام جمعه گنبدکاووس:
بکار بردن اصطلاحاتی مانند قرارداد ترکمنچای، وطن فروشی و وابستگی درباره سند همکاری ایران و چین بیشتر ازسوی منافقین و ضد انقلاب که بیشتر خواهان رابطه ایران با غرب و آمریکا هستند، مطرح می‌شود.
وی با قدردانی از همراهی دولت برای امضای این تفاهمنامه، ابراز امیدواری کرد با اجرای مفاد آن بخشی از کمبود زیرساخت‌های کشورمان درحوزه بندر، صنایع نفت و گاز و هواپیما تکمیل شود.
آیت الله سید یوسف طباطبایی‌نژاد امام جمعه اصفهان:
مخالفان می گویند چرا ما با آمریکا معامله نمی کنیم اما با چین و روسیه که روحیه کمونیستی دارند معامله داریم که باید گفت ما از نظر شرعی برای معامله با آمریکا اگر این کشور سلطه طلب نباشد هم هیچ مانعی نداریم و تحریم ها را آنها اِعمال کردند و ما تحریم نکردیم.
دسته دیگری از مخالفان هم می گویند که چرا با غرب همراه نباشیم که در پاسخ به آنها باید گفت زیرا غرب سلطه گر و بنای آن بر تضعیف دیگران و سلطه یافتن بر آنهاست.
این سند مساله فروش نیست و مخالفان متوجه جنبه های سیاسی و اجتماعی آن نیستند بلکه یک تفاهمنامه است که درباره هر مورد و هر یک از مصادیق آن باید مجلس رای دهد و شور کنند تا طوری نباشد که به اقتصاد، فرهنگ و اجتماع ما ضرر وارد شود.
آیت‌الله قربانعلی دری‌نجف‌آبادی امام جمعه اراک:
سند جامع همکاری ایران و چین گام بلندی در راستای تقویت روابط بین‌المللی کشور است و باید از این فرصت ارزشمند به بهترین شکل استفاده شود و در متن این سند بر ضرورت ایجاد راهبرد عملیاتی و فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم در راستای توسعه امور در یک چشم انداز ۲۵ ساله تاکید شده است.
در متن سند جامع همکاری ۲۵ ساله میان ایران و چین اقداماتی به چشم می‌خورد که عملیاتی شدن آنها می‌تواند در مدت زمان مشخصی دستاوردهای بزرگ برای هر طرفین به خصوص کشورمان داشته باشد.
حجت الاسلام سید مختار موسوی خرم امام جمعه شهر لار:
سند جامع همکاری ایران - چین ظرفیت و نقشه راه جدیدی برای شکوفایی و گشایش‌های اقتصادی و نیز زمینه ای برای تقویت ارتباط معنادار و تاریخی جمهوری اسلامی با شرق و افزایش مشارکت در منطقه و جهان است.
کشور قدرتمند چین برای توسعه و ادامه تحولات اقتصادی خود و با توجه به نقش استراتژیک ایران در سطح منطقه نیازمند و همواره علاقه مند به تقویت و توسعه ارتباط با کشورمان بود.
این سند را باید یک اتفاق مبارک در عرصه روابط بین المللی و افق تازه در سیر تحولات اقتصادی و حتی سیاسی کشورمان قلمداد کرد و نکته حائر اهمیت در این رهگذر آن است که امضای این سند هم اینک جیغ غرب زدگان، سران استبکار و رژیم صهیونیستی را نیز درآورده است.
آیت‌الله عباسعلی سلیمانی امام جمعه کاشان:
دغدغه مردم شریف ایران در رابطه با این سند از این رو است که آیا با این سند جامع همکاری، شرایط بدتر و فرار از استعمار غرب و آمریکا و مستعمره شرق و چین می‌شود؟
بخشی از تعریف دغدغه‌ها بیش از آنکه داخلی و واقعی باشد ساختگی و خارجی است، چرا که استکبار رسانه‌ای و ارتش‌های سایبری در پویش‌های شبکه‌بندی کردن افکار عمومی و ایجاد تبلیغات زوری چنین برداشت منفی و وحشت مردمی را ایجاد کردند.
به طور یقین نگرانی و واکنش جو بایدن رییس جمهوری آمریکا پس از امضای سند جامع همکاری ایران و چین به خاطر مردم ایران نیست، بلکه به دلیل از دست رفتن منافع آمریکا است.
نمایندگان مجلس:
لطف اله سیاهکالی نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس شورای اسلامی:
سند همکاری ایران و چین به جامعه ثبات اقتصادی می بخشد و تحریم ها را بی اثر می کند.
در زمان حاضر سند همکاری ایران و چین به امضا رسیده است و ده ها قرارداد ذیل این سند ذکر شده و حدودا یک سال طول می کشد تا بندهای قرار داد به توافق نامه تبدیل شود.
مردم کشورمان طی چند سال اخیر به واسطه تحریم های ظالمانه غرب، از نظر اقتصادی در فشار بود و با توافق بین ایران و چین، بن بستی که غرب فکر می کرد برای ایران ایجاد کرده است، شکسته خواهد شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدرضا میرتاج‌الدینی نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی:
سند همکاری ایران و چین نقشه راه همکاری مشترک بین ایران و چین در حوزه‌های مختلف برای ۲۵ سال آینده با رویکرد سرمایه گذاری و همکاری مشترک در زمینه های مختلف است تا بتوانیم به صورت ثابت و پایدار نفت و فرآورده های نفتی را به چین صادر کنیم.
همه مسوولان بر انعقاد آن متفق‌القول بوده و حرکتی مثبت در راستای مقابله با تحریم‌ها و خروج از انزوای اقتصادی و همکاری پایدار با کشورهای همسایه است.
شایعاتی از قبیل واگذاری فلان بخش یا حوزه به چینی‌ها حقیقت ندارد و این قرارداد صرفا در زمینه همکاری در حوزه‌های سرمایه‌گذاری، عمرانی و اقتصادی است.
در این سند مقرر شده تا کشور چین در قبال خرید نفت در زمینه های مختلف زیرساختی از جمله خط ریلی در کشورمان سرمایه گذاری کند.
جعفر قادری نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس:
اگرچه برخی کسانی که به دنبال ارتباط با غرب هستند علیه سند همکاری ۲۵ ساله با چین فضاسازی می‌کنند، اما این تعاملات بلندمدت و قراردادهای اقتصادی نه تنها نقطه ضعف نیست، بلکه موجب گشایش اقتصادی برای کشورمان خواهد شد.
چین با کشورهایی همچون عربستان، ترکیه و کشورهای دیگر قرارداد تجاری دارد؛ بنابراین هیچ مشکلی نیست که ما هم با کشور چین همکاری تجاری بلندمدت داشته باشیم.
این قرارداد نه اولین و نه آخرین نوع از اینگونه قراردادها است و ما باید در آینده با کشورهای دیگر هم برای انعقاد قرارداد وارد مذاکره شویم.
مگر ما در استفاده از فاینانس چین در احداث آلومینیوم جنوب ( در لامرد واقع در جنوب فارس) ضرر کرده ایم که در جذب منابع برای احداث سایر واحدهای تولیدی متضرر شویم؟
حجت الاسلام احد آزادیخواه نماینده مردم ملایر در مجلس و رییس مجمع نمایندگان استان همدان:
سند جامع همکاری ایران و چین اقدامی در راستای تامین منافع ملی است که می‌تواند نقش مهم و موثری در دفع اثرات تحریم‌های ظالمانه آمریکا و رشد و توسعه کشور داشته باشد.
در این رابطه در حوزه‌های مختلفی همچون راه، کشاورزی، پتروشیمی، اقتصادی، صنایع معدنی، آبزیان و دام و طیور با چین وارد تعامل شده ایم تا بتوانیم با هم افزایی از ظرفیتهای موجود در زمینه‌های مختلف، استفاده و مسیر رشد و توسعه متوازن کشور در راستای منافع ملی را تامین کنیم.
نشر شایعانی همچون فروش زمین، جزایر و خاک ایران به چین در قالب این سند جامع همکاری توطئه‌های دشمنان ایران به ویژه آمریکا است مردم هرگز نگران همکاری دو جانبه ایران و چین نباشند، این سند به نفع جمهوری اسلامی است و چنانچه جایی احساس شود می تواند در بخشی برای کشور مضر باشد، مسئولان مربوطه و ناظران به خوبی مراقب هستند و مانع خواهند شد.
تبادل تجاری با چین موجب بهره مندی ایران از ظرفیت کشورهای شرقی می‌شود و سایر کشورها با ایجاد رقابت، از ظرفیت‌ها و مزیت‌های پیدا و پنهان کشور مطلع شده و وارد این عرصه اقتصادی و سرمایه گذاری خواهند شد.
ابراهیم عزیزی نماینده مردم شیراز و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس:
جنس کار تفاهم نامه و توسعه همکاری‌ها میان دو کشور و موضوع متفاوت از عهدنامه است و این تفاهمنامه سند همکاری از جنس افزایش ارتباطات میان ایران و چین است و با انعقاد قرارداد تفاوت دارد.
انعقاد این سند همکاری برای بهره‌گیری از ظرفیت های شرق و برای ایران یک فرصت است که در مناسبات جهانی دست برتر را داشته باشد و همین که غربگرایان و رییس جمهور آمریکا از این اقدام احساس نگرانی می کنند نشان دهنده این موضوع است که کار درستی انجام شده است.
براساس اصل ۷۷ قانون اساسی همه عهدنامه ها و قراردادهای دولت پس از تصویب مجلس لازم الاجرا خواهد بود و چنانچه این سند همکاری در آینده به موافق نامه یا قراردادی منجر شود که تعهدی ایجاد کند باید مسیر قانونی آن نیز طی شود و مجلس براساس منافع ملی در این خصوص تصمیم گیری کند.
محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی و نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی:
توافق ۲۵ساله ایران و چین سند گویای پیروزی مقاومت ملت ایران در برابر تحریم های آمریکا و اتفاق مهمی است که باید مدت ها قبل از این عملیاتی می شد.
بر اساس اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی عهدنامه ها، مقاوله نامه ها، قراردادها و موافقت نامه های دولت با دولت های خارجی پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی قابلیت اجرا خواهد داشت لذا مجلس این مهم را رصد خواهد کرد که در چارچوب منافع ملی، اسناد ذیل این توافق جامع همکاری عملیاتی شود.
ذره ای از منافع ملی در تصویب اسناد تعهد آور ایران با هر کشوری کوتاه نخواهیم آمد اما ابراز نگرانی بعضی از عناصر داخلی در اجرایی شدن یک برنامه راهبردی با کشورهایی که در منطقه با سیاست های جمهوری اسلامی ایران همراهی می کنند، جای تعجب دارد.
جلیل رحیمی جهان‌آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی و نماینده مردم تربت‌جام، تایباد باخرز و صالح آباد در مجلس:
تفاهمنامه همکاریهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین به منزله شکست فشارهای اقتصادی دشمنان ناشی از تحریم های ظالمانه است.
در قالب توافق برجام و چهار سال گذشته ، غرب نشان داد و همه شاهد بودند که بدعهدی غرب تکرار شده و با وجود معدوم سازی تاسیسات هسته‌ای از سوی ایران غرب به تعهدات خود عمل نکرده‌اند.
تاکنون تاخت و تاز فراوانی نسبت به این تفاهمنامه صورت گرفته و علت آن هم خاطرات بعضا تلخ تاریخی و تجربه ناخوشایند ایرانیان از قراردادهای پیشین با قدرتهای بزرگ جهان است.
محمد صفایی نماینده گناباد و بجستان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس:
سند جامع همکاری جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین نیازها و منافع متقابل دو کشور را تامین می‌کند لذا نباید از این فرصت استثنایی غافل شد.
بزرگترین و ثروتمندترین قاره به لحاظ داراییها، مواد معدنی و دسترسیهای جغرافیایی در میان سایر مناطق جهان آسیاست و در حال حاضر ۲ قدرت نوظهور ایران و چین در غرب و شرق آسیا در حال شکل گیری هستند.
کشور چین طرح خط آهن چین - افغانستان - ایران و در نهایت اتصال آن را به مدیترانه دنبال می‌کنند و به این منظور نیازمند بهره‌مندی مناسب و قانونی از موقعیت جغرافیایی ایران است.
حسین حسین زاده نماینده مردم لارستان، خنج، گراش و اوز و رئیس کمیته نفت وانرژی مجلس:
ایران چشم بسته وارد مذاکره و امضای این سند نشده و با چشم باز ، هوشمندانه، متعهدانه و زیرکانه و با نگاهی راهبردی پای این سند که حاوی مفاد ارزشمند و همکاری های کارساز دوجانبه با کشور قدرتمند چین هست را امضا کرده است.
با گذر زمان و تحلیل‌های محتوایی و همچنین ورود به مصادیق این سند و همکاری دوجانبه بیشتر می‌توان به اهمیت و ضرورت آن در این برهه زمانی و شرایطی که کشورمان تحت شدیدترین تحریم‌های ظالمانه آمریکا و غرب است، پی‌برد.
سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نماینده مردم مشهد و کلات و نایب‌رییس اول مجلس:
سند همکاری ایران و چین بر مبنای اصول سه گانه عزت، حکمت و مصلحت پیگیری شده و پیش می‌رود.
چین با روابط اقتصادی گسترده‌ای که دارد می تواند بسیاری از نیازهای اقتصادی ما را به خصوص در حوزه فناوری و تجهیزات تامین کند و ما نیز می‌توانیم نیازهای چین به ویژه در حوزه انرژی را برطرف کنیم.
با توجه به نیازی که کشور چین به انرژی دارد، بهتر است روابط کوتاه مدت و روزانه ما تبدیل به روابط بلندمدت شود و تفاهم نامه امضا شده پس از بررسی وجوه مختلف، تبدیل به قرارداد شود که البته در ذیل آن نیز چند صد قرارداد با توجه به اصل ضرورت رعایت مصالح و صرفه و نفع طرفین باید صورت گیرد.
علی‌اصغر عنابستانی نماینده سبزوار و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس:
چین پیش از این هم شریک راهبردی و تجاری خوبی برای ایران بوده و تعاملات با آن کشور مهم است و باید از مدت ها پیش عملیاتی می‌شد.
سند همکاری جامع همکاری ایران و چین در حوزه های مختلف سیاسی، پارلمانی، قضایی، نفت وگاز، مشارکت فعال در کمربند راه ابریشم، توسعه سواحل مکران، فناوری و ارتباطات، همکاری تجاری، دفاعی و امنیتی دو جانبه است.
بر اساس این سند و مفاد آن، تقویت همکاری ۲ کشور نیاز به انعقاد قراردادهای مشخصی دارد که باید پس از گذراندن تشریفات آن، بر اساس قانون به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.
محمود عباس زاده مشگینی نماینده مردم مشگین شهر و عضو کمیسیون امنیت و سیاست خارجی مجلس:
در زمانی که مناسبات بین‌المللی تک قطبی و تحت سلطه یک نظام قرار دارد عقلانیت حکم می‌کند که کشورها برای پیشگیری از خسارت‌های زیانبار در مقابل این نظام تک قطبی ایستاده و به هر طریق آن را بشکنند و سند جامع همکای ایران و چین هم در این راستاست.
هم اکنون بازار جهانی تحت سطله نظام تک قطبی غرب قرار دارد و ایران و چین برای شکستن این سلطه نیاز به همدیگر دارند.
سند جامع همکاری دوجانبه ایران و چین وابستگی و چسبندگی دو کشور را به بازار تحت سلطه نظام تک قطبی کمتر می‌کند و دورنمای آن مثبت و به نفع منطقه است و این سند به هیچ وجه بر خلاف منافع کشور نیست، در این سند انتخاب دست خود ماست، اینکه همکاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در چه زمینه و به چه مقدار باشد، ضمن اینکه اگر زمانی منافع ملی ایجاب نکرد از آن خارج شویم.
حسین امامی راد نماینده مردم شهرستان‌های چناران، بینالود و گلبهار در مجلس:
یکی از محاسن این سند جامع، تغییر نگاه راهبردی به غرب است نگاهی که در آن ارتباط و مذاکره با غرب موجب رفع همه مشکلات کشور تلقی می شد البته اگر کشورهای اروپایی به تعهدات خود عمل کنند دروازه تبادلات تجاری ایران با این کشورها نیز باز است.
در این راستا باید به سمت همکاری با سایر کشورها از جمله هند و روسیه حرکت نمود، البته این همکاری های دوجانبه از قبل بوده است اما این کشورها با وجود بی تدبیری‌های اخیر اعتمادشان خدشه دار شده که باید بازآفرینی شود.
سند جامع همکاری ایران و چین موجب استفاده از ظرفیت های دوجانبه این دو کشور خواهد شد و این روابط دوجانبه موجب همپوشانی خدمات دو کشور نسبت به هم می شود به عنوان نمونه چین در صنعت ریلی پیشرفت خوبی داشته است و کشورمان نیز نیاز به توسعه شبکه ریلی خود دارد از طرف دیگر با این سند ما می توانیم نفت خود را بدون نگرانی و دغدغه به چین فروخته و از منابع آن استفاده کنیم.
علی ماجدی نماینده مردم شیروان در مجلس شورای اسلامی:
نگاه منتقدان به سند همکاری بین ایران و چین سیاسی است و از پشتوانه کارشناسی برخوردار نیست نباید با نگاه ها و فضاسازی های سیاسی و غیرکارشناسی سند همکاری ایران و چین را تخریب کنیم ، بلکه باید پیش زمینه تبدیل این سند به قرارداد بین ایران و چین فراهم شود.
اگر این سند همکاری به قراردادهای دو جانبه منجر شود؛ می تواند منافع ملی کشور ما را تامین و حتی تحریم های ظالمانه بر ضد ایران را خنثی کند و باید از این فرصت مناسب در جهت تامین برخی زیرساخت های مورد نیاز ایران با کمک چین استفاده کنیم.
با همدلی و همراهی در داخل کشور باید در جهت تبدیل سند همکاری جامع ایران و چین به قرارداد همکاری های دو جانبه پیش برویم تا گام مهمی در راستای تامین زیرساخت های اقتصادی برداشته شود.
علی قربانی نماینده مردم بجنورد در دهمین دوره مجلس:
سند جامع همکاری تا پیش از انعقاد قرارداد از لحاظ اجرایی برای هیچ یک از طرفین الزام آور نیست و بر خلاف تبلیغات منفی دشمنان این سند بیشتر ماهیت نقشه راه و تبیین چارچوب همکاری ها و مشارکت های دو طرفه است.
در عرف بین المللی امضای چنین اسنادی بین کشورهای جهان سابقه طولانی دارد و تاکنون کشورهایی چون ترکیه، عربستان نیز پیشتر از ایران چنین اسناد مشابهی را با کشور چین به امضا رساندند و برخی از این کشورها این اسناد را به قرارداد تجاری تبدیل کردند.
قرارگیری ایران در منطقه راهبردی خاورمیانه و مرکز انرژی جهان فرصت دو جانبه ای را فراهم می کند که هم چین از طریق ایران به منابع بزرگ انرژی خاورمیانه دست یابد و هم این که ایران می تواند نفت خود را بی دغدغه به کشورهای منطقه از جمله چین به عنوان اقتصادی برتر جهان به فروش برساند و باید از این فرصت دو جانبه پیش بینی در سند استفاده کرد.
فعالان سیاسی
هوشنگ عطاپور فعال سیاسی و روزنامه‌نگار در ارومیه:
برخلاف برخی تحلیل‌ها، سلطه‌پذیری در قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین جایگاهی ندارد و دلیلی ندارد کشور مستقلی نظیر ایران در امضای این نوع اسناد، خلاف منافع ملی خود قدم بردارد یا وارد یک همکاری برد - باخت با کشور دیگری شود.
قانون اساسی هم تکلیف دولت و مقامات سیاسی را در ورود به قراردادهای همکاری (نفی هر نوع سلطه پذیری و سلطه جوبی) تعیین کرده بنابراین سند همکاری ۲۵ ساله با چین هم از این قاعده مستثنی نیست زیرا هدف نهایی از امضای این "سند همکاری"، شکل گیری همکاری بلندمدت بین ایران و قدرت اول اقتصادی جهان است و قطعا هر دو طرف در این سند به دنبال تامین منافع اقتصادی خود باید باشند.
علی امیدی استاد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان:
تدوین سند همکاری ایران و چین، پدیده جدید در حوزه بین الملل نبوده و تا کنون ده‌ها کشور چنین اسنادی را امضا کردند اما مثل ایران بازتاب منفی رسانه‌ای نداشته است.
تهیه این چنین تفاهم نامه‌های راهبردی و بسترسازی همکاریهای بلندمدت از سال‌های ۲۰۰۰ در بین کشورهای جهان مرسوم شده و بسیاری از دولت‌ها مثل چین و روسیه چنین کاری را رقم زده‌اند تا در یک مدت زمانی طولانی با شرکای خود همکاری و تعامل داشته باشند.
برخی از افراد مغرض تفاهم نامه ایران و چین را با برخی از قراردادها مثل ترکمن چای یکسان می بینند و نوعی استعمار تفسیر می‌کنند.
محسن نصری عضو هیات علمی و استاد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان:
افزایش همکاریهای نظامی بین ۲ کشور به هیچ عنوان به معنای حضور سربازان و نظامیان چینی در ایران نیست و این تنها به ارتباطات بیشترین حوزه نظامی و برگزاری رزمایش‌های مشترک است.
استکبار، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی از یکسو و جریان غربزده از طرف دیگر قصد دارند با دروغ و تحریف این سند راهبردی را به چالش بکشند از این رو برخی آن را به ترکمن چای دوم تعبیر می کنند و بزعم آنان سلطه چین در ایران رقم خواهد خورد اما باید بدانیم که این موضوع به هیچ عنوان صحت ندارد.
ایران باید روابط خود با بسیاری از کشورها را افزایش دهد و برای افزایش مراودات در بخش‌های مختلف به ویژه اقتصادی گام‌های مثبتی بردارد.
ژاک بت کلیا کارشناس ارشد روابط بین‌الملل و علوم‌سیاسی:
این سند جامع یا هر معاهده بین المللی دیگری که به منظور تسهیل شرایط قرار گیری کشور در وضعیت پیش بینی شده در چشم انداز منعقد شود، می تواند در راستای منافع ملی و اهداف راهبردی کشور باشد.
چین اصلی‌ترین خریدار نفت ایران در سال های گذشته بوده و با وجود تحریم های بین المللی همچنان به خرید نفت ایران ادامه داده است.
البته باید توجه داشت چین به عنوان‌یکی از بازیگران اصلی نظام بین الملل تابع مقررات بین المللی و نظام مالی جهانی است و همزمان روابط اقتصادی و سیاسی بالایی با کشورهای مقابل جمهوری اسلامی ایران دارد بنابراین در آینده موضوعاتی از جمله لزوم پیوستن ایران به FATF یا ادامه تحریم های آمریکا به موضوعات چالشی می تواند مبدل شود.
رئوف رحیمی عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه بجنورد:
سند جامع همکاری ایران و چین در راستای تامین منافع ملی و اهداف راهبردی کشور تنظیم شد و قدرت چانه زنی ایران را در مبادلات بین المللی افزایش می دهد.
بر خلاف برخی تصورات نادرست نسبت به این سند همکاری ، این اقدام منابع ملی دو جانبه به خصوص ایران را که در شرایط تحریم ظالمانه آمریکا قرار دارد و کشورهای اروپایی نیز براساس همین تحریم روابط اقتصادی خود را با کشورمان محدود کردند، می تواند بیش از گذشته منافع ملی ایران را تامین کند.
رئوفی ایجاد تعادل میان بلوک شرق و غرب و قرارداشتن چین در زمره یکی از پنج کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل با برخورداری از حق وتو از دیگر مزیت های این سند جامع است و سیاست کنونی ایران مبتنی بر نوعی تعادل میان دو بلوک شرق و غرب است و این سند جامع نیز در راستای همین سیاست جمهوری اسلامی به امضای دو کشور رسید.
دکتر احمد محقر استاد دانشگاه فردوسی مشهد:
منافع ملی هر کشور تعیین کننده نوع مناسبات با دیگران است و ایران اسلامی برای دستیابی به منافع خود باید با همه کشورها ارتباط داشته باشد.
ارتباط با کشورهای جهان به جز رژیم صهیونیستی در راستای منافع ملی کشور از اهمیت بسزایی برای توسعه برخوردار است و همکاری با چین نیز از این قاعده مستثنی نیست البته شفاف‌سازی و فراهم کردن امکان گفتگوی نخبگان در مسایل مهم و تأثیرگذار بر سرنوشت سیاسی و اقتصادی، شرط اعتمادسازی است.
وی با بیان اینکه اصل پایداری در مبانی روابط بین‌الملل وجود دارد افزود: باید توجه داشت هیچ کشوری دوست یا دشمن دایمی دیگری نیست، بلکه منافع ملی هر کشور تعیین کننده نوع مناسبات با دیگران است.
سند جامع همکاری ایران و چین هفتم فروردین ماه جاری توسط محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و "وانگ ای" عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه چین در تهران امضا شد.
این سند راهبردی برای به کارگیری ظرفیتهای ۲ کشور با هدف ترسیم چشم‌انداز همکاری های متقابل بلندمدت در حوزه‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی منعقد شده است.
دکتر عباس شیخ‌الاسلامی عضو برجسته هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد:
توسعه روابط بین‌المللی با کشورهای خارجی و به ویژه چین به عنوان یکی از پنج اقتصاد بزرگ جهان امری ضروری و به نفع ایران است.
مفاد قراردادها و تفاهمنامه‌های بین دولت ها باید بطور دقیق بررسی شود تا در متن آن هیچگونه مغایرتی با مصلحت و منافع ملی وجود نداشته نباشد و ابهامات حقوقی آن نیز وضوح لازم را یافته و رفع شوند.
سند جامع همکاری ایران و چین یک سند مالی است که مبلغ مشخصی دارد لذا باید متن آن برای جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی، به نظرسنجی حقوقدانان گذاشته شود تا از تنگناهای احتمال آتی پیشگیری شده باشد.
خسرو عزیزی رییس دانشگاه لرستان:
دل نگرانی عمده مردم از این قرارداد، صادرات بی رویه چین به ایران و ایجاد چالش هایی برای تولیدات داخلی کشور است در حالیکه این سند را باید بانگاه مثبت نگریست و صادرات ایران را با قراردادهای برد-برد افزایش داد.
چین کشوری توسعه یافته است که با انعقاد قراردادهای همکاری با آن می توان سطح فناوری و صادرات ایران را نیز ارتقا داد.
در فضای مجازی دغدغه هایی مانند صید ماهی و شیلات، تخریب بیولوژی و ژنتیک گونه های جانوری و دریازی ایران مطرح شده است باید توجه داشت که دلسوزان نظام و در راس آنها مقام معظم رهبری با نگاه حکیمانه، تجربیات بزرگ کارهای اجرایی و فرهیختگی در ابعاد و مسایل روابط بین الملل، سند جامع همکاری ایران و چین را در راستای ارتقا جایگاه بین المللی ایران و توسعه متوازن و همه جانبه کشور و با توجه به چارچوب های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به منظور مانع زدایی در تولید و حمایت تولیدات داخلی منعقد کرده اند.
کلام آخر
توافق وزیران خارجه ایران و چین برای انعقاد یک برنامه جامع همکاری میان دو کشور در آغازین روزهای سال ۱۴۰۰ در راستای بهره گیری از ظرفیت‌ها و چشم‌انداز همکاری دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین الگویی برای نظم دهی به روابط خارجی و پرهیز از نگاه جزیره‌ای به ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی روابط خارجی محسوب می شود.
این سند که از آن به عنوان نقشه راه روابط تهران - پکن در ۲۵ سال آینده نام برده می شود چشم اندازی برای توسعه مناسبات همه جانبه میان دو کشور است که اگر با دقت و درایت مفاد آن تعیین شود می تواند راهگشای بسیاری از مشکلاتی باشد که امروز کشورمان به واسطه تحریم های ضالمانه با آنها دست و پنجه نرم می کند.
هفتم فروردین امسال و در جریان سفر وانگ یی عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه جمهوری خلق چین به تهران، سند همکاریهای جامع راهبردی ایران و چین به امضای وزیران خارجه ۲ کشور رسید.
سابقه این سند به سفر رسمی شی جین پینگ رئیس جمهوری خلق چین به تهران برمی‌گردد که در جریان آن جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین با صدور بیانیه‌ای، سطح روابط ۲ کشور را به «مشارکت جامع راهبردی» ارتقا دادند.