به گزارش پنجشنبه ایرنا، کتاب «جغرافیای تاریخی دریاچه ارومیه» در ۲۸۵ صفحه به قیمت ۶۵ هزار تومان توسط انتشارات «نشر تاریخ ایران» در روزهای پایانی سال گذشته از چاپ بیرون آمده و با شمارگان یکهزار و جلد در روزهای اخیر وارد شبکه توزیع شده است.
نویسنده در این کتاب با قلمی شیوا و همه فهم و با تاکید بر سفرنامه ها و تاریخچه کشتیرانی و با تکیه بر اسناد آرشیوی دوره های قاجار و پهلوی، جغرافیایی تاریخی این پهنه آبی را در طول هزاران سال های به تصویر کشیده است.
کتاب «جغرافیای تاریخی دریاچه ارومیه» در چهار فصل به تحریر در آمده است؛ فصل اول این کتاب خواندنی درباره سیمای عمومی دریاچه ارومیه، فصل دوم «دریاچه ارومیه به روایت دیگران»، فصل سوم «تاریخچه کشتیرانی در ردیاچه ارومیه» و فصل چهارم «اسناد و تصاویر» است.
چهره گشا در پیشگفتار کتاب خود آورده است: دریاچه ارومیه به سبب ویژگی های منحصربفرد خود همچون دارا بودن یکصد و دو جزیره کوچک و بزرگ، وجود آب شیرین در تعدادی از جزایر، داشتن آرتمیا به عنوان منبع باارزش غذایی، مامن پرندگان مهاجر حمایت شده و در معرض انقراض مانند فلامینگو و پلیکان، به عنوان یک ذخیره گاه و مخزن ژنتیکی گیاهان منطقه ای مطرح بوده و در سال ۱۳۴۶ ش با همه جزایر آن، به استثنای جزیره اسلامی، به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام گردید.
وی اضافه کرده است: از سوی دیگر این پارک ملی علاوه بر ثبت در فهرست تالاب های سایت رامسر به سال ۱۳۵۴ ش یکی از ۱۰ پارک ملی بین المللی کره زمین و همچنین یکی از ۵۹ منطقه بین المللی ذخیره گاه زیست کره معرفی شده است؛ با مروری به تاریخ گذشته این منطقه در می یابیم که این مجموعه ارزشمند طبیعی از گذشته های دور از جنبه های تجارتی و تفریحی نیز همواره مورد توجه سلاطین، امرا و حکمرانان وقت بوده است. مسئله کشتیرانی در این پهنه آبی از مهم ترین مناقشات آن در دوره های مختلف تاریخی است؛ انحصار کشتیرانی توسط حکام و شاهزادگان و به تبع آن شکستن و سوزاندن قایق های چوبی مردمان بومی، دخالت دول خارجی در امور کشتی رانی و ناتوانی دولت مرکزی در سلب امتیازهای کشتیرانی از اشخاص متنفذ ار اواخر دوره قاجار از جمله مناقشات دریاچه ارومیه بود که نتیجه ای جز نابودی این صنعت حیاتی در مهم ترین دریاچه ایران نداشت.
نویسنده کتاب «جغرافیای تاریخی دریاچه ارومیه» در پیشگفتار آن با اشاره به نوشته های پژوهشگران تاریخ و جغرافی و نیز سیاحان درباره پیشینه کشترانی در این پهنه آبی تشریح کرده است: اهمیت آب درمانی و نیز وجود ممواد معدنی از جمله معادن سنگ مرمر و نمک دریاچه از دیگر مباحثی است که در نوشته های اشخاصی چون ابودلف، بارتولد، ریچاردز، سیف الدوله و ... دیده می شود. در کنار وجود چنین موهبت های الهی، شاهد مصائب متعدد مردمان ساکن در سواحل دریاچه ارومیه هستیم که در نوشته های اشخاصی چون ابن حوقل، هانری بایندر، مظفرالدین شاه، افشارپناه و ... از مشکلات و فقر این مردمان سخن رفته است.
خانم منصوره اتحادیه، پژوهشگر برجسته تاریخ کشورمان نیز در مقدمه ای بر کتاب «جغرافیای تاریخی دریاچه ارومیه» نوشته است: « جغرافیای تاریخ دریاچه ارومیه از چندین جهت کتاب جالب توجه و بااهمیتی است. آقای چهره گشا در سه سه فصل سرنوشت دریاچه ارومیه را از دیر زمان تا عصر حاضر بررسی کرده و با رجوع به کتب متعدد، متنوع و استفاده وسیع از منابع اصلی موجود در آرشیو ملی ایران، جوانب کمتر شناخته شده گذشته این دریاچه را توضیح داده است ...».
بدون شک مطالعه کتاب «جغرافیای تاریخی دریاچه ارومیه» برای علاقه مندان به تاریخی محلی کشورمان جالب توجه و مفید خواهد بود.