خط آهن آستارا - آستارا بین ایران و جمهوری آذربایجان به عنوان مکمل کریدور ریلی شمال - جنوب در فروردین ماه ۹۷ با حضور مقامات ایران و جمهوری آذربایجان به بهره برداری رسید و برابر اعلام مدیرکل راه آهن شمال ۲ از اول سال ۹۹ تا پایان دی ماه، ۱۷۶ هزار و ۲۱۱ تن کالا از طریق پایانه ریلی آستارا به جمهوری آذربایجان صادر شده و این رقم در قیاس با مدت مشابه سال قبل آن ۶۴ درصد رشد داشته است.
به گفته غلامحسین ولدی، در این بازه زمانی۳۱۶ هزار و ۱۶۷ تن کالا از طریق پایانه ریلی آستارا حمل و نقل شده و نسبت به مدت مشابه سال ۹۸ چهار درصد رشد داشته ضمن آنکه در این مدت ۱۲۵ هزار و ۸۶۳ تن کالا از همان پایانه ریلی وارد ایران شده است.
اکنون قطارهای باری روسیه و جمهوری آذربایجان به بارانداز راه آهن آستارا در گیلان وارد و کالاها را بارگیری یا تخلیه می کنند و کالاها با کامیون ها به نقاط مختلف ایران حمل می شود اما بعد از اتصال خط آهن آستارا به بندر انزلی و رشت، کریدور شمال - جنوب به طور کامل فعال و ارتباط بنادر جنوبی نظیر چابهار با بندرهای انزلی و آستارا فراهم و ترانزیت ریلی به خارج از کشور میسر خواهد شد و تکمیل بارانداز و ریل آستارا به تحقق کامل سرمایه گذاری خارجی بستگی دارد.
تعهد سرمایه گذاری جمهوری آذربایجان در پروژه ریلی گیلان
موصال محموداف معاون اقتصادی راه آهن جمهوری آذربایجان در بازدید از پروژه ریلی آستارا در گیلان: کشورهای اروپایی برای حمل و نقل کالا از این خط ریلی پیشنهادهای زیادی داده اند و این مسیر، اقتصاد ایران و جمهوری آذربایجان را توسعه می دهد و جمهوری آذربایجان برای توسعه بارانداز آستارا و خط آهن آستارا-رشت سرمایه گذاری می کند.
۲۰ فروردین ماه سال ۹۷ چند روز بعد از افتتاح رسمی خط ریلی آستارا - آستارا، موصال محموداف معاون اقتصادی راه آهن جمهوری آذربایجان در بازدید از این پروژه ریلی در آستارای گیلان گفت: کشورهای اروپایی برای حمل و نقل کالا از این خط پیشنهادهای زیادی داده اند و این مسیر اقتصاد ایران و جمهوری آذربایجان را توسعه می دهد و جمهوری آذربایجان برای توسعه بارانداز آستارا و خط آهن آستارا - رشت سرمایه گذاری می کند و به زودی حمل و نقل کالا از طریق خط آهن آستارا - آستارا رونق می یابد.
دیماه ۹۷ محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران و شاهین مصطفی‌اف وزیر اقتصاد و صنعت جمهوری آذربایجان در بازدید از راه‌آهن آستارا بر همکاری های اقتصادی دو جانبه در خصوص رفع مشکلات این مسیر ریلی تاکید کردند.
اما تعهدات کشور همسایه در خصوص سرمایه گذاری همچنان دچار مشکل بوده و پروژه ای که قرار بود از سال ۹۷ ظرف ۲ سال اجرا و تکمیل شود، تاکنون به سرانجام نرسیده است.
تاکید مسئولان بر تحقق کامل سرمایه گذاری جمهوری آذربایجان
طی این سال ها مسئولان مختلف به ضرورت پایبندی کشور همسایه به تعهد خود بارها تاکید کرده اند و این مهم به گفتمان رایج آنها در بازدید از بارانداز و راه آهن آستارا تبدیل شده است به طوری که استاندار گیلان طی بازدیدی از این خط ریلی اعلام کرده که جمهوری آذربایجان در اجرای طرح‌های ریل و بارانداز آستارا ۶۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری را متعهد شده بود و تحقق کامل آن را از طریق مبادی رسمی و دیپلماتیک پیگیری می‌کنیم.
به گقته ارسلان زارع، اگر این مقدار سرمایه گذاری جمهوری آذربایجان که بنا بود ظرف ۲ سال بعد از افتتاح پل ریلی آستارا - آستارا تحقق یابد به طور کامل محقق می شد، امروز شرایط بهتری را در توسعه این مسیر ریلی شاهد بودیم و تکمیل این سرمایه گذاری را از طریق سفارت ایران در جمهوری آذربایجان پیگیری می کنیم.
استاندار گیلان: اگر ۶۰ میلیون دلار سرمایه گذاری جمهوری آذربایجان که بنا بود ظرف ۲ سال بعد از افتتاح پل ریلی آستارا - آستارا تحقق یابد، به طور کامل محقق می شد، امروز شرایط بهتری را در توسعه این مسیر ریلی شاهد بودیم و تحقق این سرمایه گذاری را از طریق سفارت ایران در جمهوری آذربایجان پیگیری می کنیم.
ابوالقاسم یوسفی نژاد، ناظر گمرکات استان گیلان نیز در بازدید از راه آهن و بارانداز آستارا زیرساخت‌های آن را برای تخلیه و بارگیری کالاها نامناسب خواند و گفت: جمهوری‌آذربایجان باید به تعهدات خود مبنی بر سرمایه‌گذاری در اجرای این پروژه عمل کند.
نماینده مردم آستارا در مجلس شورای اسلامی نیز بارها بر حفظ منابع ملی ما در این پروژه تاکید کرد و گفت: منافع کشور ما در راه آهن آستارا-آستارا باید حفظ شود و جمهوری آذربایجان به تعهد سرمایه گذاری خود در این طرح به طور کامل عمل کند.
غلامرضا مرحبا افزود : تاکنون ۲۰ میلیون دلار در راه آهن آستارا از طرف جمهوری آذربایجان سرمایه گذاری شده اما این کشور همسایه با مبادلات تجاری از این مسیر طی این سال ها چندین برابر سرمایه گذاری، سود کرده است.
این نماینده مجلس می گوید: جمهوری آذربایجان به طور کامل به تعهدات خود مبنی بر سرمایه‌گذاری در پروژه راه آهن و بارانداز این شهرستان عمل نکرده است و تحقق آن را از ناحیه وزارت راه و شهرسازی پیگیری می‌کنیم.
وی همچنین از طرح سئوالی از وزیر راه و شهرسازی در مجلس شورای اسلامی در خصوص علت تحقق نیافتن کامل سرمایه گذاری جمهوری آذربایجان خبر داد و گفت: مطابق قانون اساسی و با تکیه بر ابزارهای نظارتی، موضوع تکمیل سرمایه گذاری خارجی را پیگیر هستم.
به عقیده وی، ما به عنوان کارفرما و صاحب بارانداز باید با دقت، وحدت رویه و اعمال فشارهای قانونی، شریک خارجی این پروژه را برای عمل به تعهدات خود پایبند کنیم تا از مزایای راه آهن بهره مند شویم.
اهمیت کریدور ریلی شمال - جنوب و تکمیل ریل آستارا از زبان معاون راه آهن روسیه
ایجاد کریدور ریلی شمال - جنوب از حدود ۱۵ سال قبل مورد تاکید جمهوری اسلامی ایران، روسیه و هندوستان بود و بعدها کشورهای دیگر منطقه نظیر جمهوری آذربایجان از تکمیل آن استقبال کردند و هندوستان از توسعه بندر چابهار در جنوب کریدور ریلی برای برخورداری از خط ریلی ایران و گسترش روابط تجاری حمایت کرد و در نهایت ساخت و تکمیل این مسیر آهنی به منظور اتصال بندرهای جنوب به شمال، کاهش هزینه بار سنگین کشتی های تجاری هندی کانال سوئز و افزایش سرعت انتقال کالا پیگیری شد.
این راهگذر آهنی از بنادر جنوبی (بندرعباس و چابهار) به بنادر شمالی (آستارا) و از آنجا به جمهوری آذربایجان و روسیه و کشورهای اروپایی می‌رسد و هم اینک قطعه بندرعباس تا رشت در حال بهره برداری و خط آهن رشت - کاسپین - آستارا نیز در دست اجراست.
الکسی شیلو معاون شرکت دولتی راه آهن روسیه: در بخش حمل و نقل ریلی در راهگذر شمال - جنوب، مشکل نبود ارتباط ریلی میان رشت - آستارا (ایران) با آستارا (جمهوری آذربایجان) وجود دارد.
فروردین ماه امسال معاون شرکت دولتی راه آهن روسیه اعلام کرد که انتقال محموله میان کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپا از مسیر راهگذر بین‌المللی شمال - جنوب، دو برابر سریعتر از طریق کانال سوئز است.
به گزارش خبرگزاری ریانووستی، الکسی شیلو معاون شرکت دولتی راه آهن روسیه گفته که در بخش حمل و نقل ریلی در راه گذر شمال - جنوب، مشکل نبود ارتباط ریلی میان رشت - آستارا (ایران) با آستارا (جمهوری آذربایجان) وجود دارد.
با تامل در این خبر به خوبی می توان دریافت که ایران با موقعیت استراتژیک، ژئوپلتیک، ژئواکونومیک و ظرفیت های ریلی، جاده ای و سواحل طولانی خلیج فارس، عمان، مکران و دریای خزر بسیار مورد توجه تولیدکنندگان اقتصادی بزرگ جهان بوده و هست و در شرایطی که انسداد کانال سوئز با حادثه ای مثل به گل نشستن یک کشتی بزرگ، شاهراه های تجاری و پر هزینه منطقه را تهدید می کند، اگر بعضی مسیرهای ناتمام ریلی ایران نظیر آستارا و رشت تکمیل شود، از تردد و ترانزیت کالاها درآمد سرشاری خواهیم داشت.
دولت در پنج سال اول خدمت با ساخت یک پنجم راه آهن کشور و در سال ۹۹ با بهره برداری از ۶۳ طرح ریلی از جمله خواف - هرات، انقلابی در حمل و نقل ریلی ایجاد کرد و برای تکمیل کریدور ریلی شمال - جنوب در استان گیلان نیز راه آهن قزوین - رشت را با ۵۳ تونل به طول ۲۲ کیلومتر و بزرگترین پل راه آهن کشور به طول هزار و ۴۳۰ متر روی سد منجیل بنا کرد.
این کارنامه نشان از کارآمدی و توانمندی داخلی دارد و دولت در صورت نبود سرمایه گذاری خارجی نیز می تواند پروژه های ریلی گیلان را تکمیل کند، اما ظرفیت های سرمایه گذاری خارجی نیز ارزش های راهبردی اقتصادی و سیاسی خود را دارد و امید است در سال "تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها" با پیگیری دیپلماتیک و همت و غیرت مسئولان دلسوز، موانع تعهد جمهوری آذربایجان در طرح ریلی گیلان برداشته و زمینه جهش صادرات، ترانزیت و ارزآوری بیشتر فراهم شود.
گزارش از عیسی پاشاپور