به گزارش ایرنا ، کاربران در دنیای پیچیده فضای مجازی و گستردگی پهنای اینترنت، با خطراتی مواجه شده اند در این شرایط چنانچه در نبرد نابرابر انسان و این فضای درهم تنیده، ناشیانه عمل کنیم بطور قطع از قربانیان دنیای مجازی خواهیم بود زیرا دام شیادان همواره در این فضای مدرن پهن است این در حالی است که سودجویان با وعده پرداخت پول، کاربران واتساپ را هدف قرار می دهند و این بار با پیام رسان واتس آپ به میدان آمده اند.
سودجویان در این شیوه کلاهبرداری با بررسی صفحات افراد مختلف در شبکههای اجتماعی و شناسایی علاقهمندی آنها طعمه خود را شناسایی و برای آنها پیام ارسال می کنند و در برخی مواقع در تماس با شهروندان به اهداف شوم خود می رسند.
به عنوان مثال به تازگی فردی ضمن تماس واتس آپی با یک شهروند اعلام کرده است مقداری از دارایی همسرم را برای کمک به نیازمندان کشور شما و چند درصد از مبلغ کل آن را برای شما در نظر گرفتهام. کلاهبردار پس از جلب اعتماد، شماره تماس نماینده خود را در واتساپ به شهروند می دهد و نماینده نیز در ادامه بابت هزینه ترخیص سفارشی از شهروند درخواست ۲۰ میلیون تومان وجه نقد میکند.
گاه کلاهبرداران برای جلب اعتماد قربانیان، تصویر پروفایل خود را آرم سازمان های مختلف قرار داده و عنوان میکنند از فلان سازمان تماس میگیرند و شهروندان با مشاهده آرم سازمان های دولتی به این افراد اعتماد میکنند. همچنین در مواردی مشاهده شده که کلاهبرداران با شماره تلفن همراه شاکی روی گوشی تلفن همراه خود برنامه واتس اپ را ساخته و کد واتس اپ را به صورت تلفنی از شاکی استعلام و با نصب این برنامه روی گوشی خود با شماره تلفن شاکی اقدام به کلاهبرداریهای بعدی از شهروندان میکنند.
براین اساس کارشناسان پلیس فتا به شهروندان توصیه می کنند که هوشیاری لازم را در مواجهه با این افراد داشته باشند تا در دام کلاهبرداران تلفنی گرفتار نشوند و به اکانتها و صفحات جعلی شبکههای اجتماعی به هیچ عنوان اعتماد نکنند.
در شگردهای دیگر کلاهبرداران واتس آپی دیده شده که شخصی در واتس اپ ادعا کرده که به یک هزار گیگابایت داده از گوشی های هوشمند کاربران ساده لوح از طریق واتس اپ دسترسی دارد و این اطلاعات را در اختیار گرفته است. این اتفاق توسط کلاهبرداران از طریق وب سایت جعلی اداره می شود که شامل کلاهبرداری هایی با استفاده از برندهای مشهور نیز بوده است. پلیس فتا هشدار داده است که به چنین پیامهای اغفالکننده در فضای مجازی به ویژه شبکههای اجتماعی که با عناوینی همچون سرمایهگذاری و دریافت درآمدهای میلیونی فعالیت میکنند، توجه نکنند.
در این شیوه کلاهبرداری در واتس اپ از طریق کلیک بر روی لینک صورت گرفته و در واقع لینکی برای کاربران فرستاده شده و کاربران با کلیک بر روی این لینک اطلاعات خود را در اختیار کلاهبرداران قرار خواهند داد. ظاهرا تاکنون هکرها توانستند به یک هزار گیگابایت اطلاعات دسترسی پیدا کنند و مدیران واتساپ از کاربران خواسته اند تا محتاط تر عمل کنند و به لینک های جعلی توجهی نداشته باشند.
این لینک های جعلی می تواند شامل تبلیغات و استفاده از برندهای جعلی باشد تا کاربران را تحت تاثیر قرار دهد. البته این تنها کلاهبرداری اخیر واتساپ نیست و از زمانی که این اپلیکیشن تبدیل به محبوب ترین پیام رسان جهانی شده، کلاهبرداری ها نیز در این شبکه افزایش یافته و کاربران بسیاری را به خطر انداخته است. در نتیجه ضروری است که کاربران از موارد امنیتی آگاه باشند و بدون آگاهی بر روی هیچ لینکی یا صفحه ای کلیک نکنند. در واقع با رعایت اصول امنیتی می تواند از حریم خصوصی محافظت کرد و در دام کلاهبرداران نیفتاد.
در این گزارش به کلاهبرداری های دیگری که در این زمینه اتفاق افتاده است، اشاره می شود:
کلاهبرداری از شهروندان با تماس واتس آپی
سرهنگ حشمت سلیمانی رئیس پلیس فتا استان فارس از دستگیری فردی که از طریق شبکه اجتماعی واتساپ به بهانه برنده شدن در برنامههای تلویزیونی و رادیویی از شهروندان کلاهبرداری می کرد، خبر داد و گفت: با مراجعه مردی میانسال به این پلیس مبنی بر برداشت غیر مجاز ۵۵۰ میلون ریال از حساب ایشان، بلافاصله رسیدگی به پرونده در دستور کار این پلیس قرار گرفت. شاکی در اظهارات خود به برقراری یک تماس واتساپی مبنی بر برنده شدنش در یک مسابقه رادیویی اشاره کرد.
وی ادامه داد: فرد کلاهبردار از شاکی میخواهد که برای دریافت جایزه خود کدی که به تلفن همراه وی ارسال شده است را برای فردکلاهبردار بازخوانی کند که پس از بازخوانی کد ارسال شده مبلغ ۵۵۰ میلیون ریال از حساب شاکی برداشت میشود. با اقدامات فنی و تحقیقات خاص پلیسی متهم شناسایی و با هماهنگی قضایی دستگیر شد.
این مقام انتظامی گفت: در بازجوییهای اولیه، متهم منکر هرگونه بزه ارتکابی میشد، ولی پس از مواجه شدن با دلایل و مستندات و مدارک جمعآوری شده از سوی کارشناسان پلیس فتا به بزه ارتکابی اعتراف کرد.
تماسی دیگر
سرهنگ مرتضی ابوطالبی رئیس پلیس فتا استان یزد گفت: تماس واتس آپی شگرد دیگر مجرمان سایبری برای کشاندن شهروند به پای عابر بانکهاست، مجرمان سایبری از این طریق و با عنوان اینکه شما در مسابقه رادیویی برنده فلان مبلغ شدهاید برای دریافت جایزه خود راهنماییهای کارشناس ما را انجام دهید شهروندان را فریب میدهند.
وی افزود: کلاهبرداران با اعلام اینکه وزیر ارتباطات و یا افراد سرشناس در استودیو حضور دارد و با تقلید صدا و اعلام برنده شدن مخاطب، با ترفندهای ماهرانه افراد را به پای عابربانک کشانده و اطلاعات همراه بانک را دریافت کرده و به بهانه اینکه پیامی حاوی کد ثبت نام برای شما ارسال خواهد شد، از شهروندان میخواهند کد ارسالی را به آنها اعلام کنند غافل از اینکه کد ارسالی رمز پویا بانکی شهروندان است و با داشتن این کد به راحتی از حساب بانکی فرد را خالی میکنند.
این مقام انتظامی تأکید کرد: در اجرای مسابقات زنده رادیوئی و تلویزیونی اولویت تماس با متقاضیانی است که ثبت نام کرده اند و ارتباط با این افراد نیز از خطوط تلفن ثابت شهری انجام خواهد شد.
رئیس پلیس فتا استان یزد عنوان کرد: در صورت تماسهای مشکوک در واتس آپ از جواب دادن به آنها خودداری کنید زیرا این افراد به قدری زیرک هستند که با ترفندهای ماهرانه شما را در دام میاندازند. این مجرمان معمولا اطلاعات شخصی و هویتی و اطلاعات بانکی نظیر شماره کارتهای شما را از قبل جمعآوری و ادعا دارند سامانهای در اختیار دارند که تمامی اطلاعت شما را میتوانند ببینند و از این روش اعتماد افراد را جلب میکنند.
این مقام مسئول گفت: مجرمان سایبری ابتدا اطلاعات همراه بانک را از شما گرفته و با روش اینکه تماس واتس آپی را قطع نکنید و پای عابر بانک بروید، شما را ترغیب میکند تا مبالغی که در کارتهای دیگرتان موجود است، آنها را در یک کارت تجمیع کرده و حتی مبالغی را برای جلب اعتماد، به آن حساب واریز میکنند. کلاهبرداران پس از وارد شدن به همراه بانک ابتدا رمز عبور را تغییر میدهند که نتوانید به حساب کاربری دسترسی داشته باشید، به این ترتیب به راحتی حساب را تخلیه میکنند. این افراد ساعات پایان شب را برای کلاهبرداری انتخاب میکنند تا با خیال آسوده کار خود را انجام دهند.
وی افزود: مجرمان سایبری در این نوع کلاهبرداریها فقط و فقط با همکاری خود مالباخته موفق میشوند، کافیاست این زنجیره را قطع کرده و اطلاعات حساب بانکی خود را در اختیار این افراد قرار ندهید، در این صورت کلاهبردار در انجام عمل مجرمانه خود ناکام خواهد ماند.
کلاهبرداری پیامکی در واتس آپ
سرهنگ شاهین حسنوند رئیس پلیس فتا استان خوزستان گفت: ارسال پیامهایی حاوی لینکهای ناشناس که افراد را به سایتهای جعلی هدایت میکنند، یکی از روشهایی است که مجرمان سایبری برای سرقت اطلاعات و یا دسترسی و کنترل حساب کاربری شهروندان از آن استفاده میکنند. بنا بر گزارشهای رسیده و رصدهای صورت گرفته، به تازگی پیامی برای برخی از کاربران واتساپ ارسال شده که به افراد اخطار میدهد به دلیل نقض قانون کپی رایت در شبکه اجتماعی اینستاگرام، تا چند روز آینده حساب کاربری آنها بسته میشود و در ادامه پیام نیز از کاربر خواسته شده که به لینک موجود در پیام مراجعه کند.
وی افزود: با کمی دقت و بررسی این پیام که از شماره مجازی ارسال شده است، کلاهبرداری بودن آن کاملاً مشخص میشود. نکتهای که باید دقت کرد این است که این پیام کلاهبرداری در مورد شبکه اجتماعی اینستاگرام است ولی در پیامرسان واتساپ ارسال میشود، در صورتی که اگر فردی در شبکههای اجتماعی یکی از قوانین آن را نقض کند، در همان برنامه به وی اخطار داده شود.
سرهنگ حسنوند بیان کرد: شهروندان دقت کنند به هیچ عنوان به پیامهای دریافتی از شمارههای ناشناس اعتماد نکرده و به لینکهایی که در اینگونه پیامها ارائه میشود نیز مراجعه نکنند. زیرا بسیاری از شیوههای کلاهبرداری با سوءاستفاده از غفلت، سهلانگاری و عدم رعایت اصول امنیتیِ شهروندان طراحی میشوند؛ بنابراین اگر کاربران نکات امنیتی را رعایت کنند، هیچگاه در دام مجرمان سایبری گرفتار نمیشوند.
این مقام انتظامی خاطرنشان کرد: در این روش کلاهبرداری، لینکی به همراه پیام برای کاربران ارسال میشود و از افراد خواسته میشود که روی آن کلیک کنند. شهروندان در صورتی که روی لینک مذکور کلیک کنند، به سایتهای جعلی طراحی شده توسط مجرمان سایبری هدایت میشوند و اگر اطلاعات خواسته شده را تکمیل کنند، اطلاعات خود را در اختیار کلاهبرداران قرار دادهاند.
رییس پلیس فتا خوزستان گفت: روشهای کلاهبرداری بسیاری در شبکههای اجتماعی رواج پیدا کرده و از زمانی که این برنامهها با افزایش محبوبیت مواجه شدند، کلاهبرداریها نیز در آنها گسترش یافته و متاسفانه اطلاعات کاربران بسیاری با این روشها به سرقت رفته است. البته این موارد مجرمانه بیشتر در پیامرسانهای خارجی دیده میشود و خوشبختانه در نسخههای داخلی به ندرت شاهد اینگونه موارد هستیم.
کلاهبرداری تلفنی همچنان قربانی میگیرد
سرهنگ رسول جلیلیان رئیس پلیس فتا استان البرز از کشف یک فقره پرونده مربوط به کلاهبرداری در شبکه اجتماعی واتساپ خبر داد. و گفت: چندی پیش تعدادی از شهروندان به این پلیس مراجعه کردند و مدعی برداشت غیر مجاز از حسابشان شدند؛ لذا رسیدگی به این موضوع در دستور کار کارشناسان این پلیس قرار گرفت.
وی افزود: با بررسیهای تخصصی و اطلاعاتی صورت گرفته مشخص شد متهمان این پرونده ها به صورت یک باند سازمان دهی شده، با شاکیان از داخل زندان و از طریق اپلیکیشن واتساپ تماس می گرفتند و برای شانس بیشتر عملی شدن نقشه خود لوگو واتساپ خود را به لوگو و نشان صدا و سیما ایران یا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تغییر می دادند تا اشخاص هنگام دیدن این لوگوها از درست بودن تماس از سوی روابط عمومی صدا و سیما یا سازمان مربوطه اطمینان داشته باشند.
این مقام انتظامی ادامه داد: کلاهبرداران پس از فریب مالباختگان و گرفتن اطلاعات بانکی و همچنین دریافت رمز ورود به اینترنت بانک اشخاص اقدام به خالی نمون حساب شهروندان در سطح کشور و سپس انتقال وجوه به حساب های دیگر افراد دخیل در این پرونده می کردند. همدستان متهم که ۱۲ نفر بودند از فروشگاه های دارای دستگاه پوز در نقاط مختلف تهران و کرج اقدام به خرید کرده بودند و با بررسی های بیشتر مشخص شد که این افراد دارای سابقه کلاهبرداری های دیگری نیز در فضای مجازی بوده اند.
سرهنگ جلیلیان گفت: در نهایت با اقدامات فنی و اطلاعاتی و پایش مخفیگاه متهم در شهرستانهای کرج و تهران سبب شد تا اعضای این باند کلاهبرداری در یکی از باغ ویلاهای کرج مورد شناسایی قرار گرفتند و با هماهنگی مراجع قضائی دستگیر شدند و تعداد یک دستگاه گوشی هوشمند و چندین کارت بانکی نیز از متهمان کشف شد.
این مسئول انتظامی اظهار داشت: پس از دستگیری متهمین و سرکرده باند و انتقال آنها به مقر پلیس فتا بلافاصله بررسی گوشی های کشف شده توسط کارشناسان فنی این پلیس آغازشد و پس از چند ساعت مشخص شد اعضای باند ۱۴ نفر بودند که ۱۲ نفر از آن ها مسئول افتتاح حساب واسط و نقد کننده پول های مالباختگان بودند و۲ نفر دیگر سرکرده باند بودند که ارتباط اصلی با برخی از زندانیان محکوم در داخل زندان رجایی شهر بودند.
این مقام مسئول تصریح کرد: ممکن است شیوه های کلاهبرداری این افراد مجرم متفاوت باشد اما در نهایت به یک شیوه عمل می کنند و با اعلام برنده شدن مخاطبان، با ترفندهای ماهرانه تمام اطلاعات حساب بانکی و یا کارت عابر بانک افراد را دریافت کرده و با استفاده از آن اقدام به برداشت از حساب افراد می کنند.
چگونه میتوان شماره را در واتساپ مخفی کرد
انجام برخی اقدامات در پیام رسان واتس آپ می تواند از بروز برخی گاهی کلاهبرداری ها جلوگیری کند یکی از این شیوه ها این است که شماره خود را در این پیام رسان پنهان کنید. برخی اوقات به یک گروه واتس آپ میپیوندیم یا دوستانمان ما را به یک گروه اضافه میکنند ولی ما نمیخواهیم شماره واتس آپ یا شماره شخصی خود را به افراد ناشناس نشان دهیم بر این اساس باید اقدامات ذیل را انجام دهیم:
برنامه واتس آپ را روی اندروید یا آیفون خود باز کنید، سپس بر روی سه نقطه عمودی در سمت راست و بالای صفحه خود کلیک کنید، اکنون از بین این گزینه ها، تنظیمات (settings) را انتخاب کنید، حال گزینه Account را انتخاب کنید، گزینه حریم خصوصی(Privacy) را در واتس آپ انتخاب کنید. وقتی در صفحه حریم خصوصی هستید، روی گزینه About کلیک کنید. در اینجا سه گزینه همه (Everyone)، مخاطبین من (My Contacts) و هیچ فردی (Nobody) دیده می شود، اگر گزینه Everyone را انتخاب کنید، همه میتوانند شماره شما را در گروههای واتس آپی ببینند، اگر مخاطبین من را انتخاب کنید، هر کسی که به لیست مخاطبین شما اضافه شود، میتواند شماره شما را در گروههای واتس آپی ببیند و اگر آخرین گزینه Nobody را انتخاب کنید، هیچ فردی نمیتواند شماره واتس آپ شما را ببیند، خواه در مخاطبین شما باشد یا نباشد.
امکان تشخیص اطلاعات جعلی در واتس آپ
ویژگی جستجوی وب در واتساپ به کاربران امکان میدهد تا پیامها را در وب جستجو کنند و از صحت آنها باخبر شوند. کاربران واتس آپ ناگهان شاهد نمایش آیکن ذرهبین در کنار پیامهای پرتکرار شدند. محبوب ترین برنامه پیام رسان فوری در جهان، ویژگی جدیدی را معرفی کرده است که به کاربران این امکان را میدهد تا بررسی کنند که آیا اطلاعات موجود در یک پیام معتبر است یا جعلی. این ویژگی در حال حاضر در انگلستان، آمریکا، برزیل، ایرلند، مکزیک، اسپانیا و ایتالیا در دسترس است. نکته قابل توجه این است که کاربران واتس آپ در حال حاضر میتوانند پیامهایی که حداقل پنج بار یا بیشتر ارسال شده اند را بررسی کنند.
این ویژگی جدید با عنوان "جستجوی وب" به کاربران امکان داده است تا هر پیام متنی را که می خواهند از طریق مرورگرشان بررسی کنند، بارگذاری کنند. این ویژگی در حال حاضر فیلم ها و تصاویر را نمیپذیرد. کارکرد اصلی این ویژگی جدید، کنترل گسترش اطلاعات نادرست است. در حقیقت به محض اینکه کاربران آیکن ذرهبین را انتخاب کنند، نوار جستجو در مرورگر وب راه اندازی خواهد شد، جایی که میتوانند محتوای پیام را در آنجا بارگذاری و صحت آن را بررسی کنند. با استفاده از این ویژگی، افراد میتوانند نتایج اخبار یا منابع اطلاعاتی مطالبی که دریافت کرده اند را پیدا کنند. براین اساس واتس آپ پیام هایی را که بیش از پنج بار تحت عنوان پیام های پرتکرار، ارسال شدهاند را طبقه بندی میکند.
هرگونه ایجاد مزاحمت در فضای مجازی جرم است
هرگونه ایجاد مزاحمت و سلب آسایش در فضای مجازی جرم است و برابر قانون با متخلفان برخورد میشود. به گونهای که فصل پنجم قانون جرائم رایانهای به موضوع هتک حیثیت و نشر اکاذیب پرداخته است.
بر اساس ماده ۱۶ قانون جرائم رایانه ای هر فردی که به وسیله سامانههای رایانهای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
هشدار پلیس فتا
سرهنگ داود معظمی گودرزی رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات تهران بزرگ به شهروندان هشدار داد تا مراقب تماس و پیام های جعلی در واتس آپ باشند.
وی اضافه کرد: چنانچه کاربران اصول امنیتی را رعایت کنند، هیچگاه در دام مجرمان سایبری گرفتار نمیشوند. روشهای کلاهبرداری بسیاری در شبکههای اجتماعی رواج پیدا کرده و از زمانی که این برنامهها با افزایش استفاده مواجه شدند، کلاهبرداریها نیز در آنها گسترش یافته که لازم است شهروندان نیز سطح سواد رسانه ای خود را بالا ببرند و هوشیاری لازم را در زمان استفاده از این فضا داشته باشند و در صورت اطلاع از هرگونه فعالیت مجرمانه در فضای مجازی مراتب را از طریق سایت پلیس فتا به آدرس www.Cyberpolice.ir گزارش کنند.
گودرزی همچنین از شناسایی و دستگیری کلاهبرداران اینترنتی که از طریق شبکه اجتماعی واتساپ به بهانه برنده شدن در برنامههای تلویزیونی و رادیویی از شهروندان کلاهبرداری می کردند، خبر داد و گفت با مراجعه یکی از شهروندان به پلیس فتا که مدعی شد مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال بصورت غیرمجاز از حساب وی برداشت شده است، رسیدگی به موضوع در دستور کار پلیس قرار گرفت.
این مقام انتظامی اظهار داشت: شاکی در ادامه گفت روز گذشته در حدود ساعت چهار تا پنج بعدازظهر شخصی ناشناس از طریق نرم افزار واتساپ با بنده تماس گرفت و با لحن موجه و شور و هیجانی که در صدای خود داشت، در ابتدا خود را از عوامل رادیویی معرفی و با ادب و احترام احوالپرسی کرد و گفت از برنامه معروف رادیویی تماس می گیریم و در حال حاضر یکی از بازیگران معروف سینما و تلویزیون در استودیو حضور دارد و به قید قرعه شما برنده یکصد میلیون ریال کمک هزینه خرید لوازم خانگی شده اید و تا لحظاتی دیگر به پخش زنده خواهیم رفت.
وی با بیان اینکه مجرمان با توصیه های حرفه ای مبنی بر «حرفتان را با معرفی خود و سلام و درود آغاز کنید» صحبت خود را ادامه میدهند تا قربانی شک نکند، افزود: بعد از این تماس کوتاه، تیزر برنامه برای قربانی پخش می شود به صورتی که گویا هم اکنون روی آنتن زنده مشغول صحبت با مردم، شنوندگان برنامه و آن مقام یا فرد معروفی است که در استودیو حضور دارد، در این زمان مالباخته بیخبر از همه جا، پس از مدتی که پیام خود را بیان کرد و به سوالات بی محتوای مجرینمای کلاهبردار پاسخ داد، به او گفته می شود پشت خط منتظر بماند تا همکاران وی، او را برای گرفتن جایزه اش راهنمایی کنند.
این مقام مسئول ادامه داد: در نهایت فردی که در ابتدا تماس را برقرار کرده است، این بار هم با قربانی وارد گفتگو می شود، از او مشخصات و شماره کارت بانکی را می پرسد و بعد با بهانههایی از قبیل این که: «ما باید مطمئن شویم شماره حساب شما متعلق به خودتان است» و «شماره ای که به تلفن شما ارسال شده، شناسه واریزی است که ما با آن برای شما پول پرداخت می کنیم» شاکی را مجاب می کند محتویات پیامکی که برای وی ارسال شده را به او اعلام کند و با به دست آوردن اطلاعات محرمانه بانکی که خود شاکی در اختیار آنان قرار می دهد اقدام به کلاهبرداری و برداشت غیرمجاز از حساب بانکی مالباخته می کنند.
سرهنگ گودرزی گفت: کارشناسان پلیس فتا تهران بزرگ اقدامات تخصصی خود را در این زمینه آغاز کردند و پس از تحقیقات گسترده سایبری و بهره گیری از روش های علمی و اقدامات فنی مجرمین را در فضای مجازی شناسایی کردند و پس از تشریفات قضایی هر دو متهم را در یکی از مناطق غربی تهران دستگیر و به همراه تجهیزات الکترونیک پلیس فتا انتقال دادند.
این مقام سایبری با اشاره به اینکه با بررسی های نهایی تعداد شکات این پرونده به بیش از ۲۰ نفر رسید، افزود: این شیادان اینترنتی پس از حضور در پلیس فتا پایتخت و مواجهه با مالباختگان پرونده ضمن قبول بزه انتسابی، پرده از نحوه اعمال مجرمانه خود برداشتند و به حدود سه میلیارد ریال کلاهبرداری اعتراف کردند.
از: معصومه نیکنام