آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات ضمن بیان انواع نیت افطاری و سحری، روزه داران ماه مبارک رمضان را از نظر تغذیه به پنج گروه تقسیم می کند. عده ای مانند کسانی که به طور معمول غذا می خورند، فقط جهت رفع گرسنگی و لذت تغذیه، در کنار سفره افطاری و سحری می نشینند.
به اعتقاد وی گروهی علاوه بر این، قصد استحباب و نیرو گرفتن برای عبادت را ضمیمه آن می کنند و گروه سوم، کسانی هستند که هدف آنان از افطاری و سحری فقط این است که مطلوب آقا و مولایشان بوده و کمکی برای عبادت اوست و به همراه این نیت، آداب مطلوب آن را نیز از قبیل ذکرها و چگونگی خوردن رعایت کرده و اعمال مستحبی که شامل خواندن قرآن و دعا و حمد خداست را قبل و بعد و در اثناء افطار و سحری انجام می دهند.
استاد اخلاق امام خمینی (ره) روزه داران را از نظر تغذیه به چند دسته تقسیم کرده و افزود: تغذیه برخی از راه حرام است که این گروه مانند باربرهایی هستند که بار مردم را به منزلشان می رسانند. بهمین جهت پاداش، مربوط به صاحب غذا بوده و روزه دار فقط از گناه ظلم و غصب خود بهره مند می شود و به عبارت دیگر کار این دسته مانند کار کسی است که سوار بر چهارپای غصبی شده و خانه خدا را با آن طواف کند.
وی اضافه کرده است: تغذیه گروهی دیگر از روزه داران، شبهه ناک است که این دسته به دو گروه تقسیم می شوند؛ دسته اول کسانی هستند که این مشتبه به حرام واقعی، در ظاهر برای آنان حلال است و دسته دوم حتی در ظاهر نیز برای آنان حلال نیست. دسته اول حکم کسی را دارد که تغذیه او حلال است؛ گرچه یک درجه از او پایین تر است و دسته دوم حکم کسی را دارد که غذای حرام می خورد؛ گرچه یک درجه از او بالاتر است.
سومین گروه از تغذیه روزه داران مربوط به آن کسانی است که تغذیه حلال دارند ولی سفره آنان رنگین بوده، از چند نوع غذا استفاده کرده و پرخوری می کنند که این دسته مانند انسان های پستی هستند که در حضور دوست خود، به کارهایی می پردازند که او خوشش نمی آید و دوست، انتظار دارد که آنان از چیزی جز یاد و نزدیک شدن به او لذت نبرند. چنین بنده ای لیاقت مجلس دوستان را نداشته و باید او را با چیزی که دوست دارد؛ تنها گذاشت و شایسته است او را بنده شکمش بدانیم نه بنده پروردگارش.
این استاد اخلاق اضافه کرده است: عده ای نیز از دسته فوق تجاوز کرده و کارشان به اسراف و ریخت و پاش و تلف کردن رسیده و حکم این دسته مانند کسانی است که غذایشان حرام است و بهتر است به جای این که او را مطیع تلقی کنیم؛ چنین شخصی را گناهکار بدانیم.
وی افزود: پنجمین گروه شامل کسانی که است که هم کسب و کار، و هم تغذیه آنها حلال بوده و از خوشگذرانی و اسراف دور هستند و برای خدا تواضع کرده و در مقدار خوردنی و آشامیدنی به مقدار حلال و غیرمکروه بسنده می کنند. آنان غذای خوشمزه نخورده و به یک خورش اکتفا نموده، یا بعضی از چیزهای زیادی و لذت ها را ترک می کنند. درجات آنان پیش پروردگاری که مراقب تلاش ها و مراقبت های آنان است؛ محفوظ می باشد؛ شکرگزار آن بوده و پاداش آن را می دهد.
مرحوم ملکی تبریزی معتقد است: این گروه در هنگام گرفتن پاداش، به اندازه سر سوزنی به آنان ظلم نشده و خدا پاداشی بهتر از عمل آنها، به آنان داده و بی حساب و با فضل خود به آنان می بخشد و کسی نمی داند چه نعمت های گرانقدری برای آنان ذخیره شده که به ذهن کسی خطور نکرده است.
میرزا جواد آقا ملکی تبریزی (۱۲۷۴ ه.ق تبریز–۱۳۴۳ ه.ق قم) از علمای معاصر فقه و اصول و اخلاق و حکمت و عرفان اسلامی بوده‌است.
آخوند ملا حسینقلی همدانی، میرزا حسین نوری، آقا رضا همدانی و آخوند خراسانی از جمله اساتید این استاد اخلاق بوده اند.