به گزارش روز یکشنبه ایرنا از روابط عمومی ستاد ارتش، به مناسبت بیست و دومین سالگرد شهادت شهید سپهبد علی صیاد شیرازی، امیر سرتیپ احمدرضا پوردستان رییس مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی ارشی در یادداشتی به بررسی بخش هایی از شخصیت کم نظیر این شهید والامقام به شرح زیر پرداخته است:
در ابتدا یاد و خاطره همه شهدای والامقام خصوصاً شهید سپهبد علی صیاد شیرازی را گرامی می دارم و به روح بلند و ملکوتی آنها درود می فرستم و از خداوند بزرگ علو درجات را برای آن ها آرزو می کنم. شهید صیاد شیرازی از شهدای شاخص و برجسته نیروهای مسلح عموما و ارتش جمهوری اسلامی ایران خصوصا می باشد، چرا که ایشان هم در زمان حیات مبارکشان الگوی عملی یک فرمانده مخلص و ولایتمدار بود و هم با شهادت و عروج ملکوتی شان تعهد و پایبندی خود را به نظام اسلامی و آرمان های بلند انقلاب نشان داد. امیر سر بلندی که ارتفاعات سر به فلک کشیده غرب و شمال غرب و دشت های پهناور خوزستان از رشادت ها و فداکاری های او خاطرات شیرین زیادی را در سینه دارند.
شهید صیاد شیرازی و حضرت امام (ره):
شهید والامقام صیاد از موقعی که خودش را شناخت و حتی قبل از آنکه به سن تکلیف برسد فردی معتقد و عامل به فرایض دینی بود اما از موقعی که از طریق دوستان طلبه و دانشگاهی اش با حضرت امام خمینی (ره) آشنا شد و از طریق اعلامیه های مخفی با افکار بلند و متعالی آن بزرگوار ارتباط برقرار کرد، تبدیل به یک مسلمان متعهد و انقلابی شد به گونه ای که معرفت و شناخت هر چه بیشتر حضرت امام (ره) برای او یک هدف اصلی بود. شهید صیاد برای اینکه در آن جو خفقان و تاریک بتواند به حضرت امام (ره) که ایشان را نائب بر حق امام زمان (عج) می دانست خدمت کند ابتدا به تهذیب نفس پرداخت. اعتقاد داشت ابتدا باید ظرفیت های وجودی خودش را کامل کند و سپس به دعوت دیگران بپردازد. در همین راستا با وجود محدودیت هایی که در پادگان وجود داشت خواندن نماز اول وقت، روزه های واجب و مستحبی، نماز شب، خواندن ادعیه مختلف و قرائت مستمر قرآن را با جدیت پیگیری کرد. علاوه بر این ها دوری از گناه و معصیت مطلبی بود که به شدت مراقبت می کرد و واعظ درونی خود را برای کنترل و مهار نفس سرکش به خدمت گرفته بود. در این زمان بدون اینکه کسی را به خود دعوت کند افسران و درجه داران و حتی سربازان مذهبی، جذب او می شدند و علاقه مند بودند که نماز جماعت را با ایشان بخوانند و جلسات قرآن داشته باشند. این تجمعات پادگانی و مخفی بستر و زمینه ای شد که شهید صیاد آرا و اندیشه های حضرت امام (ره) را برای آنان بازگو کند و همچنین از دوستانش بخواهد که دیگر نفرات مذهبی را همراه خود به این جلسات بیاورند.
با شروع بارقه های انقلاب این جلسات با نظم و دقت بیشتری تشکیل می شد و محور اصلی مباحث علاوه بر تفسیر قرآن، بحث بر روی اعلامیه های حضرت امام (ره) بود که با چند واسطه به این جلسات وارد می شد. در همین دوران بود که فرمان حضرت امام (ره) مبنی بر عدم ایستادگی ارتش در برابر مردم و تخلیه پادگان ها صادر شد و همین جمع محدود با هدایت شهید صیاد متولی و مروج این تدبیر حضرت امام (ره) در پادگان های متعدد ارتش در اصفهان بودند. حرکت های آشکار انقلابی شهید صیاد و دعوت علنی همکاران در پیوستن به امواج خروشان مردم انقلابی سبب شد که توسط ضد اطلاعات دستگیر و زندانی شود و با پیروزی انقلاب، توسط مردم از زندان آزاد گردید.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، شهید صیاد با کمک افسران و درجه داران انقلابی تلاش گسترده ای را برای حفظ پادگانها، تجهیزات و سلاح های عمده ای مثل هواپیما، توپخانه، رادار و... که در آنها بودند، آغاز کرد و با سازماندهی نیروهای انقلابی ارتش، آرامش و فضای دینی را بر پادگان های اصفهان حاکم کرد. اما خبرهای ناگواری هم از شمال غرب کشور مبنی بر حضور ضد انقلاب و به شهادت رساندن پاسداران واصل می شد. به همین خاطر شهید صیاد و برادر رحیم صفوی مأموریت پیدا کردند که برای بررسی اوضاع به کردستان اعزام شوند. حضور شهید صیاد در کردستان و آشنایی ایشان با شهید دکتر مصطفی چمران و شرکت داوطلبانه در چند عملیات سبب شد که علاوه بر یک افسر مومن و انقلابی به عنوان یک فرمانده عملیاتی نیز شناخته شود.
حضور در کردستان و اجرای عملیات های مختلف و هماهنگ کردن نیروهای مختلف ارتشی و سپاهی و مردمی و آزادسازی بخش های وسیعی از آن سرزمین از جمله اقداماتی بودند که شهید صیاد احساس می کرد می تواند لبخند را بر سیمای مومنانه رهبرش بنشاند و همین مسئله برای او رضایت خاطر ایجاد می کرد. حضرت امام خمینی (ره) نیز صداقت شهید صیاد را در عشق به نظام و رهبری آن می دانستند به همین خاطر زمانی که از فرماندهی نیروی زمینی استعفا کرد ایشان را به عنوان نماینده خود در شورای عالی دفاع منصوب کردند.
شهید صیاد شیرازی و مقام معظم رهبری (حفظه الله):
به نظرم آشنایی و ارتباط اولیه شهید صیاد شیرازی با مقام معظم رهبری که در ماه های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نماینده حضرت امام (ره) بودند در حوادث و وقایع کردستان اتفاق افتاد. حضور مستمر مقام معظم رهبری در کردستان و سرکشی به یگانهای مستقر در آن منطقه که درگیر مقابله با ضد انقلاب بودند سبب شد که معظم له تاثیر و نقش افسر جوانی به نام علی صیاد شیرازی را در مقابله با ضد انقلاب از نزدیک مشاهده کنند و قابلیت های عملیاتی و توان مدیریتی و شجاعت او را تایید کنند. نکته قابل ذکر اینکه شهید صیاد از همان ابتدای انقلاب اسلامی و به ویژه بعد از نامگذاری روز ۲۹ فروردین به نام روز ارتش از سوی حضرت امام (ره) که باعث حفظ ارتش و پیوند او با مردم شد؛ علاقه و ارادت ویژه ای به مقام معظم رهبری داشتند. به ویژه آنکه می دانستند که در این تصمیم تاریخی حضرت امام (ره)، تصمیم سازی و مشورت دهی مقام معظم رهبری بسیار اثرگذار بوده. علاوه بر آن حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) را تنها شخصیتی می دیدند که تمام قد از ارتش دفاع می کردند و در آن وانفسایی که قالب شخصیت های سیاسی کمر به انحلال ارتش بسته بودند بعد از امام (ره)، فقط حضرت ایشان بود که حفظ و بقای ارتش را به عنوان یک سرمایه ملی دنبال می کردند لذا تلاش می کرد که در بسیاری از اقدامات و تصمیم ها از راهنمایی و مشورت معظم له بهرمند شود. پس از رحلت حضرت امام (ره) شهید صیاد با همان عشق و ارادتی که به امام (ره) داشتند و بلکه با احساس مسئولیت بیشتر و عمیق تر و البته با پختگی و تجارب گسترده تر، چونان سربازی گوش به فرمان در خدمت مقام معظم رهبری بودند. این علاقه و عاطفه و ارادت ایشان به رهبری نظام به گونه ای بود که شغل و درجه و ترفیع و جایگاه خدمتی در برابر آن رنگ باخته بود و آنچه بود فقط انجام وظیفه و خدمت خالصانه در هر سنگری که معظم له تشخیص می دادند و این انجام وظیفه را عین عبادت، مقدس و محترم می دانست.
ارادت شهید به مقام معظم رهبری نشئات گرفته از اعتقادات و باورهای دینی و از روی علم و آگاهی بود. به همین سبب تلاش می کرد تا شاگردان، مخاطبان و اطرافیانش را به این صراط مستقیم دعوت کند و این جمله را بارها و بارها به زبان جاری کند که شرط عاقبت بخیری، اطاعت از رهبری نظام است. شهید صیاد شیرازی تدین و ولایتمداری را نه در کلام و ظاهر بلکه در باطن و اعمالش نشان داد. او این عشق و ارادت را نردبانی برای رسیدن به امیال دنیوی قرار نداد بلکه تلاش می کرد آنجا که کار سخت تر است، آنجا که خطر افزون تر است و آنجا که گمنام و دور از نظر است حاضر شود. او مسیر حق را دنبال می کرد ولو به ضرر خودش باشد. بدون تردید بوسه مقام معظم رهبری بر تابوت شهید صیاد مهر تاییدی بر این اخلاص و وفاداری و نشان علاقه مندی و محبت معظم له به سربازان وفادارشان می باشد.
شهید صیاد و نظم:
روایتی از وجود نازنین آقا امیرالمومنین علی (ع) که می فرمایند: «اوصیکم بتقوی الله و نظم امرکم» اغراق نیست اگر بگوییم یکی از کسانی که با تمام وجود به این کلام نورانی اعتقاد داشت و مصداق عینی و عملی آن بود، شهید والامقام صیاد شیرازی است. ایشان علاوه بر اینکه فردی متقی و پرهیزکار بودند به نظم و انضباط و آراستگی اهمیت فوق العاده قائل بودند. در شرایط جنگ و درگیری که همه چیز به هم گره می خورد، ایشان تلاش می کرد آراستگی ظاهرش را حفظ کند. وضعیت لباس، موی سر، تمیزی پوتین ها، داشتن کلاه و ... مثل شرایط پادگانی مقید بودند و این نظم و آراستگی را از زیر مجموعه مطالبه می کردند. شهید عزیز به نظم و انضباط در زمان نیز اهمیت فوق العاده ای قائل بود. حتی دقیقه ای از اوقات روزانه اش بدون برنامه نبود یا در جلسه بودند یا مطالب و پرونده هایی را مطالعه و مرور می کردند و در بین این ها نمازهای مستحب و خواندن دعا را هیچگاه از یاد نمی برد. کمتر دیده می شد یا اصلاً دیده نشد که ایشان ساعتی بدون برنامه باشند و یا غیرفعال و بدون برنامه استراحت کنند و یا بخوابند. نکته مهم در رابطه با نظم ایشان می توان از برگزاری جلسات یاد کرد که دقیقاً در راس ساعت مقرر برگزار می شد و همه ملزم بودند که به موقع در جلسات حضور داشته باشند و اگر کسی تاخیر می کرد باید دلیل موجه ارائه می کرد. در طول جلسات هم مکرر دیده می شد که بعضی از اعضای جلسه ناخواسته موضوعات دیگری را مطرح و بیم آن می رفت که علاوه بر اتلاف وقت مسیر جلسه نیز منحرف شود. در چنین شرایطی شهید عزیز با قاطعیت ورود پیدا کرده و موضوع را به مسیر اصلی هدایت می کردند. شهید صیاد حقیقتاً نمونه یک نظامی منضبط، آراسته و باوقار بود و اعتقاد داشت که آنچه سبب هم افزایی می شود و از واگرایی و تفرقه جلوگیری می کند؛ توجه به نظم و قانون در همه زمینه ها است. هم فردی و هم جمعی. ایشان نظم را کلید واژه اقتدار، استحکام و صلابت ارزش می دانست و به مصداق کلام امیرالمومنین علی (ع) نظم را نخ تسبیحی می دانست که همه ارکان و اعضاء را در کنار هم نگه می دارد.
شهید صیاد و برنامه ریزی:
یکی از صفات و ویژگی های مدیران و فرماندهان شاخص و برجسته، داشتن برنامه برای رسیدن به اهداف ترسیمی است. فقط با برنامه ریزی جامع و منطقی است که می توان با وجود کاستی ها و نارسایی ها، در زمان مقرر به اهداف رسید و شهید صیاد شیرازی یکی از مدیران موفق این حوزه بود. هنگامی که ایشان با فرمان حضرت امام (ره) به فرماندهی نیروی زمینی منصوب شدند، نیروی زمینی شرایط متعارف و عادی نداشت از یک طرف این نیرو در دو جبهه شمال غرب با اشرار و ضد انقلاب و در جبهه غرب و جنوب غرب با رژیم بعثی عراق درگیر جنگی تمام عیار بود. از سویی دیگر نیروی زمینی با کاستی های فراوان مثل کمبود اعتبارات مالی، نبود قطعات و لوازم تند مصرف بالگردها و تانک ها و کمبود کارکنان متخصص و فنی و... دست و پنجه نرم می کرد و از همه مهم تر وجود افسران و فرماندهان قدیمی تر که به نوعی این مسئولیت (فرماندهی نیرو) را حق خود می دانستند و شاید در مواردی همراهی لازم را هم نداشتند. در چنین شرایط دشواری، این شهید عزیز در یک برنامه ریزی جامع و گسترده و با هدف گذاری های منطقی و با به کارگیری هنر فرماندهی و استفاده از کلیه ظرفیت های بالفعل و بالقوه و با اعتماد به خداوند توانست نزاجا را به آنچه که مدنظرش بود، برساند و قابلیت های عملیاتی او را آنچنان ارتقاء ببخشد که این نیرو بتواند محور اصلی عملیات های بزرگی چون طریق القدس، فتح المبین و بیت المقدس قرار گیرد. نمونه ای دیگر از قدرت برنامه ریزی شهید صیاد آن بود که بلافاصله پس از انتصاب به جایگاه فرمانده نیروی زمینی، اساتید دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش را به جنوب دعوت و این اساتید پس از بررسی های فراوان و مطالعات میدانی جبهه خوزستان را به سه بخش تقسیم و سه عملیات بزرگ را طراحی کردند. سه عملیاتی که پس از اجرا ضربات مهلک و جبران ناپذیری را به ارتش رژیم بعثی وارد و به نوعی کمر او را شکست. بدون تردید موفقیت های شهید صیاد شیرازی مرحوم عوامل و پارامترهای فراوانی است که قطعا یکی از اصلی ترین آنها توجه و اصرار به برنامه ریزی و حرکت در مسیر برنامه های ترسیم شده بود.
شهید صیاد و وحدت نیروهای مسلح:
تقدیر این چنین بود که شهید صیاد از ابتدا منادی و بسترساز وحدت نیروهای مسلح باشد. شهید صیاد در دوران بنی صدر مغضوب وی واقع و با تنزیل دو درجه کنار گذاشته می شود. اما بلافاصله پس از عزل بنی صدر و آمدن شهید رجایی به خدمت دعوت و دو درجه اش به وی بازگردانده می شود و همزمان مسئولیت راه اندازی قرارگاه مشترک عملیاتی سپاه و ارتش تحت عنوان قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) را به عهده می گیرد. این قرارگاه ناظم و هماهنگ کننده کلیه فعالیت های ارتش و سپاه در منطقه شمالغرب بود. شهید صیاد پس از انتصاب در مسئولیت فرماندهی نیروی زمینی با تجاربی که از قرارگاه حمزه کسب کرده بود، قرارگاه مشترک عملیاتی ارتش و سپاه را تاسیس و در یک مقیاس وسیع و گسترده، طرح ریزی، هدایت، اجرا و نظارت و تمامی فعالیت ها و اقدامات را هماهنگ می کرد. این اقدام و تاسیس این قرارگاه چنان حرکتی در روند جبهه ها ایجاد می کند که ثمره و نتیجه آن عملیات های بزرگ و غرورآفرین طریق القدس، فتح المبین و بیت المقدس می شود. عملیات هایی که کمر رژیم بعثی عراق را شکست.
نکته قابل ذکر اینکه شهید صیاد هیچگاه و هیچوقت، نه در کلام، نه در رفتار، ارتش و سپاه را دو سازمان جدا و مجزا از هم نمی دانست و همیشه بیانش این بود که ارتشی و سپاهی یک لشکر الهی. روح متعالی شهید صیاد آن چنان از این بود که بخشی نگری و سطحی نگری در آن جایی نداشت. او انقلاب و آرمان های آن را می دید. نگاه او به رهبری و اطاعت از فرمانش بود و در این راه مقدس تلاش می کرد که همه مجموعه ها را هم جهت و هم راستا کند. از سیاست های بنی صدر عدم نزدیکی ارتش و سپاه و بعضا پاشیدن بذر اختلاف بین این دو سازمان بود. حقیقتا اقدامات شهید صیاد شیرازی و مجاهدت های مومنانه او سبب شد که این دو سازمان در مدتی کوتاه اختلاف سلیقه ها را کنار گذاشته و مطابق آنچه که خواست رهبری نظام بود، مبدل به یک روح در دو قالب گردند.
خداوند بزرگ را شاکر و سپاسگزار هستیم که بذر وحدت نیروهای مسلح، امروز به درخت تناوری تبدیل شده که در سایه آن اقتدار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران رقم خورده و بازدارندگی را در دشمنان به همراه دارد.
*رییس مرکز مطالعات راهبردی ارتش