حالا دیگر بیشتر از یک سال از همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ گذشته است؛ ویروسی که به مثابه تایید تمامی نظریات نظریه پردازانی بود که از مخاطراتی به وسعت جهان حرف می زدند و دهکده جهانی را بیش از پیش آسیب پذیر از سبک زندگی متاثر از پیشرفت فناروی ها می دیدند.
درگیرودار درگیری جهان با این ویروس ناشناخته تقریبا هیچ نقطه ای از زمین بی نصیب نماند و انسان ها فارغ از جغرافیا، فرهنگ، سیاست و دنیایشان با این همه گیری مواجه شدند.
برخی مشاغل موقت تعطیل و برخی به نابودی کشیده شد؛ در این میان اما برخی مشاغل تلاش کردند تا ادامه دهند و حتی چاره ای جز این نداشتند.
خبرنگاران و برنامه سازان از جمله مشاغلی بودند که همانند کادر درمانی کشور بی وقفه و بدون تعطیلی در این ایام مشغول به کار بودند و دو گروه اول تلاش کردند تا به عنوان بخشی از کار و انجام وظیفه خود، زحمات گروه دوم را بازتاب دهند.
حفظ سلامت مهمانان، دغدغه‌ای بزرگ در برنامه‌سازی ایام کرونا بود
یکی از مشکلاتی که برنامه‌سازان تلویزیونی و تولیدکنندگان محتواهای فرهنگی در این مدت با آن دست به گریبان بودند بحث رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و الزامات پیشگیری از شیوع کرونا بود. از سویی باید برای مردمی که دائم تشویق به ماندن در خانه می‌شدند برنامه تولید شده و آنان ترغیب به گذراندن بخشی از ساعات خود از طریق تماشای تلویزیون می شدند و از سوی دیگر خود برنامه‌سازان و تولیدکنندگان محصولات فرهنگی در این دوران تحت فشار رعایت موارد بهداشتی و حفظ سلامت عواملشان بودند.
موضوعی که در کاهش افراد حاضر در ساخت یک برنامه، ضدعفونی‌کردن دائمی استودیوها و محل فیلمبرداری، ترس مهمان‌ها و انصراف آن‌ها از حضور در برنامه به دلیل ابتلاء به کرونا و … خود را نشان می‌دهد.
مسابقه ایران به تهیه کنندگی هاشم رضایت، کارگردانی سعید رضایت و اجرای سعید شیخ‌زاده که در گروه اجتماعی شبکه یک سیما تولید شد از جمله برنامه هایی بود که در بحران شیوع یک پاندامی تولید شد و به نمایش درآمد.
هاشم رضایت تهیه‌کننده این برنامه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا و با اشاره به مشکلات برنامه‌سازی که پس از شیوع ویروس کووید ۱۹ پیش آمد، خاطرنشان کرد: تمام برنامه‌سازان با شروع بیماری کرونا با مشکلات متعددی روبرو شده‌اند. اولویت ما در برنامه‌سازی حفظ سلامتی شرکت کننده ها و عوامل و سازندگان این برنامه بوده است. لذا باید تمهیداتی فراهم کنیم که شرکت‌کنندگان به سلامت تشریف بیاورند، برنامه را اجرا کنند و به سلامت خارج شوند.
وی ادامه داد: بر این اساس تمام اصول بهداشتی را در این برنامه رعایت کرده‌ایم؛ ماسک، دستکش، سنجش اکسیژن خون و… انجام این موارد هم به لحاظ بودجه و هم زمان مشکلاتی را برای ما ایجاد کرده اما اولویت سلامت عوامل تولید و شرکت‌کنندگان بوده است.
در همین زمان کوتاه چند ماهه اخیر، چند گروه تعیین شده به دلیل درگیری خود یا بستگانشان با بیماری کرونا از مسابقه انصراف داده‌اند و این موضوع اختلالاتی را در تولید برنامه ایجاد کرده است. ضمن اینکه از عوامل نیز به این بیماری مبتلا شده‌اند و ناچار شدیم برنامه را متوقف کرده و زمانی را اختصاص دهیم تا افراد به سلامت به فعالیت خودشان برگردند. به همین دلیل زمان‌هایی که تولید نداشتیم مشکلاتی از این دست برای ما ایجاد شده است.
این تهیه‌کننده در توضیح مشکلات و دشواری‌های ساختن یک مسابقه تلویزیونی تصریح کرد: کرونا هزینه‌ها و خسارات مادی، زمانی و مشکلاتی از این دست را برای ما ایجاد کرده است البته مدیران شبکه در این مورد با ما همکاری داشته و به ما یاری رسانده‌اند.
وی افزود: شاید بعضی از مدیران و بینندگان تصور می‌کنند یکی از موضوعات ساده تولید برای تلویزیون مسابقه سازی است؛ در صورتی که اصلاً اینگونه نیست، وقتی تولید برنامه و برنامه‌ریزی آن دست خود شما باشد کار بسیار راحت‌تر است تا زمانی که یک طرفِ برنامه‌ریزی، عوامل و امکانات ما هستند و طرف دیگر شرکت‌کنندگان و مردمی هستند که باید مراحل حضور در مسابقه (حضور در اپلیکیشن برنامه، خواندن و یادگیری جواب سوالات، شرکت در آزمون و…) را طی کرده و با توجه به شرایط کرونا وارد مسابقه شوند.
در نتیجه برای ساخت این مسابقه ۵۰ درصد عوامل خودمان را داریم و ۵۰ درصد دیگر مردم هستند؛ در چنین شرایطی وقتی ساخت یک مسابقه با ساخت سریال مقایسه شود سختی‌ها و مشکلات، محدودیت‌ها جلوه‌گر خواهد شد.
پرستاران سربازان خط مقدم این نبرد بودند
کادر درمان در طول ماه هایی که گذشت سهم بزرگی در مقابله با بیماری کرونا و نجات جان بیماران ایفا کرد؛ پرداختن به این رده شغلی و به تصویرکشیدن زحمات و ازخودگذشتگی آنان از سوی برنامه و مستندسازان تلویزیونی شاید به مثابه نوعی ادای احترام بود؛ مستند پرستاران از جمله برنامه‌هایی بود که در این ایام و در پاسداشت خدمات پرستاران به عنوان بخش مهمی از بدنه کادر درمان تولید شد؛ مستندی که کرونا و معضلات آن را از جانب پرستاران یعنی کسانی که در خط مقدم مبارزه با این بیماری قرار داشته و دارند به تصویر کشید.
این مستند به کارگردانی حسن وزیرزاده و تهیه‌کنندگی عبدالمجید ذوالفقاری، به تلاش کادر درمانی کشور برای درمان و رسیدگی به بیماران کرونایی پرداخته است. روایتگری این مستند را پرستاران تلاشگری برعهده دارند که از روزهای اول شیوع این ویروس مرگبار درخط مقدم جهاد پزشکی زحمات بی دریغ شبانه روزی انجام داده اند. دراین مستند، با پرستاران و کادر درمانی بیمارستان های مسیح دانشوری، هاجر، بقیه الله، امیراعلم، شهدای تجریش، سینا، شهدای یافت آباد، امام خمینی(ره) و پیمانیه جهرم گفتگو شده است.
عبدالمجید ذوالفقاری تهیه کننده این مستند تلویزیونی در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا و در توضیح اهداف ساخت این مجموعه تصریح کرد: هدف ما از ساخت این مجموعه ۵ قسمتی در چند مورد خلاصه می‌شود؛ اینکه به یادآوری پیوسته و مداوم خطرهای این بیماری نیاز داریم و طبیعی است این هشدار و یادآوری ها با طولانی شدن روند این بیماری تیزی و تازگی خود را از دست می‌دهد؛ در نتیجه باید با استفاده از قالب و سبک و روش روش‌های مختلف برنامه‌سازی تاثیر این هشدارها را زنده و مؤثر نگه داریم.
موضوع دیگر یادآوری و تاکید بر اهمیت نقش پررنگ کادر درمان در این دوره بوده است؛ احساس کردیم در جنگ هستیم و کادر بهداشت و سلامت کشور ارتش ما را در این مبارزه و تقابل تشکیل می‌دهند. پرستاران سربازان خط مقدم این نبرد هستند. مهم است بگوییم که کار آن‌ها را می‌بینیم و سپاس‌گزارشان هستیم.
وی افزود: این موضوع باید ثبت شود؛ باید در دهه‌های بعدی وقتی در مورد کرونا اواخر دهه ۹۰ صحبت می‌کنیم، مردم و نسل حاضر در آن دوران بدانند عده‌ای در راستای مبارزه با این بیماری چه فداکاری هایی کردند. پرستاران برخلاف سایر مشاغل مجبور بودند که انتخاب کنند؛ اینکه باشند و یا دیگر نباشند. این‌ها مواردی است که ما به آن پرداخته ایم.
اینکه این برنامه چه دستاوردی خواهد داشت به نوعی یادآوری کاری است که کادر درمان درحال انجام آن هستند؛ کاری که لحظه به لحظه با خطر و با زندگی آن‌ها سروکار دارد شاید ما را به اینکه با دقت و تامل بیشتری مسائل پیشگیرانه را رعایت کنیم تشویق کند و اثرگذار باشد؛ از سوی دیگر اگر پرستاران مشکلی دارند مشکل آنان را ببینیم و آن را حل کنیم. آن‌ها را دلگرم و تشویق کنیم و به آن‌ها بگوییم که به فکر ایشان هستیم.
کرونا تهیه‌کنندگان تلویزیونی را آزار داد
برنامه سازان تلویزیونی را شاید بتوان یکی از گروه هایی عنوان کرد که در دوران کرونا علاوه بر مقابله با استرس‌های فعالیت در روزهای کرونایی و تلاش برای ساخت برنامه در شرایط بحرانی، از پتانسیل‌های برنامه سازی خالی شدند؛ این امر به خصوص برنامه‌هایی را متاثر ساخت که نیاز به حضور مهمانان خارج از عوامل برنامه داشت و کرونا و ترسی که بر جامعه و مردم سایه افکنده بود باعث حضور نیافتن این افراد در برنامه ها شد.
بار سختی این موضوع به ویژه بر دوش تهیه‌کنندگان برنامه‌ها بود؛ کسانی که می بایست شرایط تولید یک برنامه را با ناچیزترین تغییرات در مقایسه با زمان پیش از کرونا فراهم می کردند.
یاسر فریادرس تهیه‌کننده برنامه به اضافه مستند (برنامه ای که در روزهای کرونایی تولید شد و روی آنتن رفت) در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در تشریح مشکلات برنامه‌سازی در دوران کرونا، تاکید کرد: یکی از مشکلات بزرگ ما در ایام کرونا این است که دعوت میهمان‌ها به یکی از چالش‌های ما تبدیل شده‌است؛ برخی میهمان‌ها حساسیت‌هایی بابت حضور در برنامه دارند و این تهیه‌کننده را با مشکل مواجه می‌سازد به این دلیل که بخواهد میهمان ویژه بیاورد؛ ضمن اینکه هر کسی در این دوران حاضر به حضور در برنامه نیست.
مشکلات دیگری هم در رابطه با رعایت شیوه‌نامه‌ها وجود دارد و دائم باید تلاش کنیم این شیوه‌نامه‌ها رعایت شوند. باید فضای سالمی را برای مهمان‌ها ایجاد کنیم که مشکلی برای آن‌ها به وجود نیاید. تمام این محدودیت‌ها در ذهن کسانی که باید حضور داشته باشند، هست و ما با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنیم.
وی افزود: ما از شرایط تولید ضربه خورده‌ایم و تولید مستندها به شدت پایین آمده است. این موضوع دست ما را برای انتخاب مستندها می‌بندد. انتخاب مستندهای جدید برای پخش مسئله‌ای است که با آن در شرایط کرونا مواجه هستیم زیرا تولید پایین آمده است و نسبت آثار تولیدی پارسال با امسال اصلاً قابل‌مقایسه نیست. این کار برای شبکه مستند و مجری طرح آن مرکز مستند سوره است و با مشارکت مرکز رسانه‌ای سازمان تبلیغات اسلامی انجام شده‌است.