مسکن مناسب از نیازهای پایه در زندگی هر فرد است که اگر در افق تصمیم سازی کلان بر مبنای بعد جمعیتی و مناسبات محیطی و برنامه‌ای به آن توجه نشود، بحران‌زا است و کاستی در تولید ساخت و ساز مناسب با امکانات رفاهی جانبی و خدمات شهری مساوی با حاشیه نشینی، کمبود یا استهلاک زیرساخت‌های شهری، کاهش ایمنی و بروز نارضایتی عمومی و آسیب‌های اجتماعی است که هر یک می‌تواند به عنوان کلافی گنگ و پیچیده مولد معضلات عمیق و کندی در روند پیشبرد امور و توسعه شهری و روستایی شود.
نتایج نشان می‌دهد که با درنظر گرفتن شاخص‌ها و تاثیر آن‌ها در بهبود کیفیت مسکن و توجه به چالش های مرتبط با آن نظیر ناکارآمدی برنامه‌ریزی و راهبردهای توسعه شهری، نقض قوانین حق مسکن مناسب، پرداختن غیررسمی به نیازهای مسکن، عدم تمرکز کافی بر توانمندسازی گروه‌های آسیب پذیر، عدم بهره‌گیری از یافته‌ها و سرمایه‌های اجتماعی در حوزه مسکن و به‌کارگیری راهکارهای ارایه شده از جمله تاکید بر حق همگانی در مسکن مناسب، اجرای سیاست‌های تقویتی از جانب دولت، اصلاح و بهبود سیاست‌های مالی، ایجاد پیوند بین مسکن و برنامه‌ریزی شهری، می‌توان در راستای ارتقای سطح دسترسی به مسکن مناسب و سطح زندگی افراد جامعه گام برداشت.
دولت تدبیر و امید با وجود همه تنگناهای اقتصادی و تحریم‌ها در هشت سال اخیر همواره کوشیده با تکمیل مسکن مهر و اجرای طرح جدید «اقدام ملی مسکن» را به عنوان اولویتی مهم برای تامین سرپناه خانوارها به پیش ببرد و حاصل این تلاش‌ها در استان مرکزی با ساخت ۱۶ هزار و ۲۸۷ واحد کلید زده شده همراه است ضمن آنکه خدمات حلقه مدیریتی این استان با وجود محدودیت‌های مالی در حوزه راه های ارتباطی هم ستودنی است.
طرح ملی مسکن چتری برای آسایش خانوارهای فاقد سرپناه
استاندار مرکزی گفت: طرح ملی مسکن اقدامی ماندگار در هشت سال خدمات دولت تدبیر و امید است که در شرایط اقتصادی سخت، امید را در دل افراد فاقد مسکن زنده کرد و چتری بر سر خانوارهایی شد که روزی تهیه مسکن برایشان آرزو بود.
سید «علی آقازاده» افزود: باید تلاش شود تا طرح ملی مسکن با بهترین شکل و کیفیت مطلوب به اجرا دراید و ساخت و سازها در این حوزه در بازه زمانی کم و با استقامت و کیفیت بالا در اختیار متقاضیان قرار گیرد.
وی بیان کرد: استان مرکزی این طرح باارزش دولت را پارسال با عملیات اجرایی ۵۰۰ واحد مسکونی در شهرهای امیرکبیر و مهاجران کلید زد که امید می‌رود در بازه زمانی کمتر از یک سال به متقاضیان واگذار شود.
استاندار مرکزی گفت: طرح آماده‌سازی محله یک مهاجران نیز با ۹۶ هکتار زمین در مرحله دوم برای اجرایی کردن طرح ملی مسکن در استان، ظرفیت بیش از ۶ هزار واحد مسکونی ویلایی و آپارتمانی را دارد.
آقازاده گفت: اجرای مطلوب طرح اقدام ملی مسکن در این استان تکلیف است و دستگاه‌های مرتبط باید همه تلاش خود را برای تحقق آن به‌کار بندند.
وی بیان کرد: در سایه تعامل و همکاری مطلوب می‌توان بیش از سهم تعیین شده در طرح اقدام ملی مسکن در این استان برای اقشار نیازمند خانه ایجاد کرد.
استاندار مرکزی گفت: سهمیه استان از طرح مسکن سازی دولت با عنوان «اقدام ملی» ۱۶ هزار و ۲۸۷ واحد است.
آقازاده افزود: طرح اقدام ملی با هدف کنترل قیمت‌ها به‌عنوان برنامه اولویت‌دار دولت تدبیر و امید در وزارت راه و شهرسازی دنبال می‌شود و در این راستا ۱۲ هزار واحد مسکونی در شهرهای جدید امیرکبیر و مهاجران اراک، ۲ هزار و ۸۷ هزار واحد در قالب بازآفرینی شهری و ۲ هزار و ۲۰۰ واحد از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ساخته می‌شود.
وی گفت: طرح اقدام ملی در ۲ بخش تامین زمین از سوی مدیریت شهرستان‌ها و یا در زمین‌های سازمان ملی زمین و مسکن اجرا یی می‌شود و ساخت ۶ هزار واحد مسکونی در شهر جدید امیرکبیر به‌صورت اولویت دار بررسی و زیرساخت‌های لازم برای ایجاد آن مورد توجه قرار گرفته است.
کلانشهر اراک و ساخت ۱۲ هزار واحد مسکونی طرح اقدام ملی
استاندار مرکزی گفت: عملیات ساخت ۱۲هزار واحد مسکونی در قالب طرح اقدام ملی مسکن در اراک کلید خورده که به‌عنوان فصل ماندگار دولت تدبیر و امید خواهد بود که در این راستا تفاهم‌نامه ساخت هشت هزار واحد مسکونی در این شهراز محل اراضی ۶۵ هکتاری اداره اوقاف منعقد شده است.
آقازاده تاکید کرد: انتظار می‌رود شهرداری اقدامات مربوط به کمیسیون ماده پنج و صدور پروانه اراضی مذکور را در اسرع وقت انجام دهد تا عملیات اجرایی این اقدام ارزشمند آغاز شود.
وی یادآور شد: در این طرح، ساخت مسکن برای کارکنان بنیاد شهید، آموزش و پرورش، خبرنگاران، بهزیستی و نیروهای مسلح نیز پیش‌بینی شده است.
استاندار مرکزی بیان داشت: توافق نهایی اجرای طرح شهید سلیمانی( انتهای هپکو) در شورای اسلامی شهر نیز انجام شده است که اکنون اقدامات مربوط به آماده‌سازی طرح در دستور کار بوده و ستاد اجرایی فرمان امام خمینی( ره) عملیات اجرایی ساخت یک هزار و ۸۰۰ واحدمسکونی را آغاز کرده است.
ثبت نام ۲۳ هزار نفر در طرح اقدام ملی مسکن در استان مرکزی
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: ۲۳ هزار و ۱۹۳ نفر در مراحل دوگانه طرح اقدام ملی مسکن در این استان متقاضی بودند و ثبت‌نام کردند.
«احمد مرزبان» افزود: ۶ هزار و ۵۰۰ نفر از متقاضیان استان درگام نخست و ۱۶ هزار و ۶۹۳ نفر نیز در مرحله دوم برای طرح اقدام ملی مسکن ثبت نام داشتند.
وی اظهار داشت: برابر اطلاعیه وزارت راه و شهرسازی واگذاری و انتقال امتیاز در طرح اقدام ملی مسکن با عناوین مختلف حقوقی ممنوع است و بر اساس مقررات پیگرد قانونی دارد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: سهم این استان در اجرای طرح اقدام ملی مسکن ۲۰ هزار و ۸۹۰ واحد است که ایجاد چهار هزار و پنج واحد تعهد سازمان ملی است و باید به‌صورت مشارکتی ساخته شود، ۲ هزار و ۴۰ واحد در تعهد بنیاد مسکن، ۲ هزار و ۸۴۵ واحد در تعهد بازآفرینی شهری و ۱۲ هزار واحد در شهرهای جدید امیرکبیر و مهاجران است.
مرزبان افزود: در مرحله نخست ثبت‌نام این طرح، چهار هزار و ۵۰۰ نفر برای شهرهای جدید امیرکبیر و مهاجران و یک‌هزار و ۹۹۱ نفر برای سایر شهرهای استان مرکزی ثبت‌نام کرده‌اند.
وی ادامه داد: واگذاری زمین در این طرح با ۲ روش صورت می‌گیرد که یا به صورت اجاره‌ای ۹۹ ساله برای شهرهای کوچک برای تعداد افراد کمتر از ۱۰ نفر و از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و یا از طریق فروش اقساطی به کارگزار و به قیمت کارشناسی روز به‌صورت پنج ساله قابل پرداخت خواهد بود که اقساط این تسهیلات ۲ سال استراحت دارد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: در راستای اجرای این طرح در اراک ۹ هزار و ۸۶۴ نفر ثبت نام کردند که پنج هزارو ۲۰۰ نفر آنان واجدشرایط بودند و یک هزار و ۸۵۰ نفر در ۲ طرح شهرک کوثر و طرح ۲۴هکتاری کوی شهید سلیمانی(انتهای هپکو) وجه خود را واریز کرده‌اند.
مرزبان بیان داشت: در شهرستان ساوه نیز پنج هزار و ۲۲۸ متقاضی ثبت نام کردند که ۲ هزار و ۶۰۰ نفر واجد شرایط شدند و تاکنون برای یک هزار و ۸۴۸ نفر تامین زمین شده است.
وی تاکید کرد: در جانمایی نخست طرح ۷۰ هکتاری الحاقی به اراک متعلق به اوقاف، ساخت هفت هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی پیش بینی شده که می طلبد این طرح مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: ۲۰۰ هزار واحد سهم برای شهرهای جدید، ۱۰۰ هزار واحد در بافت های فرسوده و ۱۰۰ هزار واحد توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در سطح کشور تعیین شده است.
وی اظهار داشت: سهم استان مرکزی در شهرهای جدید مهاجران و امیرکبیر ۱۲ هزار واحد و ۲ هزار و ۸۷ واحد در بافت فرسوده تعیین شده که در تعهد راه و شهرسازی استان است.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: نخستین گام برای ساخت این واحدها، برخورداری از زمین مناسب است و این درحالی است که در محدوده شهرهای استان مرکزی زمین برای ساخت و ساز وجود ندارد و باید از زمین های دولتی استفاده شود.
مرزبان افزود: لازم است برای تحقق ساخت این میزان سهمیه، ظرف ۲ ماه آینده زمین در اختیار راه و شهرسازی استان گذاشته شود.
وی اظهار داشت: برای ساخت ۷۰۰ واحد در اراک کمبود زمین وجود دارد که باید از ظرفیت‌های موجود در بخش دولتی تامین شود.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: طول آزاد راه‌های استان سال ۹۲ از ۱۱۹ کیلومتر به ۲۳۳ کیلومتر افزایش یافته است و نیز طول بزرگ راه‌های استان از ۳۱۸ کیلومتر در سال گذشته به ۵۲۶ کیلومتر افزایش داشته است.
مرزبان افزود: راه‌های اصلی و فرعی استان مرکزی نیز به ترتیب در دولت تدبیر به ترتیب از ۵۴۳ و ۷۹۶ به ۵۱۱ و ۶۷۳ رسیده است.
وی اظهار داشت: طول خطوط اصلی راه آهن در استان مرکزی از ۲۰۵ کیلومتر از سال ۹۸ به ۴۲۰ کیلومتر رسیده است.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: تعداد ایستگاه های راه آهن استان نیز از ۱۰ ایستگاه به ۲۱ ایستگاه در سال ۹۸ افزایش رسیده است.
سرپرست معاون بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی نیز گفت: دولت تدبیر و امید در حوزه مسکن و ساختمان استان اقدامات ارزنده‌ای انجام داده است در اراک ساخت مجتمع تجاری، مسکونی و اداری امیرکبیر با ۱۰۷ هزار و ۵۵ میلیارد و ۳۶۰ میلیون ریال اعتبار با قرار مشارکتی آغاز و با ۱۰۰ درصد پیشرفت فیزیکی به پایان رسیده است.
«حمید انعامی» افزود: ساخت ۳۳۶ واحد مسکونی در باغ خلج اراک با ۱۹۷میلیارد و ۹۸۰ میلیون ریال اعتبار از دیگر فعالیت‌های حوزه مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان در دولت تدبیر و امید است.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: مهمترین طرح‌های توسعه شهری و معماری این اداره کل در دولت تدبیر و امید از سال ۹۲ تا ۹۹ شامل طرح جامع و تفضیلی در شهرهای اراک، کمیجان، محلات، ساروق، داود آباد، توره، جاورسیان، قورچی باشی و میلاجرد عملیاتی شده است.
«علیرضا عزیزی» افزود: در شهر غرق آباد ساخت باند دوم به مسافت ۲ کیلومتر با ۱۹ میلیارد و ۴۸۰ میلیون ریال سال ۹۸ آغاز و سال ۱۴۰۰ به پایان خواهد رسید.
وی اظهار داشت: ساخت باند دوم غرق آباد به نوبران با یک کیلومتر مسافت با ۵۴ میلیارد ریال اعتبار با هدف ارتقا کیفی درجه راه سال ۹۲ آغاز و امسال زیربار ترافیک می‌رود.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: کمربندی شمالی در شهرستان ساوه سال ۹۳ با ۹۰ هزار میلیون ریال اعتبار به طول ۲۰ کیلومتر آغاز و با هدف تسهیل عبور و مرور و کاهش ترافیک سال جاری به اتمام می‌رسد.
عزیزی افزود: پل روگذر پرندک در شهرستان زرندیه با هدف ارتقای کیفی درجه راه سال ۹۳ آغاز و سال ۹۶ مردم این منطقه از آن استفاده کردند.
وی اظهار داشت: ساخت بیمارستان ۳۲ تختخوابی مامونیه با اعتبار ملی ۱۱۰ میلیارد ریال با سه هزار و ۲۰۰ مترمربع زیربنا به منظور ارایه خدمات درمانی به مردم منطقه سال ۹۰ آغاز و سال ۹۶ در دولت تدبیر و امید بهره‌برداری شد.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: سال ۹۰ عملیات اجرایی ساخت ایستگاه هواشناسی زرندیه با ۲۰۰ مترمربع زیربنا و ۹ میلیارد ریال اعتبار استانی با هدف افزایش سرانه فضای اداری آغاز و مردم منطقه سال ۹۶ توانستند از خدمات این مرکز علمی استفاده کنند.
فصل راه و خدماتی که در دولت تدبیر و امید به بار نشست
فصل راه از بخش‌های زیرساختی است که محرک توسعه در سایر بخش‌ها است و پیشیرد امور بدون دسترسی به جاده‌های مناسب امکان‌پذیر نیست.
در هشت سال اخیر دولت با وجود دشاری‌های مالی و اعتباری در جای جای ایران اسلامی توسعه زیرساخت جاده‌ای را فراموش نکرده و برای مثال عملیات آزادراه تهران به جنوب یکی از طرح‌های کلیدی این حوزه است که قطعه‌ای از آن با عنوان آزادراه اراک به خرم آباد در حریم استان مرکزی واقع شده و همه تلاش بر ان است تا بخش مهمی از این طرح عمرانی تا سال ۱۴۰۰ تکمیل و زیربار ترافیک برود.
۵۵ کیلومتر از این آزادراه در محدوده استان مرکزی واقع شده که به غیر از ۲ و نیم کیلومتر آن که مشکلاتی از سوی دستگاه‌های مربوطه در مورد ایمنی دارد و با کندی مواجه است سایر امور با پیشرفت مطلوبی در جریان است.
مجری این طرح آزادراه گفت: ۸۵ درصد این آزادراه تا مرز لرستان به پایان رسیده و ظرف سه ماه آتی زیربار ترافیک می‌رود.
«علی جلالی» افزود: تنها قطعه یک این آزادراه در استان مرکزی سه سال از برنامه عقب است و باعث می‌شود تا سرمایه‌گذار با مشکل مواجه شود و همه تلاش‌ها برای عبور از معضلات موجود به‌کار گرفته شده است.
وی اظهار داشت:تمامی استان‌های مجاور مانند قم و اصفهان دارای آزادراه هستند و نداشتن دسترسی استان مرکزی به آزادراه مطلوب نیست.
استاندار مرکزی معتقد است که این طرح ازاد راه یکی از مهمترین اقدامات در دست پیگیری است که با رایزنی مسئولان امر در وزارتخانه به زودی از مشکلات ان گره‌گشایی می‌شود.
آقازاده گفت: در بررسی انجام گرفته مقرر شد عبور این آزادراه در نزدیکی پالایشگاه و پتروشیمی به شکل هم‌سطح انجام شود و مشاوره طرح ظرف یک ماه مواردی شامل تاسیسات در طول مسیر، ایجاد دیواره ایمن و پل راه آهن را بررسی تا عملیات آن ادامه پیدا کند.
شریان‌های ارتباطی استان مرکزی در دولت تدبیر و امید تقویت شد
سرپرست مدیریت ساخت و توسعه راهداری اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: شریان‌های ارتباطی و جاده‌های پرتردد این استان در هشت سال خدمات دولت تدبیر و امید تقویت شده و بهبود کیفی یافته‌اند که نمونه آن ساخت باند دوم توره به بروجرد به طول هفت کیلومتر با ۶۷ میلیارد و ۳۶۷ میلیون ریال است که عملیات ساخت آن سال ۹۳ آغاز شد و امید می رود سال جاری زیربار ترافیک برود.
«علی اصغر حمزه لویی» افزود: این اداره کل در سال ۹۵ با صرف ۲۵ میلیارد و ۶۵۷ میلیون ریال ساخت باند دوم شازند به خمین را به طول پنج کیلومتر کلید زد که از مسیرهای مهم و پرترافیک استان محسوب می‌شود و و امید است امسال مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
وی اظهار داشت: بهسازی و تعریض جاده این شهرستان به‌طول ۳۰ کیلومتر سال ۹۲ با ۱۷۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال با هدف ارتقای کیفی درجه راه آغاز شده است.
حمزه لویی افزود:یکی از طرح های دیگر در این زمینه ایجاد پلیس راه در منطقه کارچان اراک است که همواره از مطالبات بحق مردم منطقه محسوب می‌شده و با تامین چهار میلیارد ریال اعتبار پلیس راه کارچان در ۲۰ مترمربع سال ۹۵ آغاز و در همان سال بهره‌برداری شد.
سرپرست مدیریت ساخت و توسعه راهداری اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: این اداره کل ساخت و تجهیز مکان‌های مهم خدمات عمومی را در حوزه دولتی برعهده دارد که یکی از طرح‌های مهم در این راستا عملیات اجرایی بیمارستان ۲۴ تختخوابی خنداب بود که سال ۸۸ با صرف ۵۴ میلیارد ریال با ۲ هزار و ۸۰۰ مترمربع زیربنا کلید خورد و سال ۸۸ با هدف افزایش فضای درمانی به بیماران منطقه خدمات ارایه می‌کند.
حمزه لویی افزود: مجتمع فرهنگی و هنری شهرستان خنداب نیز طرح دیگر عمرانی است که با عاملیت این اداره کل سال ۹۰ با ۱۶ هزار متر مربع و اعتبار استانی ۴۰ میلیارد ریال سال ۸۸ بهره برداری شد.
وی اظهار داشت: یکی دیگر از طرح‌های موفق حوزه مسکن و شهرسازی که سال ۹۰ کلید خورد ایستگاه پایش محیط زیست کمیجان بود که با سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال اعتبار سال ۹۶ به اتمام رسید و در اختیار محیط زیست استان قرار داد.
سرپرست مدیریت ساخت و توسعه راهداری اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: ساخت ادارات دولتی بخشی از وظایف اداره کل راه است که سال ۹۲ ساخت اداره ثبت احوال اراک به این مجموعه واگذار شد که برای ساخت آن ۲۲ میلیارد ریال اعتبار صرف و سال ۹۸ مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
وی اظهار داشت: اداره کل بازرسی استان برای داشتن ساختمان مستقل درخواست داشت که این مهم سال ۹۲ در اولین دوره دولت تدبیر و امید پس از ارزیابی با صرف ۲ میلیارد و ۲۷۰ میلیون ریال اعتبار با هدف افزایش سرانه فضای اداری انجام و پس از گذشت هفت سال ساخته شد.
سرپرست مدیریت ساخت و توسعه راهداری اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: ساخت باند دوم راه خمین به محلات، اراک، گلپایگان، الیگودرز و دلیجان به نراق و نیمور و نیز کمربندی خمین نیز از جمله طرح۲های راهسازی این اداره کل بوده که در سال‌های ۹۲ تاکنون ساخته شده است.
حمزه لویی افزود: ساختمان پزشکی قانونی خمین با ۴۰۰ مترمربع زیربنا سال ۹۶ توسط دولت تدبیر و امید با ۱۳ میلیارد ریال اعتبار کلید زده شد و یک سال بعد در اختیار مردم این خطه قرار گرفت.
۶ هزار و ۴۰۰ کیلومتر انواع راه اصلی و روستایی در استان مرکزی وجود دارد که چهار هزار کیلومتر آن را راه های روستایی تشکیل داده است.
روزانه حدود ۴۹۰ هزار وسیله نقلیه از جاده‌های استان مرکزی تردد می‌کنند.