به گزارش ایرنا، دولت تدبیر و امید از ابتدای فعالیت خود تا به امروز بیش از چهار هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار ریالی و بیش از ۳۵۰ میلیون یورو اعتبار ارزی برای اجرای طرح‌های حوزه آب در آذربایجان‌شرقی هزینه کرده است.
در نزدیک به هشت سال فعالیت دولت تدبیر و امید، طرح های مختلف و متنوعی در حوزه آب آذربایجان شرقی اجرا شده که خط دوم آبرسانی زرینه رود به تبریز، طرح انتقال آب ارس به تبریز و طرح توسعه بهره برداری از ارس جمله آنهاست؛ دولت تدبیر و امید تنها برای اجرای این سه طرح مهم حوزه آب استان هزینه های کلانی کرده است.
سد قیز قلعه سی و شبکه پایاب سد خداآفرین، سد های حاجیلر چای، گرمی چاِی و پیغام چای همراه با شبکه پایاب سد آیدوغموش از دیگر طرح های راهبردی حوزه آب آذربایجان شرقی است که در دولت تدبیر و امید جامه عمل پوشیدند.
در تبیین تلاش دولت برای تکمیل سدهای در حال ساخت آذربایجان شرقی، اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که در آیین افتتاح سد «کلقان چای» شهرستان بستان آباد در شهریور ماه پارسال، رییس جمهوری، به رغم ضیق مالی دولت، دستور تخصیص اعتبار لازم برای تکمیل و بهره برداری از سدهای «شهریار» شهرستان میانه، شهید مدنی تبریز و «گردیان» شهرستان جلفا تا پایان دولت دوازدهم را صادر کرد.
همچنین لازم به یادآوری است که در مدت فعالیت دولت تدبیر و امید، سه سد «آقبلاغ» و «حاجیلر چای» در شهرستان ورزقان و «کلقان چای» در شهرستان بستان آباد به بهره برداری رسید که نقش مهمی در توسعه شهری و روستایی آذربایجان شرقی در سال های آتی خواهند داشت.
محرومیت زدایی در شهرستان ورزقان با افتتاح سد «آق بلاغ»
سد «آق بلاغ» شهرستان ورزقان در استان آذربایجان شرقی همزمان با دومین روز هفته دولت، روز چهارم شهریور ماه ۱۳۹۶ با حضور محمود واعظی، رییس دفتر رییس جمهوری به بهره برداری رسید.
این سد مخزنی با هزینه ۲۲ میلیارد تومان و با هدف کنترل سیلاب و تنظیم و استحصال ۳.۸۴ میلیون متر مکعب از جریانات رودخانه «آق بلاغ» ساخته شده است.
با بهره برداری از این سد، آب کشاورزی ۴۸۰ هکتار از اراضی پایاب، تامین و زمینه افزایش تولید محصولات کشاورزی به میزان ۸ هزار تن فراهم شد.
از جمله آثار اقتصادی و اجتماعی افتتاح این سد می توان به جلوگیری از مهاجرت روستائیان و اهالی، رونق اقتصادی و کشاورزی منطقه و مهاجرت معکوس و اشتغال‌زایی برای ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم و ۸۰۰ نفر غیرمستقیم، اشاره کرد.
افتتاح سد حاجیلارچای؛ تحقق آرزوی ۱۰ ساله
این سد از نوع خاکی با هسته رسی بوده، ارتفاع سد از بستر رودخانه ۷۱ متر، ارتفاع سد از پی ۹۵ متر، طول تاج ۲۶۵ متر، حجم آب تنظیمی۵۰.۷ میلیون مترمکعب است.
هدف از اجرای این طرح ذخیره و تنظیم ۵۵.۳ میلیون مترمکعب آب، جلوگیری از خروج آب از طریق رودخانه مرزی و تامین ۱۰ میلیون مترمکعب مصرف کشاورزی، ۳۴.۶ میلیون مترمکعب مصرف شرب و صنعت و تامین ۱۰.۷ میلیون مترمکعب حقابه و محیط زیست است.
سد «حاجیلارچای» با سرمایه گذاری یک هزار و ۵۵۰ میلیارد ریالی، دهم مرداد ماه ۱۳۹۸ در شرایطی در سومین سفر استانی رییس جمهوری به آذربایجان‌شرقی با حضور وزیر نیرو به بهره برداری رسید که رسانه ها از آن با عنوان تحقق آرزو و مطالبه ۱۰ ساله شهرستان ورزقان یاد کردند.
به گزارش ایرنا، کارشناسان با اشاره به اینکه شهرستان ورزقان از محروم ترین شهرستان های آذربایجان شرقی است که بیش از ۶۰ درصد مردم آن در روستاها زندگی می کنند، معتقدند که بهره برداری از سد «حاجیلارچای» می تواند زمینه ساز توسعه و رفع محرومیت این سامان باشد.
به عقیده آنان، بهره برداری از این طرح که مردم به مدت ۱۰ سال چشم انتظار اتمام آن بوده اند، می تواند نقشی اساسی در توسعه پایداراین منطقه مرزی، ارتقای معیشت، بهبود استانداردهای زندگی مردم، کاهش فقر، توزیع مناسب درآمد و تقویت هویت ملی و تعلق سرزمینی را در استان های مرزی داشته باشد و گام مهمی برای دستیابی به توسعه پایدار با رعایت تاب آوری اکوسیستم‌های طبیعی است.
سد حاجیلار چای در تامین آب شرب، بهداشتی و تامین آب صنعتی شهرستان ورزقان نقش اساسی دارد و آبرسانی به ۶۳ روستای شهرستان ورزقان با ۸۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری، از جمله ویژگی این طرح و طرح های ارزشمند دولت تدبیر و امید برای عمران و آبادی روستاهای مناطق مرزی است.
البته سرمایه گذاری ۸۰۰ میلیارد ریالی دولت در این طرح تنها برای انتقال آب از محل مخزن آب «چراغلو» ی مجتمع مس سونگون است و برای لوله گذاری انتقال آب از سد «حاجیلارچای» به این مخزن نیز هزینه جداگانه ای سرمایه گذاری شده است.
سد حاجیلار چای در تامین آب شرب، بهداشتی و تامین آب صنعتی شهرستان ورزقان نقش اساسی دارد و آبرسانی به ۶۳ روستای شهرستان ورزقان با ۸۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری، از جمله ویژگی این طرح و طرح های ارزشمند دولت تدبیر و امید برای عمران و آبادی روستاهای مناطق مرزی است.
بر اساس این طرح، قرار است ۱۲۰ لیتر بر ثانیه آب از سد «حاجیلارچای» به مخزن آب «چراغلو» ی مجتمع مس منتقل و از این میزان نیز ۱۰۶ لیتر بر ثانیه آب تصفیه شده و بهداشتی از طریق تصفیه خانه و شبکه انتقال در روستاهای محدوده طرح توزیع شود.
مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان شرقی به ایرنا گفت: این طرح، بزرگترین طرح آبرسانی استان با رویکرد کمک به توسعه و عمران روستایی است که با توجه ویژه دولت اجرا می شود.
علیرضا ایمانلو افزود: پس از خطوط انتقال، تصفیه خانه در اولویت بعدی ماست که که از آن سه خط، یکی به شهر ورزقان و ۲ تای دیگر به روستاهای محدوده طرح، منشعب می شود.
سد حاجیلار چای با رویکرد صنعتی ساخته شده و در کنار آن آب شرب و کشاورزی شهرستان ورزقان، شهر خاروانا و روستاهای آنها را تامین خواهد کرد.
۱۰ میلیون مترمکعب آب کشاورزی این سد با کشت مکانیزه یا تحت فشار برای مناطق پایین دست آن پیش بینی شده است و یک هزار هکتار از اراضی خاروانا، روستای لیلاب و در ادامه روستاهای دستجرد و ملک قضات را شامل می شود، ضمن اینکه آب مورد نیاز بخش صنعت مس سونگون ورزقان به مقدار ۱۵.۵ میلیون مترمکعب از مخزن سد حاجیلار چای تامین می شود.
افتتاح سد کلقان چای؛ پایان ۱۵ سال انتظار برای آبادانی جنوب شرق آذربایجان‌شرقی
افتتاح سد «کلقان» توسط رییس جمهوری در نیمه نخست شهریور ماه پارسال، نقطه پایانی بر ۱۵ سال انتظار مردم منطقه جنوب شرق آذربایجان‌شرقی برای برخورداری از مزایای اجرای این طرح زیرساختی در قالب توسعه و آبادانی اراضی پایین دست و پیرامون بود.
عملیات اجرایی سد «کلقان چای» بر روی رودخانه ای به همین نام در ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی تبریز در دامنه های سهند، سرآغازی برای تامین آب شرب و صنایع بستان آباد و فراغت خاطر مردم شهرستان های هشترود و چاراومیاق از بابت تامین آب شرب و کشاورزی بود که پس از سال ها جامه عمل پوشید.
در واقع تکمیل و بهره برداری از طرح ساخت سد «کلقان چای»، زمینه ساز برخورداری جمعیت ۲۰۰ هزار نفری شهرستان های بستان آباد، هشترود و چاراویماق از مزایای این طرح عمرانی حوزه های آب شرب، کشاورزی، صنعت و محیط زیست است که دستاوردهای آن، در صورت مدیریت درست و استفاده بهینه از مزیت های نسبی طرح، در سال های آینده نمود عینی بیشتری خواهد یافت.
با افتتاح سد «کلقان چای» آب مورد نیاز واحدهای صنعتی مستقر در شهرستان بستان آباد، به عنوان سرریز صنعت تبریز، نیز که پیش از این تامین آن با مشکلات جدی و در مواقعی نبود منابع آب مواجه بود، با اختصاص سالیانه ۴/۳ میلیون مترمکعب مرتفع می شود.
ساخت و بهره برداری از این سد همچنین در رفع مشکل دیرینه کمبود آب شرب شهر هشترود و چاراویماق، از طریق اختصاص سالیانه ۵.۱ میلیون مترمکعب تاثیر چشمگیری خواهد داشت، ضمن اینکه مجری طرح حقابه محیط زیست منطقه از آب آورد رودخانه «کلقان چای» را نیز با تعیین سهمیه سالانه ۲.۷ میلیون مترمکعبی در نظر گرفته است.
با افتتاح سد «کلقان چای» آب مورد نیاز واحدهای صنعتی مستقر در شهرستان بستان آباد، به عنوان سرریز صنعت تبریز، نیز که پیش از این تامین آن با مشکلات جدی و در مواقعی نبود منابع آب مواجه بود، با اختصاص سالیانه ۴.۳ میلیون مترمکعب مرتفع می شود.
بهره مندی ۹۰ روستای منطقه از آب شرب
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی به خبرنگار ایرنا گفت: حجم آب مخزن این سد خاکی ۲۱ میلیون مترمکعب، ارتفاع سد ۶۵ متر و طول تاج آن ۵۲۰ متر است و در ردیف سدهای بزرگ آذربایجان شرقی محسوب می شود.
یوسف غفارزاده اظهار کرد: مهمترین هدف از اجرای این سد، تامین آب شرب شهرستان های چاراویماق، هشترود و بستان آباد و نیازهای صنعتی شهرستان بستان آباد، کنترل سیلاب‌های فصلی و جلوگیری از هدررفت آب‌های سطحی است.
وی اضافه کرد: با بهره برداری از این سد بیش از ۹۰ روستای منطقه از منابع آبی سد استفاده خواهند کرد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی گفت: ساخت این سد خاکی با هسته رسی در دامنه ارتفاعات سهند از سال ۱۳۸۴ آغاز شده و ۱۳۲ میلیارد تومان هزینه در برداشته است.
وی افزود: حجم آب ورودی رودخانه کلقان به این سد، ۴۰ میلیون مترمکعب در سال است و آب ذخیره‌شده در پشت سد، برای تأمین آب شرب و آب مورد نیاز در بخش صنعت و کشاورزی استفاده خواهد شد.
وی اضافه کرد: تاکنون در آذربایجان شرقی ۱۰ سد بزرگ با ظرفیت ۵۹۰ میلیون مترمکعب به بهره برداری رسیده و ۱۴۰ مخزن و تأسیسات آبی نیز در این استان وجود دارد.
صرف هزینه ۱۳۲ میلیارد تومانی برای تکمیل سد کلقان
مشاور وزیر نیرو و مدیر عامل شرکت مدیریت منابع آب کشور نیز در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: با افتتاح کامل این سد برای ۲ هزار نفر شغل ایجاد می شود.
حاج رسولی ها با بیان اینکه تامین آب شرب و صنعتی منطقه از اهداف این پروژه است، یادآوری کرد: با افتتاح این سد به یک هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی تراس رودخانه به میزان ۲.۷ میلیون متر مکعب در سال آبدهی و آب صنایع بستان آباد به میزان ۴.۳میلیون متر مکعب و آب شرب بستان آباد و روستاهای اطراف تامین می شود.
حاج رسولی ها با بیان اینکه تامین آب شرب و صنعتی منطقه از اهداف این پروژه است، یادآوری کرد: با افتتاح این سد به یک هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی تراس رودخانه به میزان ۲/۷ میلیون متر مکعب در سال آبدهی و آب صنایع بستان آباد به میزان ۴/۳ میلیون متر مکعب و آب شرب بستان آباد و روستاهای اطراف تامین می شود.
وی، تامین آب خام تصفیه خانه هشترود به میزان ۵.۱ میلیون متر مکعب، حق آبه محیط زیست به میزان ۲/۳ میلیون متر مکعب و کنترل سیلاب های فصلی و آنی ایجاد منطقه گردشگری را از نتایج دیگر این سد مخزنی اعلام کرد.
فرماندار بستان آباد نیز گفت: اجرای پایاب سد و استفاده بهینه از آب این سد، دغدغه مسولان شهرستانی بوده و خط انتقال آب به این شهرستان نیازمند اعتبار فراوانی است و آب این سد مشکل آب شرب و صنعت را در این شهرستان حل می کند.
الهیاری افزود: در حوزه صنعت سد کلقان بیش از ۵۰۰ واحد صنعتی و تولیدی با ۱۷ هزار کارگر نیاز به آب دارند و این نیاز همچنان رو به افزایش است.
وی بهره برداری کامل از این سد را گامی مهم در رونق و توسعه حوزه کشاورزی و صنعت عنوان کرد و گفت: هر چند بحث اصلی در ارتباط با سد کلقان برای شهرستان بستان آب، تامین آب شرب و صنایع است، اما ۱۲۰ هکتار اراضای کشاورزی نیز برای برخورداری از آب سد جهت کشت نوین پیش بینی شده است.
وی در خصوص اقدامات انجام شده برای اجرای پایاب و لوله گذاری سد برای انتقال آب به اراضی کشاورزی و صنایع نیز اظهار کرد: چون تا زمان بهره برداری رسمی از سد امکان انجام هیچ یک از این اقدامات وجود نداشت، اجرای طرح های مربوط به این امر از این پس آغاز می شود.
بهبود کشاورزی در یک هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی پایین دست سد کلقان
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه با افتتاح سد «کلقان چای» یکهزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی سنتی در تراس رودخانه از آب آن بهره مند می شوند، اظهار کرد: در طراحی و ساخت سد کلقان چای، سهمی برای توسعه اراضی کشاورزی به شیوه نوین در نظر گرفته نشده است.
کامران یوسفی راد با بیان اینکه هر سدی کاربری مخصوص خودش را دارد، افزود: سد «کلقان چای» با هدف تامین آب شرب شهرستان های بستان آباد و هشترود و نیز صنایع پیرامون تعریف و عملیات شده است.
وی ادامه داد: البته برای اراضی پایین دست سد که به شکل سنتی کشت می شوند، سهمیه آب تعریف شده است که در نهایت به بهبود کشت در آنجا منجر خواهد شد.
سد مخزنی کلقان چای از سدهای منطقه شرق سهند است که به فاصله ۲۳ کیلومتری جنوب غربی شهرستان بستان آباد و بر روی رودخانه کلقان چای احداث شده است.
سد قیزقلعه سی و شبکه پایاب سد خداآفرین
این سد از نوع خاکی با هسته رسی بوده و هدف از اجرای آن تامین آب شبکه خداآفرین و تولید برق ۱۳۵ گیگا وات ساعت در سال است که طول تاج آن ۸۳۴ متر، ارتفاع از روی پی ۳۷ متر، حجم مخزن آن ۶۲ میلیون مترمکعب و حجم بدنه سد ۲.۳ میلیون مترمکعب می باشد.
شبکه پایاب سد خداآفرین آب زراعی ۱۲ هزار هکتار از اراضی توسعه را تامین می کند که شامل کانال انتقال اصلی به طول ۵۲ کیلومتر در ۵ قطعه، ایستگاه های پمپاژ ثانویه به تعداد ۹ ایستگاه و خطوط برق و نیرورسانی، ایستگاه پمپاژ از ارس (قارلوجه) اجرا و مساحت قابل بهره برداری از آن ۲ هزار هکتار است.
اجرای سد قیزقلعه سی در سال ۱۳۸۵ آغاز شده و به ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی رسیده که پیش بینی می شود امسال به بهره برداری برسد و طرح شبکه خداآفرین به ۸۹ درصد پیشرفت فیزیکی رسیده که در صورت تخصیص اعتبار در سال ۱۴۰۰ به بهره برداری می رسد.
اجرای سد قیزقلعه سی در سال ۱۳۸۵ آغاز شده و به ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی رسیده که پیش بینی می شود در سال ۱۴۰۰ به بهره برداری برسد.
تاکنون برای اجرای سد قیزقلعه سی و شبکه پایاب سد خداآفرین ۱۷ هزار و ۸۶۰ میلیارد ریال هزینه شده و بنا بر اعلام مقام های ارشد آذربایجان شرقی، سد قیزقلعه سی به احتمال زیاد اردیبهشت ماه امسال با حضور روسای جمهوری ایران و جمهوری آذربایجان افتتاح می شود.