به گزارش ایرنا مرزها خطوطی هستند که حدود بیرونی قلمرو سرزمین تحت حاکمیت یک حکومت و ملت را مشخص کرده و عامل تشخیص و جدایی یک واحد متشکل سیاسی یا یک کشور از دیگر واحدهای مجاور آن می‌شوند عوامل گوناگونی اهمیت یافتن یک مرز را نشان می دهد، مقصود از مرزهای دارای اهمیت، مرزهایی است که توجه دولت‌ها بر آن‌ها معطوف شده و نیاز به کنترل و در نتیجه صرف هزینه‌های بیشتر برای حفظ و بهره گیری مناسب از آن‌ها دارد.
مرزهای دارای اهمیت، تأثیر بسزایی در توان اقتصادی و میزان مبادلات بازرگانان کشورهای مختلف با یکدیگر دارند و بدیهی است که توجه به آن‌ها تأثیر مستقیم بر شمار و کیفیت کاروان‌های تجاری خواهد داشت و یکی از مهمترین نقش‌ها را در رونق اقتصادی ایفا می‌کند از این‌رو به گفته کارشناسان سیاسی بخش مهمی از سیاست‌های خارجی و داخلی کشورها در تبعیت از چگونگی مرزهای مشترکشان با یکدیگر و موقعیت‌های ژئوپلیتیکی متأثر از مرزها شکل‌گرفته و دولت‌ها برای رشد و رونق این مرزها برنامه‌های جدی داشته و دارند.
سیستان و بلوچستان نیز خطه‌ای است مرزی که بیشتر از آن کـه داشته‌ها و باورهایش در اذهان عمومی انعکاس پیدا کند بر محرومیتش تاکید کرده‌اند و از مسیرهای طی نشده‌اش گفته‌اند این گزارش بدنبال این است که رونق مرز در این استان را طی سال گذشته بررسی و از نقشی که این مرزها در اقتصاد کشور داشته سخن بگوید.
فرصت ویژه دولت برای مبادلات مرزی
اواخر پارسال حوالی ۲۵ اسفند تیم اقتصادی سیستان و بلوچستان به ریاست معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار این استان در یک نشست تخصصی و آخرسالی از یک مصوبه خوب در نتیجه پیگیری‌های این تیم خبر داد.
به گفته معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سیستان و بلوچستان در نتیجه پیگیری تیم اقتصادی استان هیات دولت واردات کالاهای اساسی و میوه‌های گرمسیری از جمله نارنگی، چای، دانه‌های روغنی، مغز گردو، بادام هندی، نهاده‌های دامی، دام زنده و گوشت گاو و گوساله بوسیله تعاونی‌های مرزنشینان و پیله‌وران را تصویب کرد.
ماندانا زنگنه به خبرنگار ایرنا گفت: استفاده از فرصت ویژه مصوبه دولت برای واردات بوسیله پیله‌وران و تعاونی‌های مرزنشینان سیستان و بلوچستان می‌تواند سبب توسعه اقتصادی منطقه و تحول در معیشت مرزنشینان شود و این مهم همواره مورد تاکید مسوولان استان است.
وی افزود: این مصوبه فرصتی ویژه و خاص برای سیستان و بلوچستان و مردم مرزنشین است و استفاده از این فرصت می‌تواند در مبادلات مرزی و بالا بردن تراز تجاری منطقه بسیار موثر باشد بنابراین باید از این ظرفیت استفاده کنیم و دستگاه‌های ذیربط در این زمینه هماهنگ و پای کار باشند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: همچنین در این مصوبه هیات دولت، بازارچه‌های مرزی استان برای واردات کالا از تخفیف سود بازرگانی ۲۰ درصد برخوردار شده‌اند.
افزایش پایانه و گذرهای مرزی
افزایش پایانه‌ها و گذرگاه‌های مرزی و توجه به اشتغال، معیشت و رفاه مرزنشینان از اهداف دولت قرار گرفت به گونه‌ای که برای افتتاح مرز رسمی ریمدان وزیر راه و شهرسازی که اواخر آذر پارسال به سیستان و بلوچستان سفر کرده بود گفت: من معتقدم بازارچه ها و پایانه‌های مرزی برای توسعه امنیت و توسعه اجتماعی و فرهنگی ضرورت دارد.
محمد اسلامی با بیان اینکه با اراده مشترک می‌توان قدم‌های بزرگی برداشت، تصریح کرد: اینکه گذرگاه‌های رسمی مرزهای سیستان وبلوچستان به تعداد ۱۱ مرز خاکی و آبی در حال آماده‌سازی است خیلی خوشحال هستیم.
وی ادامه داد: در تمام نقاط مرزی باید در حوزه توریست، درمانی، شهرک‌های اقامتی و لجستیک به فکر سرمایه‌گذاری و شاهد تحول در این زمینه باشیم و در این‌باره همه دستگاه‌های اجرایی باید پای کار باشند.
ایجاد غرفه‌های خرده فروشی برای مرزنشینان
ایجاد مکانی برای فروش اقلام از سوی مرزنشینان اقدامی است که در این موضوع کمک قابل توجهی به معیشت آنان دارد و براساس قوانین تدوین شده مرزنشینان استان‌های مرزی می‌توانند از مرزهای کشور همسایه اقلامی که اجازه ورود آن‌ها داده شده را وارد و در همان بازارچه مرزی به فروش برسانند.
با توجه به این موضوع تیم‌های اقتصادی سیستان و بلوچستان نیز از این موضوع عقب نمانده و معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار این استان گفت: با توجه به ظرفیت‌های مرز برای مرزنشینان این استان به منظور فعالیت اقتصادی آنان غرفه‌های خرده فروشی مرزی ایجاد خواهد شد.
ماندانا زنگنه افزود: همان‌گونه که مرزنشینان سیستان و بلوچستان تمایل به انجام مبادلات مرزی با کشورهای همسایه دارند بین مرزنشینان ۲ کشور افغانستان و پاکستان هم این اشتیاق خود نمایی می‌کند از این‌رو نیاز است تا برای محقق شدن این خواسته و ساماندهی آن در مرزهای منطقه بازارچه‌هایی برای فعالیت مرزنشینان ایجاد شود.
وی با اشاره به‌ظرفیت‌های مرز برای مرزنشینان ادامه داد: سختی مرزنشینان شایسته آنان نبوده و باید شرایطی را فراهم کرد تا با بهرهبردن از ظرفیت‌های مرز معیشت خود را تامین کنند و همچنین با افرادی سو استفاده گر از مرزهای سیستان و بلوچستان برخورد شود تا مرزنشینان اسیر فعالیت آنان نباشند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: غرفه‌های خرده فروشی مرزنشینان با نظارت دستگاه‌های مجری مرتبط به صورت آزمایشی در ۲ نقطه تخت عدالت و میرجاوه ایجاد و در صورت موفق بودن در سایر مرزهای استان پس از جانمایی غرفه‌هایی برای بهبود و توسعه معیشت مرزنشینان در نظر گرفته خواهد شد.
افتتاح مرز ریمدان و دسترسی به ۳۷ کشور جهان
مرز ریمدان ایران و گبد پاکستان با حضور محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی و وزیر تولیدات دفاعی پاکستان و مسوولانی از وزارتخانه‌های کشور، خارجه و صنعت و معدن در آذر پارسال افتتاح شد خبری که از توجه ویژه دولت به زیر ساخت های سیستان و بلوچستان و گامی مهم در رونق مرزهای این استان جنوب شرقی بود.
استاندار سیستان‌وبلوچستان به خبرنگار ایرنا گفت: مرز ریمدان دشتیاری در نقطه صفر مرزی ایران و پاکستان بهترین مسیر و راه دسترسی ایران به ۳۷ درصد جمعیت جهان ساکن در پاکستان، چین و هند بوده بنابراین توجه به زیرساخت‌های این مرز برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی از الزامات است.
احمدعلی موهبتی با بیان اینکه مرز ریمدان برای صادرات و واردات کالا، انتقال زائران پاکستانی و گردشگران و مسافران خیلی مناسب است بیان کرد: توجه به اشتغال مرزنشینان ضروری بوده و علاوه بر مرز ریمدان باید در سایر نقاط استان مرز رسمی تعریف و راه اندازی شود.
وی با اشاره به مزیت ها و موقعیت های استراتژیک ایران گفت: مرز ریمدان با توجه به ظرفیت راهبردی باید به عنوان یک مرز استاندارد جهانی تعریف شود تا شاهد جابجایی کالا و مسافر باشیم و هیچ مشکلی در این زمینه وجود نداشته باشد.
با فعال شدن مرز رسمی ریمدان در محدوده شهرستان محروم و دورافتاده دشتیاری در جنوب سیستان و بلوچستان فرصتی د برای ایجاد اشتغال و رونق تجارت و امرار معاش بهینه مرزنشینان فراهم شد.
استاندار سیستان و بلوچستان گفت: وزارتخانه‌های کشور، راه و شهرسازی و امورخارجه و نیروهای نظامی، امنیتی و انتظامی برای رسمی شدن مرز ریمدان تلاش های زیادی کرده اند که باید قدردان زحمات همه آنان باشیم.
فرصت بازارچه‌های مرزی
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سیستان و بلوچستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: با توجه به پهناوری و وسعت مرزهای این استان و هم مرزی با ۲ کشور افغانستان و پاکستان تصمیم گرفته شد برای بهبود معشیت مرزنشینان و استفاده از ظرفیت‌های مرزی بازارچه های مرزی در مناطق استراتژیک استان ایجاد و با تصویب این تصمیم بررسی ها برای شناسایی مناطق مناسب آغاز شد و پس از مدتی سرانجام ۱۳ منطقه برای ایجاد بازارچه به تصویب رسید.
ماندانا زنگنه افزود: پس از این بررسی ها ۱۳ بازارچه مصوب در استان به بهره برداری رسید که بازارچه های میلک و گمشاد به همراه بازارچه موقت تخت عدالت در هیرمند، بازارچه بش دلبر در نیمروز و بازارچه چوتو به همراه بازارچه شاهگلی در زهک بازارچه های حوزه شمال استان یا منطقه سیستان را تشکیل می دهند که با کشور افغانستان مبادلات مرزی دارند.
وی بیان کرد: در بخش جنوب استان یا منطقه بلوچستان هم بازارچه های موقت و دائم در مبادلات مرزی با کشور پاکستان فعالیت دارند که ۲ بازارچه دائم و موقت در میرجاوه، ۲ بازارچه دائم کوهک و جالق به همراه بازارچه میل ۱۶۰ در سراوان، بازارچه پیشین در سرباز و بازارچه ریمدان در چابهار این بازارچه ها را تشکیل می‌دهند.
مرزهای سیستان و بلوچستان در دوران کرونا
پارسال طبق آمار اعلام شده از منابع رسمی میزان صادرات از بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان افزون‌بر ۹۵۰ هزار تن کالا بوده که به گفته اقتصادانان این حجم با توجه به محدودیت‌های کرونا یک رکورد محسوب می‌شد.
مدیر بازارچه های مرزی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه بیشترین صادرات از طریق بازارچه‌های میرجاوه و کهک انجام شده افزود: بازارچه‌های مرزی استان از گمشاد در حوزه افغانستان تا ریمدان در حوزه پاکستان فعال بوده و اغلب صادرات به پاکستان از طریق این مرزها انجام می‌شود.
خط مقدم
با توجه به فراهم شدن زمینه‌ها و ظرفیت‌های مناسب ناشی از موقعیت جغرافیایی سیستان و بلوچستان از سوی دولت تدبیر و امید سبب شد شمال تا جنوب استان به عنوان یک کریدور اصلی برای صادرات و ترانزیت مورد توجه قرار گیرد و کشورهای آسیای میانه نیز از این مسیر به آب‌های آزاد جهان متصل شوند در این بین حتی ویروس کرونا هم نتوانست اهمیت استراتژیک این استان را خدشه‌دار کند بلکه در کنار تمام بحران‌هایی اقتصادی که وجود داشت منطقه سیستان و بلوچستان علاوه بر تلاش برای رفع محرومیت‌های خودش مسوولیت ملی نیز به عهده گرفت و در توجه بازارهای بین‌المللی که از سمت شرق دسترسی به آن‌ها ممکن بود توانست به خط مقدم جنگ‌های اقتصادی تبدیل و در صادرات کالا نقشی مهم ایفا کند.