به گزارش گرووه فرهنگی ایرنا، موزه‌ها به عنوان محلی برای نگهداری اشیا تاریخی و میراث فرهنگی منقول یکی از شاخصه‌های ارزیابی و محصول توسعه هستند؛ به همین دلیل در ارزیابی‌ها کمیت و کیفیت موزه‌ها در رده‌های نخست جدول قرار دارند؛ در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی علاوه بر تشکیل موزه‌های تخصصی در حوزه میراث فرهنگی، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌هایی مانند نفت، ارتباطات، کشاورزی و شهرداری‌ها هم به عرصه موزه‌سازی وارد شدند از طرفی بسیاری از علاقه‌مندان هم موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی راه‌اندازی کردند.
کارشناسان معتقدند با توجه به ظرفیت‌های متنوع و مختلف داخلی، ایران می‌تواند در عرصه‌های بسیاری در دنیا از جمله نفت و گاز، معدن، دانش و علوم، و همچنین امور دفاعی در جهان حضور پیدا کند، اما بی‌تردید در عرصه میراث‌فرهنگی و هنرهای‌سنتی و صنایع‌دستی بازیگر اصلی و بدون رقیب در منطقه و جهان است؛ این شایستگی به جز آثار و مقاله‌های علمی، از شگفتی و تحسین بازدیدکنندگان خارجی موزه‌ها وقتی به ایران سفر می‌کنند و چه زمانی که اشیاء تاریخی مربوط به فرهنگ و تمدن ایران را در موزه‌های جهان می بینند، مشهود است.
همین علاقه در تمام یک قرن گذشته برای دیدن آثار تمدن ایرانی و حجم آثار تاریخی کشف شده در کاوش‌ها در کشور نشان می‌دهد برای حفاظت همچنین نمایش این آثار، علاوه بر مشارکت سایر سازمان‌های دولتی برای احداث موزه‌های اختصاصی و منطقه‌ای، بخش خصوصی هم می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و توسعه موزه‌های مشارکتی و خصوصی وارد عرصه موزه‌سازی و مجموعه‌داری شود.
رشد ۴.۵ برابری موزه های خصوصی در دولت تدبیر و امید
محمدحسن طالبیان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره وضعیت موزه‌های کشور گفت: راه‌اندازی موزه‌های فعال (وابسته، سایر ارگان‌ها و نهادهای دولتی،مشارکتی و خصوصی)، حفاظت و مرمت اشیاء فرهنگی، تاریخی (در بخش دولتی، خصوصی)، سامان‌دهی و مستندنگاری اشیاء فرهنگی، تاریخی (در بخش دولتی و خصوصی) و تجهیز موزه‌ها به سیستم‌های الکترونیکی از برنامه‌های شاخص اداره‌کل موزه‌ها در دولت دوازدهم مطابق با موارد و عناوین قید شده در برنامه ششم توسعه کشور است.
معاون میراث‌فرهنگی کشور با بیان اینکه تاکنون ۷۴۵ موزه در کشور راه‌اندازی شده و فعالیت می‌کند، گفت: در دولت دوازدهم تعداد ۱۸۳ موزه راه‌اندازی شده که از این تعداد ۱۶ موزه وابسته،۷۳ موزه برای سایر نهادها و ارگان‌های دولتی، ۸۹ موزه خصوصی و ۵ موزه مشارکتی هستند، که رشد چشمگیری نسبت به گذشته داشته است.
۶۳۶ هزار قلم شیء از اموال منقول فرهنگی تاریخی سامان‌دهی و مستندسازی شده است که تعداد ۹۳هزار آن مربوط به سال ۱۳۹۹ است، همچنین ۳۳ هزار و ۸۳۴ قلم شیء در دولت دوازدهم حفاظت و مرمت شده است؛ از طرفی اداره‌کل موزه با همکاری مرکز فناوری اطلاعات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همه موزه‌های کشور به سیستم فروش الکترونیکی بلیت مجهز شده که در دوران کرونا به فروش اینترنتی و زمان‌بندی شده برای بازدید بسیار کمک کرد.
معاون میراث‌فرهنگی کشور حمایت از بخش خصوصی برای ایجاد و توسعه موزه را از سیاست‌ها و رویکردهای دولت تدبیر و امید دانست و اظهار داشت: از ابتدای دولت یازدهم این رویکرد شکل گرفت که موزه ها را به بخش خصوصی سوق داده شوند، در سال ۱۳۹۲ تعداد ۴۰ موزه خصوصی فعال بود و در حال حاضر به ۱۷۱ موزه فعال خصوصی ارتقاء یافته است.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر حمایت‌های کارشناسی، حمایت‌هایی در زمینه تجهیز و ارتقاء سطح کیفی موزه‌های خصوصی در این سال‌ها انجام شده و در کنار آن نیز وام‌های بلاعوض و و کم بهره به موزه‌های خصوصی اختصاص یافته است.
افتتاح ۶ موزه و تکمیل سه موزه استانی در سال ۱۴۰۰
طالبیان درباره اهداف و برنامه‌های معاونت میراث فرهنگی کشور در سال ۱۴۰۰ گفت: مطابق با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده ۴ موزه در استان خراسان رضوی شامل: موزه آب در گناباد، موزه بجستان، موزه نسخ خطی در تایباد، موزه مردم‌شناسی در بردسکن افتتاح می‌شود.
معاون میراث‌فرهنگی کشور افزود: امسال علاوه بر افتتاح موزه مفاخر فارس و یک موزه در شهر سرخه در استان سمنان، موزه استانی یاسوج و مخزن امن قم و هچنین فاز اول ساختمان موزه منطقه‌ای خوزستان نیز تکمیل می‌شود.
مرمت ۱۵۰۰ شی، ثبت ملی۵۱۰ اثر فرهنگی،تاریخی و طبیعی
طالبیان حفاظت و مرمت ۱۵۰۰ قلم شیء فرهنگی تاریخی را از دیگر برنامه‌های معاونت میراث‌فرهنگی کشور عنوان کرد و افزود: بر اساس پرونده‌های تشکیل شده، ثبت ۱۵۰ اثر ناملموس،۱۸۰ اثر تاریخی‌فرهنگی غیرمنقول، ۸۰ اثر طبیعی و ۱۰۰ اثر منقول در فهرست آثار ملی و آثار واجد ارزش تاریخی فرهنگی در دستور کار قرار دارد و ۵۰ اثر در حوزه ثبت آثار و مستندسازی و اسکن پرونده های حریم کشور، تعیین حریم می‌شود.
معاون میراث فرهنگی درباره پرونده‌های ثبت جهانی آثار گفت: در صورت برگزاری اجلاس سالانه یونسکو، دو پرونده پیشنهادی ایران میراث فرهنگی تاریخی راه آهن سراسری ایران و منظر فرهنگی اوارامانات (هورامانات) در تیرماه ۱۴۰۰ مطرح خواهد شد. همچنین ۲ پرونده میراث فرهنگی ناملموس به دبیرخانه یونسکو برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز تدوین و ارسال شده است.
انتشار کتاب میراث فرهنگی ناملموس ایران برای نخستین بار
معاون میراث فرهنگی کشور تصریح کرد: یکی از مهمترین اقدامات این حوزه که با هدف معرفی و دردسترس قرار دادن اطلاعات این حوزه جهت علاقه مندان انجام شده چاپ اطلاعات پرونده های ثبت شده در فهرست آثار ملی، چاپ کتاب در سه حوزه آثار تاریخی غیر منقول، میراث فرهنگی ناملموس، میراث طبیعی و همچنین کتاب اطلاعات حرائم مصوب آثار تاریخی فرهنگی است که در دست اقدام است.
در حوزه فناوری های نوین نیز ورود اطلاعات در نرم افزار جام در حال بارگذاری است و تا کنون تمام اطلاعات حوزه ثبت و حریم در سامانه به ثبت رسیده است که به دلیل محدودیت های حفاظتی، دسترسی آن عام نیست.
طالبیان با اشاره تنوع و تعدد آثار ثبت شده ملی گفت: امسال علاوه بر انتشار جلد دوم کتاب آثار تاریخی فرهنگی ثبت شده ملی و جلد دوم کتاب میراث طبیعی ثبت شده ملی، کتاب اطلاعات و نمونه حرایم آثار ملّی کشور در فهرست آثار ملّی کشور و کتاب میراث فرهنگی ناملموس ایران برای نخستین بارمنتشر می شود.
مشارکت ۸۰ درصدی مردم در مرمت بناها
طالبیان با اشاره به برنامه های حفظ و احیا و مرمت بناهای تاریخی با مشارکت مردم و بخش خصوصی گفت: مشارکت مردم در بخش مرمت بناهای تاریخی در چهار سال گذشته از حدود ۲۰ درصد به ۸۰ درصد افزایش یافته است.
معاون میراث فرهنگی کشور افزود: امسال علاوه بر تهیه و تدوین نقشه‌ها و جزئیات اجرایی فهرست بهاء واحد پایه رشته مرمت بناهای تاریخی و معماری سنتی با همکاری سازمان برنامه و بودجه در هفته میراث فرهنگی، کتابچه مقررات ارتقای کیفیت، توسعه فناوری و استاندارد سازی مصالح سنتی در مرمت شامل: گچ سنتی، آجر،کاشی سنتی و خشت باهمکاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی و فهرست و اطلاعات‌معماران، استادکاران و کارگاه‌های تهیه مصالح سنتی تهیه و تدوین می‌شود.