در گزیده یادداشت ۲۵ فروردین ۱۴۰۰ روزنامه آرمان ملی به قلم جاوید قرباناوغلو تحلیلگر مسایل بینالملل می خوانیم: حوادثی که درحال وقوع است از تازهترین آن که خبر حمله به کشتی اسرائیلی در امارات است و قبلتر از آن، حادثه نطنز گرفته تا هفته قبل که حمله به کشتی ایرانی در سواحل یمن را پشت سر گذاشتیم، همگی نشانههایی مبنی بر این است که اسرائیلیها به دنبال تحریکآمیزی و دامن زدن به بحران هستند تا ایران را وادار به واکنش کنند. درواقع هدف اصلی و غائی اسرائیل عصبانی کردن ایران و وادار کردنش به واکنش علنی و اعلام شده علیه اسرائیل است. هدفی که تاثیر اول آن بر مذاکرات در حال انجام در وین است که تا حدودی با خلل و اشکال مواجه میشود. چون چه بخواهیم چه نخواهیم در تحلیل نهایی، آمریکاییها فارغ از اینکه جمهوریخواهان سر کار باشد یا دموکراتها، طرف اسرائیل هستند و امنیت اسرائیل جزو توافقات و اسناد بالادستی آمریکاست؛ فارغ از اینکه چه رئیسجمهوری در کاخ سفید باشد. درواقع در صورت تشدید بحران، آمریکایی ها ناچار به موضعگیری هستند که خودبهخود تاثیر بر ایران خواهد گذاشت و ایران نسبت به آمریکاییها واکنشی لفظی یا سیاسی نشان خواهد داد که بلافاصله نمود آن در برجام و مذاکرات هستهای خواهد بود.
اما هدف اصلی و تاکتیکی اسرائیلیها وارد کردن آمریکاییها به یک اقدام نظامی علیه ایران است. کاری که باراک اوباما زیر بار نرفت و حتی ترامپ با وجود اعمال تحریمهای بسیار شدید به ایران ولی دنبال جنگ با ایران نبود اما اسرائیلیها واقعا دنبال جنگ با ایران هستند. اما چون میدانند خودشان ممکن است محدودیتهایی به لحاظ لجستیکی و امکانات و تبعات بینالمللی دارند، مایلند این بحران را به گونهای مدیریت کنند که اولا ایران شروعکننده باشد یا حداقل اقدامی علیه اسرائیل به صورت علنی انجام دهد که در اینصورت پای آمریکا را لاجرم به بحران میکشند.
مسألهای که به نظر میرسد باید هوشیارانه مدیریت کنیم و اکنون به دو فاز باید توجه بیشتر داشته باشیم. یک فاز، امنیتی و اطلاعاتی است که باید در داخل سامان یابیم. اما مسأله دوم جنگ از جنس سخت و نظامی است که اسرائیلیها به طور مکرر منافع ما را در سوریه مورد حمله قرار میدهند و به کشتیها حمله میکنند و گفته میشود که ما هم هرازچندگاهی به کشتیهای اسرائیلی حمله میکنیم.
اما به نظر میرسد اگر این حوادث ادامه پیدا کند و اسرائیلی ها مصمم باشند که به کشتیهای بیشتری از ما که درحال تردد در جاهای مختلف هستند و بعضا محمولههای آذوقه و نفت را حمل میکنند، تعرض و به آنها آسیب بزنند، ایران وادار به واکنش میشود و احتمالا به مرحله غیرقابل کنترلی برسد. اما چکار میتوان کرد؟ در وهله نخست ایران باید حق دفاع مشروع خود را دنبال کند. در مورد اول همانطور که مسئولان به درستی گفتند که تروریسم هستهای است، نخستین کار درگیر کردن مراجع بینالمللی است. اینکه اسرائیلیها اعلام کنند که ساکت نمینشینند و نمیگذارند یک نوع قلدری در جهان امروز است. ایران باید حتما این مسأله علنی را در فاز بین المللی به جدّ دنبال کند و یک تیم نیرومند حقوق بینالملل داشته باشد و این مسأله را در سازمان ملل و سازمانهای مربوطه دنبال کند اما در مورد جنگ دوم که نظامی است باید ضمن حفظ هوشیاری از طریق متحدین خودمان، روسها و چینیها و حتی به اتحادیه اروپا و بهطور غیرمستقیم به آمریکاییها هشدار دهیم درصورتی که اسرائیلیها به این روند ادامه دهند، ممکن است مخاطراتی در رابطه با مذاکرات هستهای داشته باشد. چون ما نمیتوانیم بپذیریم که اسرائیل هر اقدامی بکند و شماها ساکت باشید.
باید به آنها بگوییم این به این معنا نیست که ما نمیخواهیم مذاکره به نتیجه برسیم و به جدّ دنبال هستیم ولی اینکه اسرائیلیها با اطلاع شما این اقدامات گستاخانه و جسورانه و تروریستی را انجام میدهند برای ما پذیرفته نیست. به نظر میرسد ایران باید این مسأله را از طریق کشورهایی که بازیگران اصلی منطقه و جهان هستند،دنبال کند وگرنه در ادامه اینکه تو بزن و من بزنم، ممکن است به جایی برسیم که اوضاع از کنترل خارج شود و تاثیرات منفی روی موضوعات دیگری که ما نمیخواهیم آسیب ببیند، داشته باشد.