شهر همچون پیکر و کالبدی زنده است که روح زندگی و ریشه های حیاتی اش را از حضور انسان و شکل گیری فعالیت های انسانی می گیرد. تلاش و تکاپوی انسان برای گسترش فضای شهری، چهره جدید و تازه ای به شهرهای امروزی داده است. فضایی که هر روز با سازه های سیمانی بیشتری احاطه می شود تا با نیاز گسترده و روزافزون جامعه به ساخت و ساز، ضرورت استفاده از مصالح ساختمانی را بیش از پیش آشکار سازد.
سیمان از مواد اولیه مهم در صنعت ساخت و ساز به شمار می رود که به عنوان یکی از صنایع پایه، نقش مهمی در صنعت کشور ایفا می کند. هرچند که صنعت سیمان همیشه در مسیر پیشرفت گام برداشته اما این صنعت همواره با فراز و فرودهایی همراه بوده و هست. صنعتی که در استان فارس نیز از جایگاه قابل قبولی بهره می برد و سهم بسزایی در توسعه اقتصادی این استان پهناور دارد.
صنعت سیمان استان فارس در شرایط کنونی بنا به استنباط از سخنان مردم و مسئولان مربوط دچار تلاطم شده و این استان فارس در حال حاضر با بحران کمبود این محصول دست و پنجه نرم می کند.
بحرانی که اگر برطرف نشود، موجب بروز مشکلاتی برای صنایع مرتبط با این محصول می شود و در نهایت ادامه حیات این صنعت را در استان فارس با مشکلات جدی تری روبرو می کند. کاهش سرعت در اجرای پروژه‌های عمرانی یکی از معضلاتی است که در پی کمبود سیمان در استان فارس به وجود آمده است.
کاهش سرعت پروژه های عمرانی به دلیل کمبود سیمان
مدیر کل راه و شهرسازی استان فارس معتقد است اجرایی شدن پروژه های عمرانی نیاز مبرمی به رفع شدن مشکلات مربوط به صنعت سیمان در استان دارد، کمبود این محصول یکی از دلایل تأثیرگذار در کاهش سرعت اجرای پروژه‌های عمرانی این اداره کل است.
جعفر زاهدی در مصاحبه با ایرنا با بیان اینکه یکی از مهمترین فاکتورها در اجرای پروژه‌های عمرانی، سیمان است، اظهار کرد: کمبود سیمان در استان، سرعت اجرای پروژه های عمرانی را گرفته است و استان فارس با وجود برخورداری از ۱۰ کارخانه فعال سیمان و رتبه خوبی که در تولید این محصول دارد، با کمبود شدید سیمان روبه رو شده است.
وی ادامه داد: احداث مسکن و راه، دو مأموریت بسیار حائز اهمیت است که بر دوش اداره کل راه و شهرسازی قرار گرفته و ما برای انجام این مأموریت ها نیاز مبرمی به تأمین سیمان داریم.
زاهدی افزود: کاهش این کالای اساسی در بازار می‌تواند موجب تعطیلی پروژه‌های عمرانی شود. هرچند ما تمام تلاش خود را به کار گرفتیم تا مانع از تعطیلی این پروژه ها شویم. با این حال سرعت این پروژه ها به دلیل نیاز شدید به سیمان کاهش پیدا کرده است.
مدیرکل راه و شهرسازی فارس، ابراز کرد: امیدواریم با مدیریت تولید و توزیع سیمان در استان هر چه زودتر شاهد پایان وضعیت موجود برای این محصول باشیم تا اجرای پروژه های عمرانی استان همانگونه که برنامه ریزی شده، پیش رود.
واسطه ها و دلالان عامل کمبود سیمان در استان فارس
مسئولان سازمان صمت(صنعت، معدن و تجارت) استان فارس، مشکل کمبود سیمان در استان را تأیید کردند و این مشکل را به حضور پررنگ واسطه ها و دلالان در این بازار نسبت دادند.
آنها بر این باور هستند که واسطه ها نقش چشمگیری در نابسامانی شبکه توزیع سیمان، افزایش قیمت و کسب سودهای خارج از عرف از طریق خرید و فروش این محصول دارند و به اعتقاد آنها تشدید نظارت از سوی سازمان صمت استان می تواند یکی از راهکارهای مؤثر و اساسی برای کاهش واسطه گری و بر طرف شدن بخشی از مشکلات بازار سیمان در این استان باشد.
معاون بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان فارس مهم ترین دلیل افزایش قیمت سیمان و کمبود آن در بازار را وجود واسطه ها و دلالان دانست و اظهار کرد: افزایش تقاضا، چند نرخی شدن قیمت و کسب سودهای خارج از عرف از سوی دلالان موجب گرانی و کاهش عرضه سیمان شده است.
مهدی حسنی در مصاحبه با ایرنا گفت: برای حذف دلالان در بازار سیمان اقدامات قابل توجهی انجام شده است. تعریف شبکه توزیع سیمان کارخانه ها، الزام کارخانه داران به عرضه محصولات خود در این شبکه، ملزم کردن عاملین فروش برای ثبت اطلاعات در سامانه جامع انبارها و دریافت لیست توزیع سیمان از واحدهای تولیدی از مهمترین اقدامات سازمان صمت به منظور حذف دلالان از این بازار به شمار می رود.
وی افزود: کنترل فاکتورهای فروش و الزام کارخانه های تولیدی به فروش مستقیم به مصرف کنندگان از طریق مکانیزم توزیع از دیگر اقدامات این سازمان به منظور مقابله با دلالان و کوتاه کردن دست واسطه ها در بازار محسوب می شود.
حسنی گفت: با توجه به آشفتگی و التهابات به وجود آمده در بازار سیمان برای تشدید نظارت ها بر نحوه تولید و توزیع آن در سطح استان، اقداماتی مانند بازرسی های نوبه ای و گشت مشترک صورت گرفته و تاکنون بیش از ۱۰۰ واحد متخلف شناسایی شده است.
جریمه بیش از ۱۴ میلیارد ریالی برای متخلفان
معاون بازرسی سازمان صمت استان فارس، ادامه داد: متخلفان با تشکیل پرونده های بازرسی تحت عناوین احتکار، گرانفروشی و عرضه خارج از شبکه به ارزش ۱۴میلیارد و ۸۶۸ میلیون ریال جریمه شدند و پرونده آن ها جهت صدور رأی به اداره کل تعزیرات حکومتی ارجاع داده شد.
این مقام مسئول با بیان این که در حال حاضر ۱۰ کارخانه سیمان در استان فارس فعال است، به سایر عوامل مؤثر در افزایش قیمت سیمان اشاره کرد و یادآور شد: طبق اعلام کارخانه های سیمان استان، ناوگان حمل و نقل جاده ای کرایه مشخصی را از مبدأ تا مقصد لحاظ کرده اند اما صاحبان وسایل نقلیه درخواست افزایش کرایه بیش از مبلغ مصوب شده را دارند چراکه به دنبال افزایش کرایه حمل و نقل و همچنین افزایش هزینه تأمین مواد اولیه و البته استفاده از مازوت به عنوان سوخت جانشین، حدود دو برابر قیمت گاز مصرفی هزینه دارد که این مسائل مخارج زیادی را به واحدهای تولیدی تحمیل می کند.
حسنی گفت: هر ساله و در فصل زمستان با افزایش مصارف گاز خانوار، شرکت گاز نسبت به قطع گاز صنایع پر مصرف اقدام می کند که البته کارخانه های سیمان نیز از این قاعده مستثنی نبودند و به همین دلیل است که در زمستان گذشته شاهد کاهش تولید در این واحدهای صنعتی بودیم.
وی ابراز کرد: درصدد هستیم با تشدید نظارت بر بازار سیمان بتوانیم به برطرف شدن بخشی از مشکلات این بازار کمک کنیم و آرامش را به بازار سیمان برگردانیم.
ضرورت توقف صادرات سیمان در شرایط کنونی
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس نیز کمبود سیمان را از مشکلات استان فارس در شرایط کنونی دانست و گفت که افزایش مصرف، دلالی، رونق پروژه‌های عمرانی، موجبات کمبود سیمان را در استان فراهم کرده و برای تأمین نیاز داخلی استان لازم است صادرات سیمان در وضعیت فعلی متوقف شود.
محمود رضایی اظهار کرد: ظرفیت اسمی تولید سیمان در فارس روزانه بین ۱۲ تا ۱۳ هزار تن و تولید برخی کارخانه‌های سیمان استان روزانه ۲ تا سه هزار تن و نیاز استان ۱۰ هزار تن است.
وی با بیان اینکه در شرایط معمول، حجم تولید روزانه سیمان، مازاد بر مصرف و نیاز داخل است، گفت: در فصل زمستان سوخت گاز کارخانه‌های سیمان با هدف تامین گاز مورد نیاز مشترکان خانگی، کاهش می‌یابد و اگر سوخت جایگزین به واحدهای تولیدی نرسد، تولید با کاهش مواجه و تأثیرات آن در جامعه مشهود خواهد شد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس با اعتقاد به اینکه تمام مشکل کمبود سیمان در بازار متوجه موضوع سوخت نیسست و دلایل دیگری نیز در ایجاد این شرایط اثر گذار است، افزود: بخشی از مشکل کمبود سیمان که مرتبط با کمبود سوخت است، با وارد شدن به فصل گرما و مصرف سوخت گاز رفع خواهد شد.
رضایی ادامه داد: برخی از کارخانه های سیمان استان فارس در مدت اخیر روند آورهال(بازبینی و استراحت) را طی می‌کردند و تولید آنها کمتر از ظرفیت واقعی بود، لذا بازگشت این واحدها به خط تولید، شرایط را به حالت عادی باز خواهد گرداند و مشکلات رفع می‌شود.
او در ادامه به تغییر الگوی مصرف سیمان در استان فارس نیز اشاره کرد و با بیان اینکه افزایش قیمت فولاد و آهن منجر به گرایش فعالان حوزه ساختمان به سمت استفاده از اسکلت بتنی شده است، گفت: ساخت و ساز با اسکلت بتنی با این فرض که مصالح سنگی و سیمان معمولا آسان تر از سایر مصالح در دسترس و هزینه اجرای اسکلت فلزی بالاتر است، رواج یافته و بنابراین برای کارفرمایانی که به دنبال کاهش هزینه در ساخت هستند اسکلت بتنی گزینه مناسب تری محسوب می‌شود و استقبال از این شیوه، منجر به افزایش مصرف سیمان شده است.
رضایی با تأکید بر اینکه دلالان و واسطه ها نقش مؤثری در کمبود سیمان در بازار ایفا می کنند، عنوان کرد: برخی از عوامل توزیع و یا دلالان در شرایط کمبود سیمان در بازار، با خرید میزان قابل توجهی از این محصول و انباشت آن با سودای افزایش قیمت به این مشکل دامن می زنند و نقش منفی خود را در این وضعیت ایفا می کنند.
وی با بیان اینکه سیستم توزیع یکی از مشکلات اصلی کمبود سیمان در بازار است و واسطه های بین راهی نقش اصلی را در این میان بازی می کنند، به رونق پروژه های توسعه ای در استان نظیر آزادراه، بزرگ راه و مترو نیز اشاره کرد و گفت: اجرای این پروژه ها و مصرف قابل توجه سیمان در آنها نیز می تواند بر موضوع کمبود سیمان در بازار اثر گذار باشد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار فارس بر ضرورت توقف صادرات سیمان در شرایط کنونی تأکید کرد و اظهار داشت: در شرایطی که تولید سیمان کاهش یافته و کمبود آن در بازار محسوس است، نباید اجازه صادرات این محصول داده شود، زیرا در این شرایط اولویت تامین نیاز داخل استان است.