به گزارش ایرنا، موج جدید تنش ها میان مسکو و پراگ روز شنبه گذشته آغاز و «یان گاماچک» معاون نخست وزیر و وزیر خارجه جمهوری چک از تصمیم دولت این کشور برای اخراج ۱۸ دیپلمات سفارت روسیه در پراگ خبر داد و روسیه نیز در پی این اقدام پراگ، ۲۰ دیپلمات چک را در مسکو فرد نامطلوب خواند و به آنها تا پایان روز ۱۹ آوریل (دیروز) فرصت داد تا خاک روسیه را ترک کنند.
اکنون چک دیگر کشورهای اروپایی را به کمک طلبیده و خواهان اخراج دیپلماتهای روسیه از این کشورها شده است که با حمایت انگلیس و آمریکا مواجه شد.
به گفته تحلیلگران موج کنونی تنش ها میان روسیه و چک، حلقه ای از زنجیره ضد روسی در غرب است که آمریکا آن را در دست دارد و در موقع مناسب همپیمانان خود را برای فشار بر مسکو در مسائل مختلف تحریک می کند و چنین فشاری که از آغاز ورود جو بایدن به کاخ سفید آغاز شده است، همچنان ادامه خواهد داشت و انتظار می رود کشورهای دیگر اروپایی نیز به آن بپیوندند و روسها نیز برای این وضعیت و مقابله با این فشارها آماده شده اند.
تنش در روابط روسیه و چک در چند سال اخیر با توجه به سیاست های غرب گرایانه چک و نزدیکی این کشور اروپایی به آمریکا منجر به کشمکش های دیپلماتیک و اخراج دیپلمات های دو کشور شده است.
قرار بود یک مقام عالی چک که برای مذاکرات خرید اسپوتنیک وی از چند هفته پیش برنامه ریزی شده بود به مسکو سفر کند که در پی این تنش ها این سفر لغو شد.
رسانه های روسیه اعلام کردند که قرار بود در جریان این سفر، موضوع خرید واکسن اسپوتنیک وی از روسیه نهایی شود.
دولت آمریکا و اتحادیه اروپا مخالف خرید واکسن اسپوتنیک وی از روسیه از سوی کشورهای اروپایی و هر کشور دیگری هستند و تلاش های خود را برای پیشبرد واکسن های ساخت کشورهای خود برای کرونا متمرکز کرده اند.
جمهوری چک روز یکشنبه ۲۹ فروردین گفت که به متحدان ناتو و اتحادیه اروپا در مورد «مداخله مشکوک» روسیه در انفجار انبار مهمات در سال ۲۰۱۴ اطلاع داده است و این موضوع در جلسه وزیران خارجه اتحادیه اروپا در روز دوشنبه (فردا) مطرح خواهد شد.
وزرات خارجه روسیه نیز هشدار داد که در واکنش به اقدام جمهوری چک در رابطه با اخراج دیپلماتهای روس، اقدامات «تلافی‌جویانه» شدیدی علیه این کشور اتخاذ خواهد کرد.
جمهوری چک روز ۲۸ فروردین اعلام کرد که ۱۸ دیپلمات روس را به اتهام «جاسوسی و دست داشتن در انفجار یک انبار مهمات نظامی در سال ۲۰۱۴ » اخراج می‌کند.
یان گاماچِک، وزیر خارجه جمهوری چک، این ۱۸ دیپلمات شاغل در سفارت روسیه را عاملِ مخفی «سرویس اطلاعات خارجی» و «اداره اصلی اطلاعات فدراسیون روسیه» معرفی کرده و گفته است به این افراد ۴۸ ساعت مهلت داده شده تا خاک جمهوری چک را ترک کنند.
همزمان ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، در مصاحبه با رسانه‌های این کشور گفت که پراگ به خوبی از پیامدهای این‌گونه «بازی‌ها» آگاه است.
ولادیمیر دژاباروف، معاون اول رئیس کمیته روابط خارجی شورای فدراسیون روسیه نیز با تاکید بر «واهی» بودن اظهارات پراگ گفت که واکنش روسیه باید «متناسب» با این اقدام باشد.
دولت چک چه ادعایی برای اخراج دیپلمات های روسی مطرح کرد؟
آندری بابیش نخست وزیر جمهوری چک اعلام کرده است که سازمان اطلاعات روسیه در حادثه انهدام کامل یک انبار مهمات نظامی در منطقه وربتیچ در پراگ سال ۲۰۱۴میلادی نقش داشته است.
این حادثه در اکتبر ۲۰۱۴(آبان ۱۳۸۳) در انبار یک کارخانه مهمات سازی در جنوب شرقی پراگ پایتخت جمهوری چک رخ داد که بر اثر چند انفجار، انبار مهمات نابود و دو کارمند یک شرکت خصوصی نیز کشته شدند.
بابیش مدعی شد که نیروهای اداره اصلی اطلاعات روسیه مشکوک به دخالت در انفجار انبار مهمات هستند.
در همین حال، پلیس جمهوری چک نیز اعلام کرد که به دنبال دو نفر تبعه روس در رابطه با تحقیقات این پرونده است و این افراد تحت پیگرد بین المللی قرار گرفته اند.
بر اساس ادعای پلیس جمهوری چک، پتروف و باشیروف از اعضای سازمان های اطلاعاتی روسیه و مظنون به دست داشتن در انفجار انبار مهمات در نزدیکی پراگ هستند.
گزارش های رسانه های روسی حاکی است که این دو تبعه روس سه سال پیش هم از طرف انگلیس متهم به مسموم کردن سرگئی اسکریپال سرهنگ سابق سازمان اطلاعات خارجی روسیه و دخترش در سالزبوری انگلیس شده بودند.
برخی رسانه ها نیز اعلام کردند که در انبار مهمات منفجر شده در منطقه وربتیچ در چک مهمات برای ارتش اوکراین تولید می شد و گویا یک تاجر بلغارستانی این مهمات را به اوکراین تحویل می داده است.
بر اساس این گزارش ها، پرونده این حادثه مدتی پیش بسته شده و هیچ اتهامی در این رابطه به دولت روسیه یا شهروندان این کشور وارد نشده و مالک انبار مقصر شناخته شده بود.
اما دولت چک به یکباره پس از بروز موج جدید تنش ها بین روسیه و آمریکا و اخراج ۱۰ تن از دیپلمات های دو کشور، به یاد این حادثه هفت سال پیش افتاد.
سخنگوی رئیس جمهوری روسیه روز گذشته با رد این ادعای پراگ اعلام کرد که مسکو ادعای طرف چک مبنی بر شرکت روسیه در انفجار انبار نظامی در منطقه وربتیچ این کشور در سال ۲۰۱۴ را نمی پذیرد.
پسکوف در جمع خبرنگاران گفت: این ادعا را به هیچ وجه نمی پذیریم و آن را اقدامی تحریک آمیز و غیردوستانه می خوانیم.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز اتهام چک به روسیه مبنی بر دست داشتن در انفجار انبار نظامی این کشور را بی اساس و شتاب زده خواند و خاطرنشان کرد: ادعای تحقیرآمیزتر برای مردم چک از آنچه که از سوی پراگ در اتهام علیه روسیه در مورد انفجار انبار نظامی گفته شد نمی توان تصور کرد.
روسیه آمریکا را عامل اصلی و کارگردان اقدامات ضدروسی چک می داند
دولت چک در دو دهه اخیر و در دوره حکومت ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه که مسکو بر تامین منافع ملی خود اصرار دارد، روابط پرتنشی با روسیه داشته و در کنار کشورهایی همچون بلغارستان، لهستان، رومانی و سه کشور حوزه بالتیک سیاست های بازدارندگی روسیه را اجرا کرده است.
این وضعیت بویژه استقرار مقر رادیو آزادی در پراگ که از طرف کنگره آمریکا تامین مالی می شود و نیز حضور گسترده سازمان های اطلاعاتی آمریکا در چک، بر تنش های بین روسیه و چک افزوده است.
اخراج دیپلماتهای روس توسط جمهوری چک دو روز پس از اقدام آمریکا صورت گرفته است. دولت آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد که به تلافی دخالت روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ و حمله هکرهای وابسته به کرملین به نهادهای دولتی آمریکا، ۱۰ دیپلمات روس را اخراج و ۳۸ شخصیت حقیقی و حقوقی روسیه را تحریم می‌کند.
دومینیک راب، وزیر خارجه بریتانیا نیز روز یکشنبه ضمن ابراز «همبستگی کامل» با جمهوری چک، اقدام دولت این کشور را در افشای «عملیات خطرناک و خبیثانه‌ای» که از سوی سازمان اطلاعات نظامی روسیه هدایت می‌شود، تحسین کرد.
از دیدگاه روسها، دولت چک بیشتر از اینکه به فکر تامین منافع خود در روابط با روسیه باشد، به منافع آمریکا و پیروی از این کشور و سیاست های ضدروسی آن توجه دارد و جلب رضایت سران کاخ سفید را در اولویت می‌داند.
در موج کنونی تنش ها با چک نیز این وضع تکرار شد و سخنگوی وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که اقدامات دولت چک علیه روسیه از جمله اخراج دیپلمات های روس از این کشور، خیانت به منافع ملی چک است.
زاخارووا امروز گفت: هیچ شکی نیست که در پشت سر اقدامات ضدروسی چک، دولت آمریکا قرار دارد.
وزارت خارجه روسیه نیز روز یکشنبه در بیانیه با خصمانه خواندن این اقدام چک خاطرنشان کرد: این اقدام ادامه اعمال ضدروسی دولت چک در سال های اخیر است که نمی تواند دخالت آمریکا در آن را منکر شد.
در بیانیه گفته شده است: دولت جمهوری چک در شرایطی که آمریکا تحریم هایی را علیه روسیه وضع کرده حتی از ارباب ماورای اقیانوس خود (آمریکا) نیز پیشی گرفته است.
چک روسیه را از مناقصه ساخت نیروگاه اتمی کنار گذاشت
کارل گاولیچک معاون نخست وزیر و وزیر صنایع چک اعلام کرد که شرکت روس اتم روسیه از مناقصه برای احداث نیروگاه هسته ای دوکووین در جنوب شرقی چک کنار گذاشته شد.
نیروگاه هسته ای دوکووین را متخصصان شوروی سابق ساخته اند و دولت چک مناقصه برای احداث واحد جدید در این نیروگاه به ارزش ۶ میلیارد دلار اعلام کرده است.
با کنار گذاشته شدن شرکت دولتی روس اتم روسیه از این پروژه، شرکت آمریکایی وستینگهاوس، شرکت فرانسوی EdF و شرکت KHNP از کره جنوبی در مناقصه برای ساخت واحد جدید نیروگاه هسته ای با یکدیگر رقابت می کنند.
روس اتم نیز در بیانیه ای اعلام کرد که چک با حذف شرکت روس اتم در این مناقصه، از بیش از یک میلیارد یورو درآمد محروم می شود.
بر اساس این بیانیه، در قراردادی که روس اتم به طرف چک پیشنهاد می کرد مشارکت حدود یکصد شرکت این کشور در پروژه گسترش نیروگاه هسته ای دوکووین پیش بینی شده بود.
ادعای مالکیت چک و روسیه بر اموال دیپلماتیک
به دنبال تشدید تنش ها بین روسیه و چک، مساله مالکیت بر املاک دیپلماتیک نیز از دو طرف مطرح شده است که گره تنش ها را پیچیده تر می کند.
بر اساس گزارش رسانه های روسی، یان چیژینسکی شهردار ناحیه هفت پراگ که سفارت روسیه در آن قرار دارد گفت که این سفارتخانه باید نیم هکتار از زمینی را که در آن واقع شده به شهرداری پراگ بازپس بدهد.
این قطعه زمین در سال ۱۹۶۸ از طرف دولت چکسلواکی به شوروی هدیه شده بود و پس از فروپاشی اتحاد شوروی، روسیه سفارتخانه این کشور را دراختیار گرفت.
به گفته چیژینسکی، این قطعه زمین باید به وضعیت قبل از سال ۱۹۶۸ بازگردد و شهرداری ناحیه آن را به بستان شهری تبدیل خواهد کرد.
ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز گفت که تحویل قطعه زمین در پراگ به سفارت شوروی، مطابق با قرارداد بین دولتی شوروی و چکسلواکی و کاملا قانونی بوده است.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه به چک هشدار داد که این کشور نیز در مسکو املاک دیپلماتیک دارد که در صورت اصرار پراگ برای مصادره قطعه زمین سفارت روسیه، ممکن است از طرف این کشور ضبط شود.
رئیس جمهوری چک مخالف سرسخت تنش با روسیه است
تنش های بین روسیه و چک در حالی تشدید شده است که «میلوش زمان» رئیس جمهوری چک فردی طرفدار روسیه است و بارها این موضع خود را در حمایت از مسکو اعلام کرده که حتی اظهارات وی در محافل سیاسی چک نیز جنجال آفرین شده است.
رئیس جمهوری چک در یک گفت وگوی رادیویی با رادیو چک گفت که روسیه را کشور خصومت طلب نمی داند.
زمان خاطرنشان کرد که با همردیف قرار دادن دولت کنونی روسیه به رهبری ولادیمیر پوتین با دولت شوروی در زمان اقدام نظامی علیه چکسلواکی را نادرست می داند.
وی گفت: در روسیه بر خلاف دوره شوروی احزاب سیاسی وجود دارند و انتخابات دمکراتیک برگزار می شود.
این اظهارات رئیس جمهوری چک با موج نارضایتی حتی در بین افراد همپیمان وی در دولت این کشور مواجه شد و نخست وزیر چک با انتقاد از این سخنان گفت که رئیس جمهور الگوی بدی به جوانان نشان داد.