کارشناسان و مسئولان میراث فرهنگی همواره تاکید دارند که برای حفظ میراث فرهنگی نیازمند قانون، مجری خوب و قانون و اعتبارت کافی است. آنها همواره از میزان اعتبارات و برخی از تبصره های قانونی اظهار نارضایتی دارند و می گویند با تعداد نیروی انسانی کم که در اختیار دارند، امکان حفاظت از ۳۴ هزار اثر تاریخی ثبت شده در کشور را ندارند.
اما موضوع مهمی که در سال های اخیر اوضاع را به نفع میراث فرهنگی کشور تغییر داده، حساسیت مردم به این موضوع است. این روزها دیگر مانند گذشته امکان تخریب و یا حتی بی توجهی به بناها و محوطه های تاریخی به راحتی وجود ندارد. زیرا مردم مدافعان اصلی حفظ و احیای میراث فرهنگی هستند.
مدیرکل دفتر حفظ و احیاء بناها، بافت و محوطه‌های تاریخی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: اگر یکی از این سه مؤلفه مغفول واقع شود، میراث فرهنگی دچار خسارت و زیان می‌شود. در حوزه میراث فرهنگی از قوانین خوبی برخورداریم اما گاهی تبصره‌ای راه دور زدن از آن را میسر می‌کند.
سید هادی احمدی با اشاره به قانون مصوبه سال ۱۳۰۹ مربوط به حفاظت از عتیقه‌ها یا قانون حفاظت از بافت‌های تاریخی مصوب سال ۹۸، گفت: اعتبارات این بخش در سال هایی که تنها چهار هزار اثر ثبتی داشتیم مصوب شده و تا زمانی که ۳۴ هزار اثر تاریخی در کشور به ثبت رسید، افزایش نیافت. البته اعتبارات ناکافی، تنها مشکل حفاظت از میراث فرهنگی نیست؛ بلکه ساختار کوچک نیروی انسانی از دیگر مشکلات این وزارتخانه برای حفظ آثار تاریخی است.
وی در ادامه با اشاره به نمونه های از حمایت های مردمی برای جلوگیری از تخریب گفت: در سال های اخیر تشکل مردم نهادی با عنوان تسنیم در دامغان فعالیت های بزرگ و ارزنده ای را انجام داده است، این تشکل توانست در سال های گذشته توجه مسئولان مربوطه را به تپه حصار، چشمه علی، تاری خانه و حریم امامزاده جعفر جلب کند و از تخریب آنها جلوگیری کنند.
احمدی گفت: تشکل های مردم نهاد در آران و بیدگل از جمله انجمن دوستداران میراث فرهنگی صباحی بیدگلی نیز مانع تخریب در بافت تاریخی شدند و محوطه بی نظیر که زادگاه اصلی سفال زرین فام بود را از تخریب نجات دادند و حتی با منابع مالی شخصی خانه های تاریخی شان را مرمت و احیا می کنند. مردم و شهردار بندر کنگ نیز تلاش های گسترده ای برای احیا و مرمت این شهر کردند تا جاییکه تلاش آنها سبب شده این بندر نامزد ثبت جهانی شود.
وی با بیان این که مردم برای حفظ و احیا بافت و محوطه های تاریخی از مسولان جلوتر هستند، افزود: در قزوین نیز شاهد این موضوع بودیم؛ مردم پیشگام از مسئولان میراث فرهنگی بر حفظ خانه های تاریخی تلاش کردند.
وی افزود: مردم شهر اردکان یزد نیز از فعالیت های حمایتی پیشی گرفتند و استادکاران این حوزه خودشان اقدام به مرمت و احیا بناهای تاریخی می کنند. در شهرهای دیگر نیز از جمله این تشکل ها خانه فرهنگ جاودان در شیراز
و کمیته پیگیری خانه های تاریخی تهران بوده که تلاش هایشان در این زمینه قابل تقدیر است.
احمدی گفت: نیروی انسانی و میزان بودجه در اختیار ما خنده دار است سرمایه اصلی ما مردم هستند.
ایران در رتبه نهم جهانی در میراث ملموس
به گزارش ایرنا، تا پیش از انقلاب اسلامی هیچ‌کدام از آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشور در فهرست میراث‌جهانی به ثبت نرسیده بود. در سال ۱۳۵۸ سه اثر چغازنبیل، تخت‌جمشید و میدان امام (نقش جهان) اصفهان در فهرست میراث‌جهانی قرار گرفت و از آن سال تا قبل از دولت یازدهم طی ۳۵ سال، ۱۶ اثر تاریخی جهانی شد و در مدت هفت سال دولت یازدهم و دوازدهم، علیرغم تعویق اجلاس اخیر یونسکو در دوران شیوع کرونا، هشت اثر ثبت جهانی شده است.
اکنون با ثبت شهر سوخته، منظر فرهنگی میمند، محوطه باستانی شوش، بیابان لوت، قنات‌های ایرانی، شهر تاریخی یزد، منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس و جنگل‌های هیرکانی در فاصله سال‌های ۱۳۹۴ تا ۹۸، ایران با ثبت ۲۴ اثر ملموس فرهنگی، تاریخی و طبیعی در فهرست جهانی سازمان علمی، فرهنگی‌وآموزشی ملل متحد (یونسکو) در رتبه نهم جهان قرار دارد.