در ادامه گزارش یکم اردیبهشت ۱۴۰۰ روزنامه ابتکار می خوانیم: این‌روزها با تقویت شدن خبرهای برجامی فعالان اقتصادی و بازارهای داخلی به انتظار تغییرات اساسی ناشی از به سرانجام رسیدن مذاکرات و احیای برجام نشسته‌اند. البته در میان بلاتکلیفی‌ها برخی از بخش‌های اقتصادی با تغییراتی همراه بوده‌اند. بازار ارز یکی از بازارهایی است که در روزهای اخیر با بیشتر شدن زمزمه‌های برجام شاهد واکنش‌هایی بود و با ریزش‌های کم‌جان، تصور سقوط قیمت دلار را پررنگ‌تر کرد. به اعتقاد برخی از فعالان صحبت‌های عباس عراقچی درخصوص شکل‌گیری یک تفاهم جدید در مذاکرات وین و همچنین صحبت‌های نماینده روسیه مبنی بر اینکه احیای برجام در وین به مرحله تهیه پیش‌نویس وارد شده است عواملی هستند که موجب شده است اسکناس آمریکایی در روزهای اخیر شاهد کاهش جزئی قیمت باشد.
یکی از موضوعات مورد پیگیری در مذاکرات وین آزادسازی ارزهای بلوکه شده ایران است. آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده یکی از عوامل موثر در کاهش قیمت ارز بود که بارها از سوی برخی مسئولان به آن اشاره شد و آنطور که رئیس جمهور می‌گفت در صورت آزادسازی تنها ۷ میلیارد دلار ایران در یکی از کشورهای بدهکار(کره جنوبی) قیمت دلار تا ۱۵ هزار تومان پایین خواهد آمد. بنابراین حالا که مذاکرات رنگ‌وروی امیدوارکننده‌ای به خود گرفته به نظر می‌رسد که ریزش قیمت دلار قابل تصورتر از گذشته شده است.
ارزان شدن دلار به نفع تمام اقتصاد نیست
شاید عامه مردم از خبر ریزش قیمت دلار خشنود شوند اما آن طرف ماجرا روند کاهشی نرخ ارز برای واردکنندگان و برخی از واحدهای تولیدی آنچنان خبر خوبی به حساب نمی‌آید. به گفته برخی از تحلیلگران اقتصادی سقوط به یک‌باره نرخ ارز می‌تواند به بخشی از تولید در بدنه اقتصاد ضربه وارد کند و از سوی دیگر واردکنندگانی که با ارز گران واردات انجام داده‌اند در صورت ارزان شدن دلار برای فروش کالا با چالش‌های مواجه خواهند شد. البته هستند کارشناسانی که معتقدند حتی با احیای برجام نرخ ارز به یک‌باره سقوط نخواهد کرد و در محدوده قیمتی ۲۰ هزار تومان ثابت خواهد ماند.
اقتصاد ایران نفسی تازه می‌کند؟
علیرضا عباسی، کارشناس بازار ارز درخصوص اماواگرها برای کاهش نرخ ارز با اشاره به مذاکرات ایران و آمریکا به «ابتکار» گفت: در حال حاضر به نظر می‌رسد که با دریافت سیگنال‌های مثبت از مذاکرات ایران و طرف‌های خارجی موانع تامین نیازهای ارزی کشور در حال مرتفع شدن است. اگر این اتفاق رخ دهد بعد از چند سال سخت، اقتصاد کشور می‌تواند با صادرات نفتی، افزایش صادرات محصولات غیرنفتی و آزاد شدن منابع ارزی بلوکه شده مجددا نفسی تازه کند و شاهد قدرتمندتر شدن پایه پولی ایران باشد.
وی در ادامه افزود: در چنین شرایطی نرخ ارز پایین آمده و ارزش ریال تقویت خواهد شد.
این کاشناس بازار ارز در بخش دیگری از گفت‌وگو به انتظار فعالان اقتصادی برای تغییر شرایط در چند سال گذشته اشاره کرد و در این‌باره گفت: تمام فعالان اقتصادی در دو سال گذشته انتظار تغییراتی را داشتند. آنها امیدوار بودند که به دنبال تغییر دولت آمریکا شرایط به نفع اقتصاد ایران عوض شود.
وی اظهار کرد: اکنون به نظر می‌رسد یکی از موانع اصلی بر سر راه اقتصاد ایران که همان تحریم‌های سختگیرانه است در حال مرتفع شدن بوده و اگر این اتفاق رخ دهد توان بانک مرکزی برای مدیریت ارز به شدت افزایش پیدا می‌کند. لذا می‌توان گفت که انتظار بازار برای کاهش نرخ یک انتظار طبیعی است.
رویکرد مدیریتی دولت و بانک مرکزی بسیار مهم است
عباسی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به ضرورت یک سیاست صحیح برای مدیریت نرخ ارز اشاره کرد و در این خصوص ادامه داد: تصمیم و رویکرد بانک مرکزی و دولت برای کنترل بازار ارز در شرایطی که برجام احیا شود بسیار حساس و مهم است. به هر حال بانک مرکزی بازیگر اصلی بازار ارز بوده و از سوی دیگر دولت هم اشراف کامل بر مسائل ارزی کشور دارد. هر دو طرف به خوبی می‌دانند که در حال حاضر ارزش بسیاری از شرکت‌های بزرگ اقتصادی ایران بر مبنای دلار ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. از سوی دیگر صادرات غیرنفتی کشور بیش از یک‌سال است که با دلاری در محدوده قیمت‌های فعلی مورد معاملات قرار گرفته و این در حالی است که توقع افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی در سال جاری را داریم.
این کارشناس بازار ارز اظهار کرد: از سوی دیگر طی یک سال اخیر واردات کالاها نیز با نرخ ارز ۲۵ هزار تومان شکل گرفته است. بنابراین به نظر نمی‌رسد که نتایج مثبت مذاکرات وین منجربه کاهش نرخ دلار به کمتر از ۲۰ هزار تومان شود.
دولت اجازه سقوط قیمت ارز را نمی‌دهد
عباسی با بیان اینکه دولت اجازه سقوط نرخ دلار را نمی‌دهند ادامه داد: من گمان می‌کنم دولت و بانک مرکزی اجازه سقوط نرخ دلار به کانال‌های پایین‌تر از ۲۰ هزار تومان را نمی‌دهند. چراکه اگر این اتفاق رخ هد ضربه شدیدی به بخش‌های مختلف کشور وارد می‌شود و این یعنی در صورت سقوط قیمت دلار یک شوک بزرگ در انتظار اقتصاد کشور خواهد بود.
وی ریزش نرخ ارز را خبری خوب برای عامه مردم دانست و در این‌باره گفت: البته باید اشاره کنم که ریزش قیمت ارز بدون شک به نفع طبقات پایین جامعه خواهد بود اما به دلیل اینکه رفع تحریم‌ها و ایجاد درآمدهای ارزی به ثبات نرسیده و برخی از چالش‌های چه در داخل و چه در خارج همچنان باقی مانده، ممکن است سقوط ارز سبب سقوط بازار سرمایه و نتایج بدتری در سایر بازارهای اقتصادی شود. لذا انتخاب یک سیاست متعادل برای کاهش پلکانی نرخ ارز و تثبیت آن بر روی قیمت ۲۰ هزار تومان در شرایط رفع تحریم‌ها یک تصمیم منطقی خواهد بود.
عباسی ادامه داد: بنابراین اکنون به نظر می‌رسد با شفاف شدن نتایج مذاکرات هفته‌های آینده گمانه‌زنی‌ها برای کاهش نرخ ارز و تثبیت آن در محدوده ۲۰ هزار تومان به واقعیت تبدیل شود.
تقاضا، دلار را به کانال‌های بالاتری پرتاب می‌کند
این کارشناس بازار ارز در پایان به یکی دیگر از پیامدهای کاهش بیش‌از اندازه نرخ ارز اشاره کرد و گفت: یکی از پیامدهای کاهش بیش از اندازه نرخ ارز می‌تواند افزایش تقاضا باشد. به عبارتی روشن‌تر با بازگشایی خطوط هوایی و رواج دوباره سفرهای خارجی ممکن است تقاضای انبوهی برای ارز ارزان ایجاد شود و در آن شرایط مجددا دلار به کانال‌های بالاتر پرتاب خواهد شد. از این‌رو بهترین سیاستی که می‌توان در نظر گرفت تثبیت نرخ ارز در محدوده ۲۰ هزار تومان بوده و دولت اگر بتواند نرخ ارز را برای دو تا سه سال ثابت نگه دارد و نرخ را قدم به قدم همراه با تورم اصلاح کند می‌توان انتظار یک آرامش و ثبات برای سال‌های آینده اقتصاد ایران داشت.