سیدعلی مشکات روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به کاهش بارش ها در سال زراعی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ افزود: برداشت غیرمجاز آب باعث شوری آب برخی چاه های کشاورزی، افزایش عمق برداشت آب و ایجاد فروچاله ها شد.
وی اظهارکرد: کاهش آب سفره های زیرزمینی خطرهایی مانند فرونشست زمین، فروچاله، شق زمین، کاهش حجم آب شیرین و شوری منابع را در پی دارد و هم اکنون علاوه بر این مشکلات آبدهی بیشتر چاه ها نسبت به گذشته کم و روز به روز از دبی چاه ها کاسته می‌شود.
مشکلات خاطرنشان کرد: این شهرستان یکی از چهار دشت ممنوعه بحرانی استان یزد است که با کسری مخزن حدود ۱.۱ میلیارد مترمکعب روبروست، این در حالی است که ۳۰ درصد چاه های کشاورزی استان در ابرکوه حفر و ۹۲ درصد آب در بخش کشاورزی شهرستان مصرف می شود.
مدیرامور منابع آب ابرکوه با بیان اینکه بهره برداران و کشاورزان سالانه از ۷۵۵ حلقه چاه فعال مجاز به برداشت حدود ۹۰ میلیون مترمکعب آب هستند، ادامه داد: برداشت بی رویه آب از گذشته تاکنون سبب شد تا دشت ابرکوه پس از دشت یزد - اردکان بیشترین کسری مخزن آب استان را داشته باشد.
دبیر شورای حفاظت منابع آب ابرکوه در ادامه گفت: تجهیز چاه ها به سامانه هوشمند یکی از ابزارهای مدیریت برداشت آب است که در این راستا ۹۸ درصد چاه های کشاورزی و ۵۶ درصد چاه های صنعتی منطقه مجهز به کنتور یا سامانه حجمی با اندازه گیری میزان پمپاژ آب و محاسبه حجم مصرفی است که مانع بهره برداری غیراصولی از این منابع شد و زمینه را برای استفاده بهینه همه ذینفعان از این ماده حیاتی فراهم می‌کند.
وی با بیان اینکه تاکنون۴۲ مورد فروچاله و فرونشست زمین در ابرکوه شناسایی شد، تصریح کرد: از سال ۱۳۹۵، کشاورزان با مشارکت در طرح خاموشی موقت چاه‌های آب کشاورزی در مدیریت برداشت آب مشارکت فعال دارند.
۱۶ حلقه چاه غیرمجاز در ابرکوه پلمب شد
وی تصریح کرد: در قالب این طرح، خاموشی ۳۰ روزه چاه‌های کشاورزی در سال ۱۳۹۵، ۴۵ روزه در سال ۱۳۹۶، ۶۰ روزه در سال ۱۳۹۷ و اجرای طرح تحویل حجمی آب در سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ همچنان در دستور کار قرار گرفت .
مدیر امور منابع آب ابرکوه با اشاره به لزوم مدیریت برداشت آب در بخش کشاورزی از سوی بهره برداران تصریح کرد: به درخواست این نهاد و با حکم مقام قضایی برداشت این ماده حیاتی از ۱۶ حلقه چاه غیرمجاز در سال ۱۳۹۹ متوقف شد.
مشکات با اشاره به تداوم خشکسالی و افت سطح آب های زیرزمینی به علت کاهش بارندگی و برداشت بی رویه از چاه ها، عمق این سازه ها را ۲۰ تا ۶۵ متر و میزان آبدهی هر حلقه چاه را حدود ۲.۵ لیتر بر ثانیه ذکر کرد و افزود: برداشت آب از این تعداد چاه با همکاری گروه گشت و بازرسی برای صیانت از منابع آبی تعطیل و با تلاش گروه گشت و بازرسی ۱۳ مورد لوازم حفاری غیرمجاز از سوی ماموران نیز توقیف شد.
مشکات خاطرنشان کرد: با انجام عملیات یادشده ، از برداشت سالانه ۴۷ هزار و ۵۰۰ مترمکعب آب از سفره های آب زیرزمینی جلوگیری شد.
وی با بیان این که این چاه ها در اجرای طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی پر شد، افزود: این تعداد چاه حدود نیمی از چاه های غیرمجاز شهرستان را تشکیل می دهد.
این مسوول آب منطقه ای شهرستان تصریح کرد: طبق برنامه ریزی ها در آینده نزدیک سایر چاه های غیرمجاز مسدود و ابرکوه تبدیل به معدود شهرستان های بدون چاه غیرمجاز استان یزد می شود.
مدیر امور منابع آب ابرکوه با بیان اینکه عمیق‌ترین چاه‌های یزد مربوط به این شهرستان است، گفت: به دلیل کاهش بارندگی و تداوم خشکسالی با وجود حفر چاه هایی با عمق ۳۰۰ متر، میزان آبدهی برخی چاه ها به ۲ لیتر بر ثانیه کاهش یافت.
دبیر شورای حفاظت منابع آب ابرکوه با بیان اینکه بهترین راهکار استفاده از آب ، توسعه طرح های آبیاری نوین و تغییر الگوی کشت است و با قدر دانی از مسوولان جهاد کشاورزی شهرستان که این طرح ها را پیگیری می کنند؛ اضافه کرد: کشاورزان برای اجرای طرح های آبیاری نوین به جهاد کشاورزی مراجعه کنند.
موانعی برای اجرای آبیاری نوین وجود ندارد
پیشتر سرپرست مدیریت جهاد کشاورزی ابرکوه هم گفت: موانعی برای اجرای آبیاری نوین ، توسعه و کاشت محصولات کم آبخواه در این شهرستان برای کشاورزان و بهره برداران وجود ندارد و دراجرای این طرح ها همکاری می شود.
علی محمد هوشمند به خبرنگار ایرنا افزود: تلاش این نهاد در سال جاری افزایش تولید با بهره وری آب مجازی بخش کشاورزی است و توسعه کاشت محصولات گلخانه ، گیاهان دارویی ، افزایش اجرای آبیاری نوین و همچنین اصلاح پرورش دام نژادهای پر زادولد سر لوحه کار مدیریت جهاد کشاورزی قرار دارد.
وی در ادامه با اشاره به لزوم استفاده بهینه از آب در تولید محصول باغی و زراعی گفت: تاکنون پنج هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی زراعی و باغی به آبیاری نوین تجهیز شده است که ۲ هزار و ۷۰۰ هکتار آن مربوط به هفت سال گذشته است.
اراضی قابل کشاورزی ابرکوه به علت کاهش بارندگی، کم آبی و تداوم خشکسالی از ۲۰ هزار هکتار به ۱۵ هزار و۸۰۰ هکتار در سال های اخیر کاهش یافت و ۴۰ درصد اشتغال مردم وابسته به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری است. هشت هزار و ۵۰۰ خانوار،۱۴۰ میلیون مترمکعب آب مورد نیاز حوزه کشاورزی را از ۶۸۴ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق کشاورزی و همچنین ۱۳ رشته قنات برداشت می کنند.
سالانه ۲۰۰ هزار تن محصول کشاورزی و دامی در شهرستان ابرکوه تولید و بخشی از آن در بازار استان‌های همجوار و کشورهای حوزه خلیج فارس عرضه می‌شود و در این شهرستان با توجه به شرایط اقلیمی ۵۰ گونه محصولات کشاورزی با کیفیت مناطق گرمسیری و سردسیری به ارزش ۲ هزار میلیارد تومان در سال تولید می شود.
ابرکوه ۲۰۰ سال قبل ۱۲۰ رشته قنات داشت که به دلیل کاهش بارندگی در این مدت در ۴۰ سال گذشته این تعداد به ۹۱ رشته کاهش یافت و هم اکنون از این تعداد ۱۳ رشته دایر است.
مرکز این شهرستان ۵۵ هزار نفری در ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد.
اداره کل هواشناسی استان یزد روز چهارشنبه اعلام کرد: بارش سال زراعی جاری تا پایان فروردین‌ماه( هفت ماهه) امسال۴۳ درصد نسبت به دوره مشابه بلندمدت و ۵۴.۷ درصد نسبت به سال گذشته کاهش دارد و هیچ یک از استان‌های کشور در این دوره ،بارش بیش از نرمال دریافت نکرد، بیشترین کاهش بارندگی به‌ترتیب در سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان با منفی ۹۲.۷ ، ۹۱.۴ و ۷۰.۲ درصد است.
پیامدهای ناشی از شرایط کم‌بارشی و افزایش دمای هوا در ماه‌های آینده نیازمند توجه به مدیریت بهینه منابع آب و انرژی و حفاظت از عرصه های جنگلی برای پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی است.
میزان بارش سالانه در استان ۶۵ میلیمتر و میزان تبخیر آن حدود چهار هزار میلیمتر است و استان در فلات مرکزی ایران در ناحیه گرم و خشک و کم آب با بارندگی کم قرار دارد.